Zum Inhalt springen

Erkenntnistheorii

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
(Witergleitet vun Epistemologie)
Erkenntnis und iiri theoretischi Reflexion; Abbildig us James Ayscough, A Short Account of the Eye and Nature of Vision (London, 1752), S. 30

D Erkenntnistheorii (au Epistemologii oder Gnoseologii) isch e Hauptgebiet vo dr Filosofii, wo d Vorussetzige für d Erkenntnis erforscht, wie Wüsse und anderi Forme vo Überzüügige z Stand chömme. Si undersuecht au, was Gwüsshäit und Rächtfertigung usmacht und weli Art vo Zwiifel an welere Art vo Überzüügige es objektiv cha gee.

Hüte spiilt die filosofischi Erkenntnistheorii in den Auge vo dr Öffentligkäit fast kä Rolle me, und Frooge noch was Gäist, Materie und Energii si wärde vilmol in de Naturwüsseschafte diskutiert und si vo dört au Däil vo dr filosofische Debatte worde. Mä liist in filosofische Essey vom „Wälle-Däili-Dualismus“, wenn s drum goot, d Relatiwidäät vo de hütige Sichtwiise spektakulär z belege. Wo s um d Freihäit vom Wille goot, häi Nöirologe und Chaosforscher s Wort. Füsiker wie dr Stephen Hawking wärde vo dr Öffentligkäit as die nöije Wältwiise aagluegt, wo men e eender as andere zuedraut, ass si en Erkläärig für alles chönnte haa. D Erkenntnistheorii, wie si an de Uniwersidääte bedriibe wird, isch vilmol vom ene Spagat zwüschen ere stränge Usrichdig uf die historischi Debatte und ere Suechi noch Frooge und Antworte vo de modärne Wüsseschafte kennzäichnet und es si eender d Wüsseschafte wo Nöis füürebringe ass d Filosofii.

Mit dr erkenntnistheoretische Debatte het sich im Lauf vom 20. Joorhundert s ethische Brojekt sälbständig gmacht. Dr Wittgenstein het no noochgwiise, ass d Erkenntnistheorii an Gränze stoosst, wenn si sich mit Ethik will abgee; hüte hingege frogt mä sich, öb mä d Ethik nit als unabhängigi Instanz de Wüsseschafte gegenüber brucht, für zum dene Gränze z setze, und mä stellt Ethikkommissione uf, wo sölle entschäide, wie wit die wüsseschaftligi Forschig daf goo.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Erkenntnistheorie“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.