1860
urte
| 1860. urtea | |
|---|---|
| Kronologia | |
| Mendeak | XVIII.a • XIX.a • XX.a |
| Hamarkadak | 1840(e)koa • 1850(e)koa • 1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa |
| Urteak | 1857 • 1858 • 1859 • 1860 • 1861 • 1862 • 1863 |
| Beste egutegi batzuetan | |
| Gregoriotar egutegia | 1860 MDCCCLX |
| Ab urbe condita | 2613 |
| Armeniar egutegia | 1309 ԹՎ ՌՅԹ |
| Bahá'í egutegia | 16 – 17 |
| Bengaliar egutegia | 1267 |
| Berber egutegia | 2810 |
| Egutegi budista | 2404 |
| Myanmarko egutegia | 1222 |
| Bizantziar egutegia | 7368 – 7369 |
| Koptoen egutegia | 1576 – 1577 |
| Etiopiar egutegia | 1852 – 1853 |
| Hebrear egutegia | 5620 – 5621 |
| Egutegi hinduak | |
| Bikram Samwat | 1916 – 1917 |
| Shaka Samvat | 1782 – 1783 |
| Kali Yuga | 4961 – 4962 |
| Iraniar egutegia | 1238 – 1239 |
| Islamiar egutegia | 1276 – 1277 |
| Japoniar egutegia | Ansei 7Man'en 1 (万延元年) |
| Korear egutegia | 4193 |
| Thailandiar eguzki egutegia | 2403 |
| Holozeniar egutegia | 11860 |
Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!
Gertaerak
aldatu- Urriaren 18a – Pekingo Konbentzioak amaiera eman zion Opioaren Bigarren Gerrari.
- Azaroaren 6a – Abraham Lincoln Estatu Batuetako 16. presidente aukeratu zuten, hori lortzen zuen lehen errepublikarra izanik.
- Aigungo Ituna: Txinak Errusiari eman zion Mantxuriaren zati handi bat, bi herrialdeen arteko gaur egungo mugak zehaztuz.
Arte eta kultura
aldatuZientzia eta teknologia
aldatuKirolak
aldatuJaiotzak
aldatuUrtarrila
aldatu- Urtarrilaren 15a – Oscar Björck, suediar margolaria eta Suediako Arteen Errege Akademiako irakaslea (h. 1929).
- Urtarrilaren 17a – Carlos José Solórzano, Nikaraguako presidentea (h. 1936).
- Urtarrilaren 17a – Douglas Hyde, Irlandako Lehenengo Presidentea (h. 1949).
- Urtarrilaren 20a – Antônio Parreiras, brasildar margolaria (h. 1937).
- Urtarrilaren 25a – Charles Curtis, AEBetako 31. presidenteordea (h. 1936).
- Urtarrilaren 29a – Anton Txekhov, errusiar idazlea (h. 1904).
Otsaila
aldatu- Otsailaren 1a – Ignacio Díaz Olano, euskal herritar margolaria (h. 1937).
- Otsailaren 6a – Enrique Areiltza Arregi, Bilboko mediku ospetsua (h. 1926).
- Otsailaren 18a – Anders Zorn, inpresionismoko suediar margolari, eskultore eta grabatzailea (h. 1920).
- Otsailaren 29a – Herman Hollerith, estatubatuar asmatzailea (h. 1929).
Martxoa
aldatu- Martxoaren 13a – Hugo Wolf, esloveniar-austriar musikagilea eta musika-kritikaria (h. 1903).
- Martxoaren 19a – William Jennings Bryan, estatubatuar hizlari eta politikaria (h. 1925).
- Martxoaren 20a – Fiacro Iraizotz, nafar poeta, antzerkigile eta libretista (h. 1929).
Apirila
aldatu- Apirilaren 6a – René Lalique, frantziar kristal eta bitxien diseinatzailea (h. 1945).
