1848. 1930. Artur Balfor (engl. Arthur James Balfour, 1st Earl of Balfour; 25. jul 1848Voking, 19. mart 1930) bio je engleski državnik i političar iz Konzervativne partije, premijer 1902-1905.

The Right Honourable
Earl od Balfoura
KG OM PC FRS  DL
premijer Ujedinjenog Kraljevstva
Na položaju
12. jul 1902 – 4. decembar 1905
MonarhEdward VII
Prethodi3. markiz od Salisburyja
SlijediSir Henry Campbell-Bannerman
Lord predsjednik Savjeta
Na položaju
27. april 1925 – 4. jun 1929
PremijerStanley Baldwin
PrethodiMarkiz Curzon od Kedlestona
SlijediLord Parmoor
Na položaju
23. oktobar 1919 – 19. oktobar 1922
PremijerDavid Lloyd George
PrethodiEarl Curzon od Kedlestona
Slijedi4. markiz od Salisburyja
ministar vanjskih poslova
Na položaju
10. decembar 1916 – 23. oktobar 1919
PremijerDavid Lloyd George
PrethodiVikont Grey od Fallodona
SlijediEarl Curzon od Kedlestona
prvi lord Admiraliteta
Na položaju
25. maj 1915 – 10. decembar 1916
PremijerH. H. Asquith
David Lloyd George
PrethodiWinston Churchill
SlijediSir Edward Carson
vođa Opozicije
Na položaju
27. februar 1906 – 13. novembar 1911
MonarhEdward VII
George V
PremijerSir Henry Campbell-Bannerman
SlijediBonar Law
Na položaju
5. decembar 1905 – 8. februar 1906
MonarhEdward VII
PremijerSir Henry Campbell-Bannerman
PrethodiSir Henry Campbell-Bannerman
Lord čuvar Tajnog pečata
Na položaju
11. jul 1902 – 17. oktobar 1903
Prethodi3. markiz od Salisburyja
Slijedi4. markiz od Salisburyja
glavni ministar za Irsku
Na položaju
7. mart 1887 – 9. novembar 1891
Premijer3. markiz od Salisburyja
PrethodiSir Michael Hicks Beach
SlijediWilliam Jackson
ministar za Škotsku
Na položaju
5. august 1886 – 11. mart 1887
Premijer3. markiz od Salisburyjka
PrethodiEarl od Dalhousiea
SlijediMarkiz od Lothiana
vođa Konzervativne stranke
Na položaju
11. jul 1902 – 13. novembar 1911
Prethodi3. markiz od Salisburyja
SlijediBonar Law
član Parlamenta
za City of London
Na položaju
27. februar 1906 – 5. maj 1922
PrethodiAlban Gibbs
SlijediEdward Grenfell
član Parlamenta
za Manchester East
Na položaju
18. decembar 1885 – 8. februar 1906
Prethodiizborna jedinica stvorena
SlijediThomas Horridge
član Parlamenta
za Hertford
Na položaju
17. februar 1874 – 18. decembar 1885
PrethodiRobert Dimsdale
Slijediizborna jedinica ukinuta
član Doma lordova
Lord Temporal
Na položaju
5. maj 1922 – 19. mart 1930
nasljedno perstvo
Prethodiperstvo stvoreno
Slijedi2. earl od Balfoura
Lični detalji
RođenjeArthur James Balfour
(1848-07-25)25. 7. 1848.
Whittingehame House, East Lothian, Škotska
Smrt19. 3. 1930. (dob: 81)
Fishers Hill House, Woking, Surrey, Engleska
PočivališteWhittingehame Church, Whittingehame
Nacionalnostbritanska
Politička strankaKonzervativna stranka
RoditeljiJames Maitland Balfour
Lady Blanche Gascoyne-Cecil
Alma materTrinity College, Cambridge
Zanimanjepolitičar
PotpisCursive signature in ink
Artur Balfor


{{{tekst_uz_sliku}}}

1848. jul 1848.
Vitingem VitingemUjedinjeno Kraljevstvo
1930. mart 1930.
Voking VokingUjedinjeno Kraljevstvo

Biografija

uredi

Balfor je rođen u Škotskoj kao najstariji sin u porodici. Ime je dobio po kumu Arturu Velsliju, vojvodi od Velingtona. Studirao je humanističke nauke na univerzitetu Kembridž.

Godine 1874. je kao Konzervativac izabran za člana Parlamenta kao predstavnik grofovije Hartfordšir na godinu dana. 1878. godine je postao privatni sekretar kod svog ujaka, lorda Solsberija.

Kao ministar za Irsku u periodu od 1887. do 1891, Balfor se protivio njenoj samoupravi. U Irskoj je dobio nadimak „krvavi Balfor“ zbog surovosti prema pobunjenicima. Postao je premijer 1902. godine i ustanovio je nacionalni sistem srednjoškolskog obrazovanja. Obrazovao je Komitet za odbranu Imperije 1904. i pomogao osnivanje "Srdačne Antante" (Entente Cordiale) s Francuskom. Balfor je podneo ostavku u decembru 1905, posle podele kabineta oko ukidanja slobodne trgovine, a zatim je bio svedok poraza torijevaca na opštim izborima 1906.

Godine 1915. je ušao u koalicionu vladu Herberta Askvita kao prvi lord admiraliteta, a 1916. postao ministar spoljnih poslova u novoj koaliciji, na čelu sa Dejvidom Lojdom Džordžom. Na tom položaju Balfor će ostati upamćen po Balforovoj deklaraciji koja podržava ideju o Palestini kao domovini Jevreja.

Pomogao je u proglašenju Versajskog mira i odigrao važnu ulogu u određivanju granica u Evropi posle Prvog svetskog rata.

Balfor je umro 19. marta 1930. Na njegov zahtev, javna sahrana nije bila održana, a on je sahranjen u krugu porodice u selu Vitingem u Škotskoj. Ceremoniju sahrane je obavila crkva Škotske, iako je pripadao i Engleskoj crkvi.

Na osnovu njegove posebne želje, titula grofa je prešla na njegovog brata Džeralda.

Balforova deklaracija

uredi
Glavni članak: Balforova deklaracija

Balforova deklaracija je britanska deklaracija izdata 2. novembra 1917. U deklaraciji se podržava ideja o Palestini kao domovini Jevreja. Napisana je u vidu pisma upućenog lordu Rotšildu, istaknutom cionisti. U njoj se obećava britanska pomoć jevrejskom narodu pod uslovom da poštuju prava nejevrejskih etničkih grupa u Palestini. Dokument deklaracije postao je izuzetno značajan za cionistički pokret, jer je predstavljao svojevrsnu povelju na koju se počeo odlučno pozivati i koristiti je.

Pored finansijske podrške koju je dobio od cionističkih krugova, Balfor je imao i drugih motiva za izdavanje deklaracije, među kojima se ističe činjenica da su krajem 19. veka jevrejske izbeglice iz istočne Evrope preplavile Evropu u kojoj nisu baš rado primane. Na londonskim ulicama organizovane su česte demonstracije protiv Jevreja, a bilo je i sukoba. Arapi iz Palestine smatrali su da Deklaracija krši brojna obećanja koja su im data, a britanska vlada je 1939. godine odustala od principa Deklaracije.

Literatura

uredi
  • Ilustrovana istorija sveta, Mladenska knjiga, Beograd, 2006.