Architekt (łac. architectus, gr. arkhitekton[1]) – zawód zaufania publicznego w dziedzinie projektowania i wznoszenia budowli, także inicjator i organizator czegoś[2]. Architektami określa się także osoby biegłe lub uczone w dziedzinie architektury, architektury krajobrazu, architektury wnętrz.

Wykonawca projektu utworu architektonicznego przy pracy (1893)
Biuro architektoniczne Lyons, Melbourne

Historia

edytuj

Termin architekt (gr. αρχιτέκτων arkhitekton) pojawia się w zachowanej literaturze z V w. p.n.e. u Herodota, który w ten sposób identyfikował projektanta i kierownika budowy Akweduktu w Samos, Eupalinosa z Megary[3].

Według Witruwiusza architekt, to osoba biegła, uczona w architekturze, dziedzinie wiedzy mu współczesnej, którą dzielił na budownictwo, gnomonikę i budowę machin wojennych oraz budowlanych.

Do czasu rewolucji przemysłowej architekci byli finansowani przez swoich mecenasów. W XIX wieku zaś zaczęli działać niezależnie od nich[4].

Współczesność

edytuj

W większości krajów Unii Europejskiej działalność w dziedzinie architektury w zasadzie prowadzą osoby, którym prawnie przyznano tytuł architekta lub architekta wraz z innymi tytułami. Jednakże nie mają one wyłączności na wykonywanie tej działalności, o ile nie wskazano tego w ustawie[5].

W Polsce ustawą Prawo budowlane wykreowano cztery specjalności budowlane, a w ramach dwóch z nich (inżynieryjna i instalacyjna) dodatkowe zakresy tych specjalności[6]. Natomiast ustawą o samorządach zawodowych architektów i inżynierów budownictwa, uprawnienia do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie uformowano w dwa nowe zawody regulowane, jeden określając zawodem architekta, a drugi zawodem inżyniera budownictwa. W rozumieniu tej ustawy działalność architekta w zakresie projektowania obiektów budowlanych polega na współtworzeniu kultury poprzez projektowanie architektoniczne (ang. architectural design), podczas gdy inżyniera budownictwa na projektowaniu obiektów budowlanych[7].

Architekci w kulturze

edytuj
 
Architekt i laureat Nagrody Pritzkera, Frank Gehry, który dubbingował samego siebie w serialu Simpsonowie

Zawód architekta jest często przedstawiany w filmach i serialach, jak np.[8]:

Architektki w kulturze

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Online Etymology of the term „architect”. [dostęp 2014-05-02]. (ang.).
  2. architekt – Słownik języka polskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2016-01-07].
  3. Louis Callebat. <<Architecte>>: Historie d'un mot. „Voces”. 10/11 (1999/2000), s. 47. Universidad de Salamanca. ISSN 1130-3336. (fr.). 
  4. Artur Jasiński: SARP – historia, tradycja i dzień dzisiejszy. SARP. [dostęp 2015-08-03].
  5. Dokument 32005L0036. [dostęp 2015-07-16].
  6. Ustawa prawo budowlane(Dz.U. z 1994 r. nr 89, poz. 414)
  7. Ustawa o samorządach zawodowych architektów i inżynierów budownictwa (Dz.U. z 2001 r. nr 5, poz. 42)
  8. Sebastian Jordana: Fictional Architects in Movies. ArchDaily. [dostęp 2015-07-16]. (ang.).
  9. "A Single Man" Resounds With Many - The Atlantic [online], theatlantic.com [dostęp 2024-04-22] (ang.).
  10. Caroline Massie: A Look Back at Ted Mosby's Architectural Career on How I Met Your Mother. Architect Magazine, 31.03.2014. [dostęp 2015-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-25)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj