Przejdź do zawartości

Lippia trójlistna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lippia trójlistna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

werbenowate

Rodzaj

Aloysia

Gatunek

lippia trójlistna

Nazwa systematyczna
Aloysia citrodora Palau
Parte práct. bot. 1:768. 1784
Synonimy
  • Aloysia triphylla (L'Hér.)
  • Britton
  • Lippia citrodora Kunth
  • Lippia triphylla (L'Hér.) Kuntze
  • Verbena triphylla L'Hér.
  • Zappania citrodora Lam.[3]
Lippia trójlistna w uprawie doniczkowej

Lippia trójlistna, miłowonka trójlistna, cukrownica trójlistna, werbena cytrynowa (Aloysia citrodora) – gatunek krzewu z rodziny werbenowatych, pochodzący z Ameryki Południowej (Argentyna)[3]. Została przywieziona do europejskich ogrodów w XVII wieku przez hiszpańskich podróżników z Argentyny i Chile, kiedyś często uprawiana w południowej Francji.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Liściasty wieloletni krzew, dorastający do wysokości od 3 do 7 metrów.
Liście
Wąskie, jasnozielone liście, ogruczolone, wydzielające silny zapach.
Kwiaty
Drobne, bladofioletowe lub białe, w gęstych, szczytowych kwiatostanach

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]
  • Roślina lecznicza.
    • Składniki: wytwarza olejek eteryczny zawierający cytral, carvon, nerol, dipenten, limonen, citroncol, geraniol, alfa- i beta-pinen, cyneol, linalol i inne substancje bioaktywne.[potrzebny przypis]
    • Działanie: podobnie jak werbena, pomaga w stanach wyczerpania organizmu, ale dodatkowo działa rozkurczowo i przeciwzapalnie. Ma też działanie ściągające, tonizujące, wiatropędne, wspomagające trawienie, przeciwutleniające, przeciwzapalne. Ma działanie relaksujące, uspokajające, antydepresyjne – wzmacnia układ nerwowy i uspokaja psychikę, dając poczucie odprężenia przez redukcję depresji i stresu. Harmonizuje funkcje serca, stymuluje aktywność macicy, wzmacnia laktację, wspomaga funkcje płuc, żołądka, trawienie oraz przyjemnie odświeża oddech. Znakomita przy wzdęciach, skurczach żołądkowych i jelitowych. Ma uspokajający wpływ na centralny system nerwowy, łagodzi migreny, depresje, nerwobóle, mdłości, częstoskurcz, pomaga regenerować i osłaniać komórki. Ma działanie przeciwgrzybicze, antywirusowe, antybakteryjne. Zawarty w lippii cyneol ogranicza namnażanie wirusów grypy, drożdżaków z gatunku Candida albicans, bakterii Escherichia coli, zaś geraniol pomaga w walce z pasożytami.[potrzebny przypis]
  • Ze względu na swój cytrynowy aromat używana jest do przygotowania orzeźwiających herbatek[4], a także do poprawy aromatu i smaku potraw, np. z ryb, drobiu, marynat z warzyw, dressingów do sałatek, dżemów, napojów i sorbetów.
  • Suszone liście sprawdzają się w mieszankach zapachowych potpourri[4].
  • W krajach śródziemnomorskich, polecana do ogrodów i alej, jako odstraszająca owady.

Uprawa

[edytuj | edytuj kod]

Roślina preferuje glebę gliniastą, pełne słońce oraz dużo wody i światła. Jest wrażliwa na zimno – obumiera w temperaturze poniżej 0 °C. Jednak przycięta i dobrze ochroniona np. słomą odrodzi się na wiosnę.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-24] (ang.).
  3. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-17].
  4. a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 34, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Armada, J. & A. Barra. 1992. On Aloysia Palau (Verbenaceae). Taxon 41:88–90.
  • Anti-Candida activity of Brazilian medicinal plants (abstract), TEIXEIRA DUARTE Marta Cristina et al., Journal of ethnopharmacology, 2005, vol. 97, no2, pp. 305-311
  • Julia Lawless, The Illustrated Encyclopedia of Essential Oils, Shaftesbury, Dorset [England]: Element, 1995, ISBN 1-85230-661-0, OCLC 33244896.