Jump to content

Gazi tabiī

Az Википедиа

Gazhoi tabiiji sūzanda va jo gazi tabiī — karbogidridhoi gazşakl, ki dar qişri zamin hosil meşavand.

Gazhoi tabiiji sūzanda gazhoi tabiiji sūzanda, asosan, az metan, etan, propan va butan iborat meboşand. Onho ba'zan omextai karbogidridhoi moe' – pentan, geksan va ƣ., incunin gidrogensulfid, nitrogen, gazhoi inertī, oksidi karbon (IV) niz dorand. Bisjor konhoi gazhoi tabiiji sūzanda., ki dar umqi zijoda az 1,5 km çojgirand, tanho az metan va hamtojoni on (etan, propan, butan), nitrogen, argon, gazi karbonat, gidrogensulfid iborat meboşand; odatan, vobasta ba umq miqdori hamtojoni metan meafzojad. Gazhoi tabiiji sūzanda asosan az tabdili biokimijoiji mavoddi organikī hosil şuda, dar tahnişasthoi hamai sistemahoi geologī, ki az oxiri proterozoj ibtido megirand, dar konhoi maxsus va omexta (gazu naft, gazu kondensant) vomexūrand. Agar gazhoi tabiiji sūzandadar jak qabati geologī çam' omada, kon hosil kunand, onro koni massivī menomand. Gazhoi tabiiji sūzanda hamcun sūzişvoriji arzon (hangomi sūxtani 1 m3 gazi tabiī 54400 kÇ garmī xoriç meşavad) farovon istifoda meşavand. Gazhoi tabiiji sūzanda aşjoi xomi purbahoi kimijoī meboşand. Onhoro dar nerugohhoi barqī, sanoati filizkoriji sijoh va ranga, sement, ehtijoçoti kommunaliju maişī va ƣ. istifoda mebarand. Az karbogidridhoi gazhoi tabiiji sūzanda spirt, formaldegid, atsetaldegid, asidi (kislotai) atsetat, atseton va digar pajvasthoi organikī hosil mekunand.

Dar Toçikiston cand koni gazhoi tabiiji sūzanda tahqiq va mavridi istifoda qaror doda şudaand. Onho nitrogeni ozod, gazhoi inertī va 60–80% metan dorand.

In musofirbar bo gazi tabiī kor mekunad

Ezoh[viroiş | edit source]

Adabijot[viroiş | edit source]

  • Gazhoi tabiiji sūzanda // Viclas — Gūjanda. — D. : SIEMT, 2015. — (Ensiklopedijai Milliji Toçik : [taxm. 25 ç.] / sarmuharrir N. Amirşohī ; 2011—2023, ç. 4). — ISBN 978-99947-33-77-4.