Kurhan

rodzaj mogiły w formie kopca

Kurhan, in. tumulus[1] (łac. tumulus) – rodzaj mogiły w formie kopca, o kształcie stożkowatym lub zbliżonym do półkulistego, z elementami drewnianymi, drewniano-kamiennymi lub kamiennymi, w którym znajduje się komora grobowa z pochówkiem szkieletowym lub ciałopalnym. Pomieszczenia grobowe, nieraz bardzo rozbudowane, mają zwykle konstrukcję kamienną bądź drewnianą, czasem są kute w litej skale[2].

Schemat kurhanu

Występowanie

edytuj

Kurhany występują na obszarach Europy, Azji i Ameryki w epoce neolitu i żelaza (kultura unietycka, trzciniecka, przedłużycka, także w niektórych lokalnych grupach kultury łużyckiej). Rzadziej spotykane były także w kulturach okresu rzymskiego i wczesnośredniowiecznego.

Przykłady kurhanów

edytuj

Polska

edytuj
 
Cmentarzysko kurhanowe w rezerwacie przyrody „Cmentarzysko Jaćwingów” w Suwałkach
 
Kurhan I w Przywozie
 
Kurhan-kwadrat 387C, Puszcza Białowieska

Wielka Brytania

edytuj
 
Model kurhanu Sutton Hoo

Europejska część Rosji i Ukraina

edytuj

Syberia i Azja Środkowa

edytuj

Państwa bałkańskie

edytuj
 
Wielki Kurhan w Werginie, Grecja

Tereny obecnej Bułgarii, Rumunii, Grecji, Serbii i europejskiej części Turcji (na obszarze dawnej Tracji, Dacji i Mezji)

Szwecja

edytuj

Bliski Wschód

edytuj

Japonia

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Encyklopedia sztuki starożytnej: Europa, Azja, Afryka, Ameryka. Kazimierz Michałowski (wstęp). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1975, s. 270–271.
  2. Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 83, 84. ISBN 83-85001-89-1.
  3. Mariusz Ziółkowski, Henryk Paner, Cmentarzysko kurhanowe Uniradze-Przewóz [online], tablica informacyjna [dostęp 2020-08-07].
  4. Książka [online], bc.tpn.przemysl.pl [dostęp 2024-06-15].

Bibliografia

edytuj
  • (ros.) Акишев К.А. Курган Иссык, „Искусство”, Москва, 1978 (K.A. Akiszew „Kurhan Issyk”, wyd. Isskustwo, Moskwa, 1978); [1]
  • (szw.) Almgren, O. „Kung Björns hög” och andra fornlämningar vid Håga, 1905 (za anglojęzyczną Wikipedią)
  • (fr.) Domaradzki M.M. „Pitiros i Thasos. Structures economiques dans la peninsule balkanique aux VII-II siecles avant J.C.”, Opole 2000
  • Faridis K., Vergina, Wydawnictwo Rekos Ltd., Thessaloniki-Oreokastro 2006, s. 36 (wydanie polskie w tłum. Barbary Marii Hantel-Galatou), ISBN 960-358-236-0.
  • Encyklopedia sztuki starożytnej, praca zbiorowa, WAiF i Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 126, 171, 248, 325, 326, 347-349, 348-349, 386, 425, 431, 462, 534, 575-576, 590-591, ISBN 83-01-12466-0 (PWN), ISBN 83-221-0684-X (WAiF)

Linki zewnętrzne

edytuj