Naar inhoud springen

Joseph Kosma

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Joseph Kosma
Joseph Kosma (1963)
Joseph Kosma (1963)
Volledige naam Joseph Kosma
(József Kozma)
Geboren 22 oktober 1905
Overleden 7 augustus 1969
Land Vlag van Hongarije Hongarije/
Vlag van Frankrijk Frankrijk
Nevenberoep dirigent
Instrument piano
Leraren Siklos Albert, Leo Weiner
Belangrijkste werken Les feuilles mortes, La Grande Illusion, La Règle du Jeu, Un amour électronique, Suite languedocienne
(en) IMDb-profiel
(en) Allmusic-profiel
(en) Discogs-profiel
(en) MusicBrainz-profiel
Portaal  Portaalicoon   Muziek

Joseph Kosma (eigenlijk: József Kozma) (Boedapest, 22 oktober 1905 - La Roche-Guyon, 7 augustus 1969) was een Frans-Hongaarse (film)componist en dirigent.

Joseph Kosma werd geboren uit Joodse ouders in Boedapest. Zijn ouders waren leraren in schrijfmachineschrijven en stenografie. Joseph begon op vijfjarige leeftijd met pianospelen en kreeg later muziekles. Na zijn opleiding op het Franz-Josef gymnasium te hebben voltooid studeerde hij aan de Franz Liszt Muziekacademie in Boedapest bij onder anderen Siklos Albert en Leo Weiner en behaalde zijn diploma's in compositie en orkestdirectie. Tussen 1926 en 1928 werkte hij als correpetitor en tweede dirigent aan de Hongaarse Opera in Boedapest. Hij verwierf een beurs om verder te studeren aan de Deutsche Staatsoper. In Berlijn gekomen sloot hij zich aan bij het toneelgezelschap van Bertolt Brecht en raakte bevriend met de componisten Hanns Eisler en Kurt Weill, die hem ook beïnvloedden. In de Duitse hoofdstad ontmoette hij toen ook Lilli Apel, met wie hij later zou trouwen.

Het graf van Kosma op de
"Cimetière de Montmartre"

Kosma en zijn vrouw verhuisden in 1933 naar Parijs. Daar raakte Kosma bevriend met Jacques Prévert, die hem op zijn beurt introduceerde bij andere kunstenaars, schrijvers en regisseurs waaronder Jean Renoir en Marcel Carné. Gedurende de Duitse bezetting van Frankrijk in de Tweede Wereldoorlog dook Kosma onder en kon hij niet onder zijn eigen naam werken. Desondanks slaagde Prévert erin Kosma muziek te laten maken voor enkele films, waarbij andere componisten zijn werk met hun naam ondertekenden. Tot deze films behoren Les Visiteurs du soir (1942) en Les Enfants du paradis (1945).

Tot zijn belangrijkste werk wordt ook de filmmuziek van La Grande Illusion (1937) en La Règle du jeu (1939) gerekend. De beroemde dichtbundel van Jacques Prévert, Paroles, werd door Kosma op muziek gezet. Kosma is het meest bekend geworden als componist van het chanson Les feuilles mortes, in het Engels "Autumn Leaves”, oorspronkelijk geschreven voor de opera Le Rendez-vous die verfilmd werd onder de titel Les Portes de la nuit (1946).

In 1949 werd hij in Frankrijk genaturaliseerd. In 1956 ontving hij een Grand Prix du Disque voor zijn chanson Inventaire.

Kosma overleed op 63-jarige leeftijd in La Roche-Guyon op 7 augustus 1969 en ligt begraven op het cimetière de Montmartre in Parijs.

