Uniwersalny czas koordynowany
Uniwersalny czas koordynowany (ang. Coordinated Universal Time, Universal Time Coordinated[1], UTC; fr. Temps Universel Coordonné) – wzorcowy czas ustalany na podstawie TAI (fr. Temps Atomique International), uwzględniający nieregularność ruchu obrotowego Ziemi i koordynowany względem czasu słonecznego.
Aby zapewnić, że Słońce średnio w ciągu roku przechodzi nad południkiem zerowym o godz. 12:00 UTC z dokładnością nie mniejszą niż 0,9 s, od czasu do czasu do UTC dodawana jest tzw. sekunda przestępna (zakłada się również możliwość odjęcia sekundy przestępnej, jednak dotychczas taka konieczność nie zdarzyła się). Operację tę przeprowadza IERS (International Earth Rotation and Reference Systems Service).
Opis
edytujCoordinated Universal Time jest wyrażany za pomocą 24-godzinnego zegara i wykorzystuje kalendarz gregoriański. Jest używany w nawigacji lotniczej i morskiej, gdzie jest znany pod swoją wojskową nazwą Zulu time („Czas Zulu” – „Zulu” w alfabecie fonetycznym odpowiada literze „z”, oznaczającej południk zerowy, czyli długość geograficzną 0, w londyńskiej dzielnicy Greenwich).
UTC został zdefiniowany przez Comité Consultatif International des Radiocommunications (CCIR), poprzednika Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego. Pełną definicję zawiera Recommendation 460-6[2] z 2002.
Uniwersalny czas koordynowany używa akronimu UTC jako kompromisu pomiędzy CUT odpowiadającemu angielskiej nazwie i TUC odpowiadającemu nazwie francuskiej.[3]
Polska znajduje się w strefach czasowych:
- UTC+01:00 (czas środkowoeuropejski (CET), w okresie zimowym) oraz
- UTC+02:00 (czas środkowoeuropejski letni (CEST), w okresie letnim).
Różnią się one odpowiednio o 1 i 2 godziny od uniwersalnego czasu skoordynowanego.
W Polsce stosuje się czas UTC(PL) – wprowadzony w 2003 ustawowo jako czas urzędowy[4] do zastosowań oficjalnych, udostępniany z dwóch adresów IP[5] przez Główny Urząd Miar, oraz czas UTC (AOS) – podawany do celów naukowych przez Obserwatorium Astrogeodynamiczne Centrum Badań Kosmicznych PAN w Borówcu pod Poznaniem.
Zobacz też
edytuj- strefa czasowa
- czas uniwersalny (czas zachodnioeuropejski)
- ISO 8601
Przypisy
edytuj- ↑ What is UTC or GMT Time? [online], www.nhc.noaa.gov [dostęp 2024-01-24] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-24] (ang.).
- ↑ Recommendation 460-6: Standard Frequency and Time-Signal Emissions [pdf] [dostęp 2024-01-24] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-24] (ang.).
- ↑ NIST Time Frequently Asked Questions (FAQ), „NIST”, 3 lutego 2010 [dostęp 2024-07-11] (ang.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 marca 2004 r. w sprawie sposobów rozpowszechniania sygnałów czasu urzędowego i uniwersalnego czasu koordynowanego UTC(PL) (Dz.U. z 2004 r. nr 56, poz. 548).
- ↑ Albin Czubla, Zegar [online], Adam Żeberkiewicz [dostęp 2024-01-24] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-24] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Międzynarodowe Biuro Miar i Wag. bipm.fr. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-06-08)].
- Królewskie Obserwatorium Greenwich
- Historia stref czasowych
- U.S. National Institute of Standards & Technology
- The UK's National Measurement Laboratory
- US Naval Observatory
- Time Zones and world stref czasowych