Andrzej Iwan

polski piłkarz

Andrzej Iwan (ur. 10 listopada 1959 w Krakowie, zm. 27 grudnia 2022 tamże[1]) – polski piłkarz i trener piłkarski.

Andrzej Iwan
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

10 listopada 1959
Kraków

Data i miejsce śmierci

27 grudnia 2022
Kraków

Obywatelstwo

polskie

Wzrost

175 cm

Pozycja

pomocnik, napastnik

Kariera juniorska
Lata Klub
1968–1975 Wanda Kraków
1976 Wisła Kraków
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole
1976–1985 Wisła Kraków 198 (69)
1985–1987 Górnik Zabrze 67 (21)
1988–1989 VfL Bochum 30 (2)
1989 Górnik Zabrze 3 (0)
1990–1991 Aris FC 30 (2)
1992 Górnik Zabrze 1 (0)
W sumie: 329 (94)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole
 Polska U-18
1982  Polska U-21 1 (0)
1978–1987  Polska 29 (11)
Kariera trenerska
Lata Drużyna
Wisła Kraków (juniorzy)
1999–2001 Wisła Kraków (asystent)
2002 Zagłębie Lubin (asystent)
2003–2005 Okocimski KS Brzesko
2004–2005 Małopolska
2005–2006 Płomień Jerzmanowice
2006 Wiatr Ludźmierz (juniorzy)
2006–200? Orlęta Rudawa
  1. Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.
Faksymile
Dorobek medalowy
Mistrzostwa świata
III miejsce Hiszpania 1982 piłka nożna
Turniej Juniorów UEFA
brąz Polska 1978 Piłka nożna
Inne nagrody
Piłkarz Roku w Polsce
złoto 1. miejsce
1987

W latach 1978–1987 reprezentant Polski w piłce nożnej. Uczestnik Mistrzostw Świata 1978, srebrny medalista za zajęcie III miejsca na Mistrzostwach Świata 1982[2] oraz brązowy medalista Turnieju Juniorów UEFA 1978.

W latach 1976–1985 zawodnik Wisły Kraków, z którą w sezonie 1977/1978 zdobył mistrzostwo Polski. W 1986–1988 trzykrotny mistrz Polski z Górnikiem Zabrze. W 1987 wybrany piłkarzem roku w Polsce przez redakcje Piłki Nożnej i Sportu. W latach 1988–1989 występował w Bundeslidze jako piłkarz VfL Bochum, w latach 1990–1991 występował w greckim Arisie Saloniki. Po zakończeniu kariery został trenerem piłkarskim, szkoląc juniorów, będąc asystentem szkoleniowców w Ekstraklasie, a także samodzielnie prowadząc drużyny niższych lig. Pracował również jako skaut oraz komentator i ekspert telewizyjny.

Kariera piłkarska

edytuj

Kariera klubowa

edytuj

Wychowanek Wandy Kraków, z której przeniósł się do Wisły Kraków. W 1976 roku wywalczył z Wisłą mistrzostwo Polski juniorów, zaś w 1978 był podstawowym zawodnikiem drużyny seniorskiej Białej Gwiazdy, która zdobyła tytuł Mistrza Polski, wyprzedzając Śląsk Wrocław. W I lidze w barwach Wisły zagrał 198 razy i strzelił 69 goli. Z Wisłą Kraków grał w finałach Pucharu Polski w latach 1979 i 1984.

W 1985 roku przeszedł do Górnika Zabrze, a na początku 1988 roku dołączył do niemieckiego zespołu VfL Bochum. Potem na krótko wrócił do Górnika Zabrze w 1989 roku, by następnie wyjechać do Grecji do klubu Aris FC. Po dwóch sezonach gry wyjechał do Szwajcarii i grał amatorsko w FC Azzurri i FC Pully. Po powrocie do Polski występował w drużynach z niższych lig: Kuchnie Izdebnik i Spartak Wielkanoc-Gołcza.

