Mite

tipe tradisionele narratief

Die woord mite kom van die Griekse woord mythos wat oorspronklik woord of storie beteken het. Daar is baie teorieë wat probeer verduidelik waarom mense mites vertel en glo. Daar is egter konsensus dat mites simboliese verhale is wat probeer om (vir die mens) onverklaarbare dinge op te los. Só verduidelik mites in baie gevalle die oorsprong van die wêreld, die oorsprong van kultuur en die menslike samelewing, natuurverskynsels en wat met mense gebeur wanneer hulle sterf.

Net soos drome is mites in die mens se verbeelding geskep en kan dit nie letterlik geïnterpreteer word nie. Mites word eerder as metafore vir en simbole van die werklikheid beskou.

Mitologie

wysig
Hoofartikel: Mitologie.

In nasies se mitologië dwarsoor die wêreld is daar temas wat oor en oor voorkom. Die skeppingsmites, wat verklaar hoe die wêreld ontstaan het, is die kern van meeste mitologieë. Dan is daar die mites wat die onsigbare dele van die heelal, die tuiste van bonatuurlike wesens, gode en heilige voorouers beskryf. In die wêreld se mitologië vertel en ken bonatuurlike wesens en gode dikwels hul eie lewensmites.

Mites vertel hoe die eerste mens ontstaan het, waarom mense sterf en hoe die aarde se bestaan, soos ons dit ken, gaan eindig. In die meeste kulture se mitolgie is daar heldefigure aan wie buitengewone dade toegeskryf word en wat gehelp het om hul nasie se kultuur te "skep".

Aangesien mites van verskillende kulture so baie in gemeen het, is daar heelwat kenners wat meen dat mense 'n gemeenskaplike oorsprong gehad het. Daar is ook dié wat aanvoer dat mense se verbeeldings van regoor die wêreld op dieselfde manier werk wanneer hulle voor die onverklaarbare te staan kom.

Volksverhale

wysig
Hoofartikel: Volksverhaal.

Dit is nie maklik om tussen mites en volksverhale te onderskei nie. Nóg mites nóg volksverhale het 'n herkenbare outeur en albei kom in verskillende weergawes voor. Mites is meestal verhale waarin mense probeer om verklarings te vind vir die oorsprong van die wêreld en ander onbegryplike kosmiese verskynsels en probleme. Daar is gewoonlik 'n bonatuurlike element of godheid betrokke.

Volksverhale, daarenteen, is veral die produk van landbougemeenskappe en het te doen met sosiale konflik en probleme. Dit dra gewoonlik ook 'n boodskap oor vir die samelewing.

Bronne

wysig
  • "Basque Mythology". Public Reading Network of the Basque Country. 2018. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Mei 2020.
  • "Myth". Encyclopædia Britannica. 2009. 21 March 2009.
  • Anderson, Albert A. (2004), "Mythos, Logos, and Telos: How to Regain the Love of Wisdom", in Anderson, Albert A.; Hicks, Steven V.; Witkowski, Lech, Mythos and Logos: How to Regain the Love of Wisdom, Rodopi (publisher), ISBN 978-90-420-1020-8, https://books.google.com/books?id=UXxovhF7LMQC&q=mythos&pg=PA61