Werken voor orkest

[bewerken | brontekst bewerken]
  • 1934:- Tous les jours - reportage musicale, suite voor klein orkest, op. 11
  • 1946:- Baptiste, suite voor orkest uit het ballet
  • 1947:- Les portes de la nuit, symfonische suite voor orkest uit de gelijknamige film
  • Burlesque pièce concertante, voor dwarsfluit, fagot en orkest
  • Concert, voor piano en orkest
  • Concertino, voor klarinet en orkest
    1. Depart
    2. Plainte
    3. Evasion
  • Fantaisie concertante
  • Suite de danses d'après le ballet "Le proscrit", voor orkest

Werken voor harmonieorkest

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Baptiste, fantasie en diabolische dans - bewerkt door Floyd E. Werle
  • Les feuilles mortes, voor zangstem (of solo-instrument) en harmonieorkest - bewerkt door John Glenesk Mortimer

Muziektheater

[bewerken | brontekst bewerken]
Voltooid in titel aktes première libretto
1959 Les canuts
zie oratorium
Jacques Gaucheron
1960 Un amour électronique 1 akte,
4 taferelen
6 november 1960, Dóle André Kédros
1968 Les Hussards[1] 2 bedrijven 21 oktober 1969, Lyon, Opéra van de componist,
naar Pierre-Aristide Bréal
Le Noël des tranchées
Voltooid in titel aktes première libretto
1953 Les Chansons de Bilitis 1953, Parijs, Théâtre des Capucines Jean Valmy, Marc Cab en Mitty Goldin
Voltooid in titel aktes première libretto choreografie
1945 Le rendez-vous 3 taferelen 15 juni 1945, Parijs, Théâtre Sarah Bernhardt Jacques Prévert Roland Petit
1946 Baptiste 6 taferelen 1946, Parijs, Marigny Jacques Prévert
1948 L’écuyère 4 taferelen 21 februari 1948, Parijs, Salle Pleyel Constantin Népo,
naar Franz Kafka
Serge Lifar
1952 Le pierrot de Montmartre 24 juni 1952, Parijs, Théâtre Sarah Bernhardt Marcel Marceau, pseudoniem van Marcel Mangel,
geïnspireerd door "Pierrot noir" van Adolphe Léon Willette
Marcel Marceau
1953 Un soir aux funambules 1953, Parijs, Théâtre Sarah Bernhardt Marcel Marceau
1958 Hôtel de l'Espérance 1 akte Francis Carco
1959 Paris qui rit, Paris qui pleure 1959, Parijs, Théâtre des Champs-Elysées Marcel Marceau
1963 Le proscrit 2 taferelen,
3 taferelen
1963, Nice, Opéra George Skibine, naar Aleksandr Poesjkin
  • 1929:- Jeu de cirque : piece pour enfants, op. 10 - tekst: Adolphe Hauert
  • 1952:- Jésus la caille, in 5 taferelen, - tekst: Francis Carco - première: 4 maart 1952, Parijs, Théatre Gramont

Vocale muziek

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Ballade de celui qui chanta dans les Supplices, Cantate voor solisten, gemengd koor en orkest - tekst: Louis Aragon