Zdobył cztery tytuły mistrzowskie (z Wisłą i Górnikiem). W I lidze rozegrał 269 meczów (debiut w wieku 17 lat) i strzelił 90 goli. W europejskich pucharach zagrał 17 razy i strzelił 4 bramki.

Kariera reprezentacyjna

edytuj

Jako gracz reprezentacji U-18 zdobył brązowy medal nieoficjalnych Mistrzostw Europy w 1978 roku. W kadrze seniorskiej Polski znalazł się po raz pierwszy tego samego roku na Mistrzostwach Świata w Argentynie w meczu z Tunezją. Nie wywalczył jednak miejsca w pierwszym składzie, jednak już 4 lata później na Mistrzostwach Świata w 1982 Hiszpanii był początkowo podstawowym zawodnikiem. Kontuzja wyeliminowała go już w 2. meczu, a Polacy zajęli w turnieju 3. miejsce i zdobyli srebrne medale. 4 lata później na Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1986 nie pojechał z powodu kontuzji w meczu ligowym. W sumie w reprezentacji Polski rozegrał 29 spotkań i strzelił 11 bramek.

 
Oprawa kibiców Wisły Kraków upamiętniająca Andrzeja Iwana, zdjęcie zrobione podczas 185. Derbów Krakowa (2012)

Sukcesy

edytuj
Wisła Kraków
Górnik Zabrze
Polska
Indywidualne

Kariera trenerska

edytuj

Po zakończeniu kariery piłkarskiej rozpoczął pracę trenerską. Przez kilka lat szkolił grupy juniorskie w Wiśle Kraków. W latach 1999–2001 asystował pierwszym szkoleniowcom Białej Gwiazdy, najpierw Adamowi Nawałce, a następnie duetowi Orest LenczykWaldemar Fornalik. W czerwcu 2002 roku objął stanowisko II trenera Zagłębia Lubin, gdzie pracował ponownie u boku Adama Nawałki, jednak po niespełna pięciu miesiącach sztab szkoleniowy został zwolniony.

Po raz pierwszy pracował jako samodzielny trener od stycznia 2003, kiedy objął czwartoligowy wówczas Okocimski KS Brzesko, w 2004 roku wygrał z klubem zespołem rozgrywki IV ligi gr. wschodniej, lecz w decydującym boju o awans do wyższej klasy rozgrywkowej zwyciężył Kmita Zabierzów. W klubie pracował do kwietnia 2005 roku.

W 2004 roku pracując razem z Michałem Królikowskim wywalczył awans jako trener Kadry Małopolski do turnieju finałowego UEFA Regions’ Cup (amatorskie mistrzostwa Europy) rozgrywanego w lecie 2005 w Małopolsce.

Od maja 2005 pracował w występującym w klasie okręgowej Płomieniu Jerzmanowice. W klubie z podkrakowskiej miejscowości pracował w dwóch okresach, jednak niezbyt długo. Związane to było z problemami zdrowotnymi byłego reprezentanta kraju. Iwan powrócił na ławkę trenerską Płomienia 4 listopada 2005 roku, by już w styczniu pożegnać się z zespołem. W marcu 2006 roku objął stanowisko trenera drużyny juniorskiej Wiatru Ludźmierz, by po zakończeniu sezonu pożegnać się z podhalańskim klubem. W następnym sezonie został trenerem drużyny Orlęta Rudawa. Pracował w klubie Wieczysta Kraków w roli doradcy. W 2021 powrócił do Wisły Kraków, obejmując stanowisku w dziale skautingu[4].

Ekspert i komentator

edytuj

Był również komentatorem sportowym i ekspertem piłkarskim. Pracował w redakcji Orange Sport i Polsat Sport. Komentował mecze I ligi polskiej w piłce nożnej. W latach 2018–2019 pracował w grupie Weszło w roli eksperta i komentatora[5].

Życie prywatne

edytuj

Z żoną Barbarą[6] miał dwoje dzieci: córkę Katarzynę[7] oraz syna Bartosza, który również został piłkarzem[8]. Doczekał się trojga wnucząt[9].

