plantche

Tayon-bodje latén « p(a)lanca »; do vî grek φάλαγξ, gros baston, bordon.

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /plãt͡ʃ/ /plɔ̃t͡ʃ/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /plãt͡ʃ/
• Ricepeures : nén rcepåve  ^{aschoûtez lu}

plantche femrin

1. long plat bwès soyî bén a mzeure, nén spès eyet pus long k' lådje
   • Soyî des plantches.
   • Mete li plantche a spexheu. — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
   • I fåreut rastoker les plantches del berwete. — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
   • So les cleuses et les plantches, totavå, les dmeys pans les cwårlets, mitchotreyes et gozåds Ritoumént doûcetmint tot rawårdant l' pratike. — Louis Lagauche (fråze rifondowe).
   • Dizo èn abatou d' plantches, ene bascoule, et des meyes di cayets d' bwès etassés divins ene coine — Georges Alexis (fråze rifondowe).
   • Gn a co sacwants plantches clawêyes eshonne po siervi d' tåve et rlaver les bidons (J. Vandereuse).
   • vos fåt raboter les plantches al sipexheur kel truskin vos årè mostré. — Lucien Somme (fråze rifondowe).
   • Et, tot tapant å lådje li vî ouxh di si ovroe,
     Vla k' i dåre e-n ene coine, dviersî on hopea d' plantches,
     Tot covrowes d' arincrins : les waxhlins estént la !
     — Henri Simon, "Li rvindje di l' åbe" (fråze rifondowe et rarindjeye).
2. (djeu d' beyes) longue sitroete binde di bwès, bén ecråxheye, la k' on hene li bole.
   • Li bole a corou e plin mitan del plantche et fé tchaire li dame ki s' a ståré et rviersî totes les ôtes; il aveut fwait nouv, do prumî côp. — Lucien Somme (fråze rifondowe).
3. longowe plake di plastike u d' agloumyî bwès.
4. les plantches:

   a) scanfår di teyåte.

   • Avou s' boune bouye tote ronde come ene plinne lune ene claire nute d' esté, si ptit tchapea rabatou so si hanete, Châles Trénet ridjibléve so les plantches come on hardi pierot (B. Hosslet).

   b) li teyåte lu-minme.

   • Tot djonne, les plantches l' assaetchèt, et docô, il est rmårké pa les meyeus redjixheus do moumint (P. Habets).

   monter so les plantches : fé do teyåte.

5. Li Plantche: no di sacwantès plaece del Walonreye (Lodlinsåt, evnd.), la k' gn aveut ene plantche po passer houte d' ene aiwe.
6. fouye di metå po les graveus; ou l' graveure leye-minme.
   • Plantche di keuve.
   • Les lives di syince ont-st ordinairmint pluzieurès plantches. — D.T.W.
7. paedje di binde d' imådjes.

   F. "planche de BD".

• plantche kitaeyrece: plantchete po ctaeyî l' amagnî.
• plantche hatchresse: plantche po hatchî l' tchå.
• plantche ås tåtes
• plantche ås fadêyes : plantche po fé ses fadêyes.

  F. "planche à tartiner".

• plantche bouwrece
• plantche di cofessionål
• plantche a trô do cofessionål
• plantche a crotchets
• plantche a moleures
• plantche al vwele: sôre di plantche e plastik avou ene toele après, k' ene djin tént bon po rider so l' aiwe (spôrt et amuzmint).

  F. "planche à voile".

• plantche al toele
• Hulplantche
• plantche a ristinde: sitroete longue tåve ki s' riploye, po ristinde.
• plantche ås roletes: pitite plantche avou des rôletes dizo, et racrolêye padrî po rôler rade (spôrt et amuzmint).

1. F. "planche à roulettes".

• plantche di seurf: plantche po rider so les waches (spôrt et amuzmint).
• pavé d' plantches: on plantchî.

1. aveur do pwin sol plantche: aveur bråmint d' ovraedje divant lu.
2. esse plate come ene plantche: esse foirt mwinre ou ni point awè d' pwetrene.
3. esse sol plantche: esse moirt.
4. on moirt sol plantche : on moirt e viyaedje (å cmince, metou so ene simpe plantche, k' on lyi aléve dire si tchaplet)
5. mete inte cwate plantches : mete dins on waxhea.
   • Cwand gn a on moirt sol plantche on dimegne, gn a co onk ki shût dins les shijh samwinnes.
6. fé l' plantche: dimorer stindou so s' dos, dissu l' aiwe.
7. ritchaire al plantche: (mot d’ colebeu) po on colon, rivni å colebî. (pus lådjmint) po ene sakî, rivni wice ç' k' on deut (a s' måjhon, evnd.) ou rivni après aveur disparetou.

   Asteure, on prind ses precôcions po rtchaire al plantche tins k' on-z î voet co a mitan clair. — Les crwès dins les bruwères, p. 47 (fråze rifondowe).

8. awè l' plantche: après k' on-z a stî a cfesse, ni nén awè l' absolucion.
9. si mete dissu l' plantche: alouwer et fûrler totes ses çansses.
10. eyu ç' ki l' tere est ralongueye avou des plantches: foirt lon erî.

• plantchete, plantchî
• plantchter, plantchté
• riplantchter

• F. "planche".