Werken voor koor

[bewerken | brontekst bewerken]
  • 1937:- L'enfance, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • 1945:- Les feuilles mortes, voor zangstem en ensemble/orkest - tekst: Jacques Prévert
  • 1946:- Deux escargots s'en vont à l'enterrement, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • 1946:- Les enfants qui s'aiment, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • 1947:- Barbara, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • 1947:- Le Temps d'y croire, voor zangstem en piano - tekst: Michel Vaucaire
  • 1949:- La Fourmi, 3 liederen voor zangstem en piano - tekst: Robert Desnos
  • 1949:- Rue des Blancs-Manteaux, voor zangstem en piano - tekst: Jean-Paul Sartre
  • 1949:- Si tu t'imagines, voor zangstem en piano - tekst: Raymond Queneau
  • 1951:- Les Enfants de la commune, voor zangstem en piano - tekst: Henri Bassis
  • 1952:- Le Bonheur n'aime pas la nuit, wals voor zangstem en piano - tekst: Max Lanjean
  • 1953:- Le chanson du geôlier, voor zangstem en piano - tekst: Stéphane Chapelier
  • 1954:- Attente, voor zangstem en piano - tekst: Jean Anouilh
  • 1954:- Oncle Bill, voor zangstem en piano - tekst: Hubert Ithier
  • 1954:- Air poétique, voor zangstem en piano - tekst: Raymond Queneau
  • 1955:- Bonjour Paris, voor zangstem en piano - tekst: Francis Carco
  • 1955:- Le Ciel de chez moi, voor zangstem en piano - tekst: René Barjavel
  • 1958:- Un certain Monsieur Jo, voor zangstem en piano - tekst: René Jolivet
  • 1967:- La ménagerie de Tristan, voor zangstem en piano - tekst: Robert Desnos
    1. Grenouille aux souliers percés
    2. Le chat qui ne ressemble a rien
    3. L'oiseau du colorado
    4. Le poisson sans souci
    5. L'araignée a moustaches
  • 1967:- Le parterre d'Hyacinthe, voor zangstem en piano - tekst: Robert Desnos
    1. L'arbre qui boit du vin
    2. La dame pavot nouvelle épousée
    3. La rose a voix de soprano
  • A la belle étoile, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Berceuse paternelle, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Celui qui part pour la guerre, voor zangstem en piano - tekst: Guillevic
  • Chanson dans le sang, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Chanson du mois de mai, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Chanson pour les enfants l'hiver, voor zangstem en orkest - tekst: Stéphane Chapelier
  • Chanson de l'oiseleur, voor zangstem en orkest - tekst: Stéphane Chapelier
  • Chants du ghetto
  • Dans ma maison, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Danse des automates
  • Déjeuner du matin, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • En sortant de l'école, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Et puis après, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Familiale, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Faut pas m'en vouloir
  • Fête foraine, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Guitare solaire, voor zangstem en piano - tekst: Jean-Marie Croufer
  • Il pleut, voor zangstem en piano - tekst: Raymond Queneau
  • Inventaire, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Je ne veux que tes yeux
  • Jésus la caille, voor zangstem en piano - tekst: Francis Carco
  • L' hymne à la résistence
  • La belle jambe, voor zangstem en piano - tekst: Louis Aragon
  • La grasse matinée, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • La pêche à la baleine, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • La petite chèvre, voor zangstem en piano - tekst: Jean-Marie Croufer
  • La robe, voor zangstem en piano - tekst: Georges Neveux
  • Le cauchemar du chauffeur de taxi, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Le gardien du phare aime beaucoup trop les oiseaux, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Le Jardin, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Le jour et la nuit
  • Le merveilleux poème
  • Le Message, voor zangstem en piano - tekst: Jacques Prévert
  • Les soutiers
  • Lueur dans la nuit
  • Page d'écriture, voor zangstem en ensemble/orkest - tekst: Jacques Prévert
  • Paris at night, voor zangstem en ensemble/orkest - tekst: Jacques Prévert
  • Rondel, voor zangstem en piano - tekst: Charles d'Orléans
  • Rue de Seine
  • Sans coup férir
  • 1952:- Cinq chansons populaires du Languedoc, suite voor viool en piano
  • 1963:- Trois Mouvements, voor dwarsfluit en piano
  • 1964:- Divertissement, voor dwarsfluit, klarinet, fagot en piano
  • 1966:- Duo, voor contrabas en piano
  • 1951:- Sonatine, voor viool en piano

Werken voor piano

[bewerken | brontekst bewerken]
  • 1935:- Chants du ghetto, suite
  • 1940:- Sonate
  • 1947:- Suite languedocienne
    1. Le père Barbe-Buse
    2. Ces maudites montagnes
    3. Savez-vous ce quil est un ...?
    4. Danse
    5. Le rossignolet
    6. Querelle de famille

Filmografie (selectie)

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Essais sur la musique, Paris, Éditions de la Nouvelle critique, 1959. 217 p.
  • Maurice Fleuret: Joseph Kosma, 1905-1969 : un homme, un musicien, in: La revue musicale, 412, 413, 414, 415, Paris: Richard-Masse, 1989. 293 p.
  • Jean-Louis Passek: Dictionnaire du cinéma français, Paris, Larousse, 1987. pp. 257-258
  • Marie Kosma-Merlin: Les canuts 1831, la musique est aussi une aventure : extraits des carnets de Kosma, Paris: Les Amis de J. Kosma, 1982. 24 p.
  • Alain Lacombe, Claude Rocle: La musique du film, Edition Francis Vandevelde, 1979.
[bewerken | brontekst bewerken]