- Apirilaren 13a – James Ensor, belgikar margolaria, marrazkigilea eta grabatzailea (h. 1949).
- Apirilaren 27a – Prudencio Melo, espainiar artzapezpikua, Gasteizko apezpikua izandakoa (h. 1945).
Maiatza
aldatu- Maiatzaren 2a – Theodor Herzl, kazetari, idazle, filosofo eta sionismo modernoaren sortzailea (h. 1904).
- Maiatzaren 3a – Vito Volterra, italiar matematikaria eta fisikaria (h. 1940).
- Maiatzaren 9a – James Matthew Barrie, eskoziar idazlea (h. 1937).
- Maiatzaren 14a – Bruno Liljefors, suediar margolaria (h. 1939).
- Maiatzaren 15a – Ellen Axson Wilson, AEBetako lehen dama (h. 1914).
- Maiatzaren 19a – Vittorio Emanuele Orlando, Italiako lehen ministroa (h. 1952).
- Maiatzaren 20a – Eduard Buchner, alemaniar kimikaria eta 1907ko Kimikako Nobel Saria (h. 1917).
- Maiatzaren 21a – Willem Einthoven, herbeheretar sendagilea, 1924ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1927).
- Maiatzaren 22a – Indalecio Sarasketa, Aizpiri Txiki edo Eibarko Txikito, bizkaitar zesta punta pilotaria (h. 1900).
- Maiatzaren 24a – Otto Liebe, Danimarkako lehen ministroa (h. 1929).
- Maiatzaren 27a – Manuel Teixeira Gomes, Portugalgo presidentea (h. 1941).
- Maiatzaren 29a – Isaac Albeniz, kataluniar musikagilea (h. 1909).
- Maiatzaren 31 – Walter Sickert, ingeles margolaria (h. 1942).
Ekaina
aldatu- Ekainaren 2a – Gustav Killian, alemaniar sendagilea (h. 1921).
- Ekainaren 8a – Alicia Boole Stott, anglo-irlandar matematikaria (h. 1940).
- Ekainaren 10a – Hariclea Darclée, errumaniar sopranoa (h. 1939).
- Ekainaren 11 - Oda Krohg, norvegiar margolaria, Norvegiako pintura erromantiko berriaren erreferentetzat hartua (h. 1935).
- Ekainaren 18a – Laura Muntz Lyall, kanadar margolari inpresionista, emakume eta haurren pinturengatik ezaguna (h. 1930).
- Ekainaren 20a – Jose Antonio Ugarte, gipuzkoar frantzizkotar fraidea eta euskal idazlea (h. 1935).
- Ekainaren 24a – Juan González Arintero, espainiar domingotarra, teologoa eta zientzia gizona (h. 1928).
- Ekainaren 24a – Maria de las Mercedes Orleanskoa, Espainiako erregina ezkontidea (h. 1878).
- Ekainaren 25a – Gustave Charpentier, frantziar musikagilea (h. 1956).
- Ekainaren 26a – Juan Santiago Aranburu, arabar musika-irakaslea eta organo-jolea (h. 1937).
- Ekainaren 29a - Petra Laborda Zuzuarregi, gipuzkoar sukaldaria (h. 1940).
Uztaila
aldatu- Uztailaren 3a – Charlotte Perkins Gilman, estatubatuar feminista, soziologoa, eleberrigilea, poeta eta gizarte erreformarako irakurlea (h. 1935).
- Uztailaren 7a – Gustav Mahler, austiriar musikagilea (h. 1911).
- Uztailaren 16a – Otto Jespersen, daniar hizkuntzalaria (h. 1943).
- Uztailaren 22a – Paul Gustave Fischer, daniar margolaria (h. 1934).
- Uztailaren 22a – Jean Pierre Goytino, euskal diasporako lapurtar kazetaria (h. 1920).
- Uztailaren 22a – Frederick Rolfe, ingelesezko idazlea (h. 1913).