W środowisku piłkarskim zyskał przydomek "Ajwen"[10]. Na początku swojej kariery piłkarskiej w Wiśle Kraków i reprezentacji kraju za pobicie jednej z kelnerek w „Stylowej” trafił do aresztu[11] i został ukarany roczną dyskwalifikacją[12].

Zmagał się z chorobą alkoholową, uzależnieniem od hazardu i depresją[13][14]. Cierpiał na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc[15]. Na przestrzeni lat dokonał czterech prób samobójczych[16], o czym opowiedział w autobiografii pt. „Spalony”, którą napisał we współpracy z dziennikarzem Krzysztofem Stanowskim[16]. Książka została wydana w 2012, a w 2021 została wznowiona z dwoma dodatkowymi rozdziałami[17].

Zmarł 27 grudnia 2022 w Krakowie, w wieku 63 lat[1]. 5 stycznia 2023 po mszy świętej pogrzebowej urna z jego prochami została pochowana na cmentarzu Prądnik Czerwony (Batowickim) w Krakowie[18][19].

Przypisy

edytuj
  1. a b Nie żyje Andrzej Iwan, legenda polskiej piłki [online], sport.tvp.pl, 27 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-27] (pol.).
  2. Nie żyje Andrzej Iwan, medalista piłkarskich mistrzostw świata [online], sport.interia.pl [dostęp 2022-12-27] (pol.).
  3. Malta v Poland, 07 December 1980 - 11v11 match report [online] [dostęp 2024-07-30] (ang.).
  4. Andrzej Iwan wraca na R22! [online], Wisła Kraków [dostęp 2021-02-21] (pol.).
  5. Piotr Wąsowski i Lord Koks odeszli z Weszło FM. wirtualnemedia.pl. [dostęp 2019-08-21].
  6. Telewizja Polska S.A, Iwan opowiadał nam: czasami nie mam już ochoty kopać się z życiem... [online], sport.tvp.pl, 27 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-27] (pol.).
  7. Redakcja, Spowiedź Iwana, piłkarza, który mógł być wielki [online], Gazeta Krakowska, 13 stycznia 2009 [dostęp 2022-12-27] (pol.).
  8. Jan Mazurek, Jeżdżenie na taksówce to etap. Tęsknię za boiskiem i szatnią [online], weszlo.com, 8 marca 2021 [dostęp 2022-12-27] (pol.).
  9. Andrzej Iwan szczerze o życiu i śmierci. [dostęp 2022-12-27].
  10. Andrzej Iwan nie żyje. Wielki talent polskiej piłki [online], sport.interia.pl [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  11. Grzegorz Wojtowicz: Piłkarscy utracjusze. sport.interia.pl, 2011-02-05. [dostęp 2020-03-01]. (pol.).
  12. Martwi i pogrzebani. sport.onet.pl "Magazyn Futbol", 2009-08-17. [dostęp 2020-03-01]. (pol.).
  13. Andrzej Iwan nie żyje. Otwarcie opowiadał o demonach niszczących jego życie. "Położyłem się, czekając na nicość" [online], Fakt24.pl, 27 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-29] (pol.).
  14. Andrzej Iwan przehulał swoje życie. Nam opowiedział o hazardzie, alkoholu i depresji [online], Dzień Dobry TVN [dostęp 2022-12-29] (pol.).
  15. Krzysztof Stanowski, Stanowski żegna Andrzeja Iwana [online], weszlo.com, 27 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-27] (pol.).
  16. a b Spalony. buchmann.com.pl. [dostęp 2013-05-14].
  17. Rekordowa sprzedaż książek Krzysztofa Stanowskiego. Ponad 2 mln złotych w 3 tygodnie [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2022-04-05] (pol.).
  18. Jest data pogrzebu Andrzeja Iwana [online], www.rmf24.pl [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  19. Anita Leszaj: Pogrzeb Andrzeja Iwana. Prochy złożono w urnie w kształcie piłki. "W jego życiu nie brakowało chwil tragicznych". se.pl, 2023-01-05. [dostęp 2023-01-17].

Bibliografia

edytuj