- Uztailaren 24a – Alphonse Mucha, txekiar margolari eta artista dekoratiboa, Art Nouveauaren adierazgarririk onenetakoa (h. 1939).
Abuztua
aldatu- Abuztuaren 5a – Henri-Jean Guillaume Martin, frantziar margolaria (h. 1943).
- Abuztuaren 10a – Adolfo Guiard, euskal herritar margolari inpresionista (h. 1916).
- Abuztuaren 12a - Klara Hitler, Adolf Hitlerren ama (h. 1907).
- Abuztuaren 13a – Annie Oakley, Buffalo Billen ikuskizunean parte hartu zuen tiratzaile ospetsua (h. 1926).
- Abuztuaren 14a – Jose Manuel Lujanbio, Txirrita, gipuzkoar bertsolaria, garai guztietako ezagunenetarikoa (h. 1936).
- Abuztuaren 15a – Florence Harding, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (h. 1924).
- Abuztuaren 16a – Ricardo García Mercet, bizkaitar militar eta naturalista, entomologian nabarmendua (h. 1933).
- Abuztuaren 16a – Jules Laforgue, uruguaiar jatorriko frantziar olerkari sinbolista (h. 1887).
- Abuztuaren 20a – Raymond Poincaré, Frantziako Hirugarren Errepublikako presidentea (h. 1934).
- Abuztuaren 22a - Blanca Catalán de Ocón y Gayolá, espainiar botanikaria, Espainian gaian aditua zen lehen emakumetzat hartua (h. 1904).
- Abuztuaren 30a – Isaac Levitan, judu jatorriko errusiar paisai-margolaria, aldarteko paisaiako generoaren aitzindaria (h. 1900).
Iraila
aldatu- Irailaren 5a – Victoriano Huitzi, nafar idazlea (h. 1938).
- Irailaren 6a – Jane Addams, estatubatuar soziologoa, 1931ko Bakearen Nobel Saria (h. 1935).
- Irailaren 13a – John Joseph Pershing, estatubatuar jenerala (h. 1948).
- Irailaren 25a – John Hope, Linlithgowko I. markesa, Australiako 1. gobernadore orokorra (h. 1908).
Urria
aldatu- Urriaren 4a – Sidney Paget, Viktoriar Aroko britainiar ilustratzailea (h. 1908).
- Urriaren 10a – Joan Maragall i Gorina, katalanezko idazlea (h. 1911).
- Urriaren 12a – Émile Pouget, frantziar anarkokomunista (h. 1931).
- Urriaren 28a – Jigorō Kanō, judoaren asmatzailea (h. 1938).
Azaroa
aldatu- Azaroaren 3a – Lewis Waller, ingeles antzerki aktore eta zuzendaria (h. 1915).
- Azaroaren 18a – Ignacy Jan Paderewski, poloniar musikagile, pianista eta politikoa (h. 1941).
- Azaroaren 19a – John-Antoine Nau, frantsesez idazten zuen frantziar-estatubatuar idazlea (h. 1918).
- Azaroaren 23a – Hjalmar Branting, suediar politikaria, 1921eko Bakearen Nobel Saria (h. 1925).
- Azaroaren 27a – Facundo Perezagua, espainiar politikari sozialista eta sindikalista (h. 1935).
Abendua
aldatu- Abenduaren 4a – Charles de Broqueville, Belgikako lehen ministroa (h. 1940).
- Abenduaren 7a – Joseph Cook, Australiako 6. lehen ministroa (h. 1947).
- Abenduaren 10a – Margaret Eliza Maltby, estatubatuar fisikari eta hezitzailea (h. 1944).
- Abenduaren 12a – Félix Galipaux, frantziar idazlea, antzerkigile, aktore, biolin-jotzailea eta umorista (h. 1931).
- Abenduaren 15a – Niels Ryberg Finsen, faroear-daniar sendagilea, 1903ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1904).
- Abenduaren 27a – Juan Carlos Guerra, gipuzkoar historialaria eta legegizona (h. 1941).
- Abenduaren 30a – Juan Olazabal, euskal herritar politikari tradizionalista eskuindarra (h. 1937).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea
aldatu- Braulio Iriarte, nafar enpresaburua, Coronita garagardo markaren sortzailea (h. 1932).
- Enrique Epaltza, bilbotar arkitektoa (h. 1933).
- Enrique Olea, bizkaitar kazetaria eta idazlea.
- Félix Susaeta, arabar mediku eta politikaria (h. 1948).
- Joaquín Aguirrezabala, euskal jatorriko mediku argentinarra (h. 1924).
- Julien Hegi, Nafarroa Behereko apaiza eta idazlea (h. 1930).
- Mariana Hargain, lapurtar bertsolaria (h. 1925).
- Telesforo Aranzadi, gipuzkoar antropologoa (h. 1945).
- Ōyama Sutematsu, Unibertsitate ikasketak egin zituen lehenengo japoniar emakumea (h. 1919).
Heriotzak
aldatuUrtarriletik ekainera
aldatu- Martxoaren 4a – Honoré Charles Reille, Reilleko kondea, frantziar jenerala (j. 1775).
- Martxoaren 25a – James Braid, eskoziar neurozirujaua, hipnotismoa modu zientifikoan lehenbizikoz ikertu zuena (j. 1795).
- Martxoaren 25a – Julia Pastrana, bere hipertrikosia Europan zehar erakusten ibili zen mexikar emakumea (j. 1834).
- Apirilaren 8a – István Széchenyi, hungariar politikaria (j. 1791).
- Maiatzaren 5a – Gustave Uhart, euskal funtzionario eta politikaria (j. 1791).
- Maiatzaren 12a – Charles Barry, ingeles arkitektoa (j. 1795).
- Ekainaren 24a – Jerôme Bonaparte, Napoleon I.aren anaia, Westfaliako erregea (j. 1784).
- Ekainaren 29a – Thomas Addison, ingeles sendagilea (j. 1793).
Uztailetik abendura
aldatu- Uztailaren 1a – Charles Goodyear, estatubatuar asmatzailea (j. 1800).
- Abuztuaren 11 – James Wilson, eskoziar enpresaria (j. 1804).
- Abuztuaren 22a – Alexandre-Gabriel Decamps, frantziar margolaria (j. 1803).
- Irailaren 12a – Fernando Norzagarai, euskal militar eta politikaria (j. 1808).
- Irailaren 21a – Arthur Schopenhauer, alemaniar filosofoa (j. 1788).
- Irailaren 26a – Miloš Obrenović, Serbiako printzea eta Obrenović dinastiaren sortzailea (j. 1780).
- Urriaren 3a – Rembrandt Peale, estatubatuar margolaria (j. 1778).
- Urriaren 24a – Élie Decazes, Frantziako lehen ministroa (j. 1780).
- Urriaren 31 – Thomas Cochrane, Erresuma Batuko Itsas Armadako almirantea (j. 1775).
- Abenduaren 14a – George Hamilton-Gordon (Aberdeengo IV. dukea), Erresuma Batuko lehen ministroa (j. 1784).
- Abenduaren 17a – Désirée Clary, Suediako eta Norvegiako erregina ezkontidea (j. 1777).
- Abenduaren 26a – Jean-Marie de Lamennais, frantziar apaiz katolikoa (j. 1780).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea
aldatu- Bruno Villarreal, arabar jeneral karlista (j. 1802).
- Félix Zuaznabar, gipuzkoar militar liberala (j. 1790).
- Jose Uranga, euskal militarra (j. 1788).
- Ramón Gil de la Quadra, euskal herritar zientzialari eta politikaria (j. 1775).
- Dimitar Zograf, bulgariar margolaria (j. 1796).
Kanpo estekak
aldatu