Botniako golkoa[1] (finlandieraz: Pohjanlahti, suedieraz: Bottniska viken) Itsaso Baltikoko ipar-muturreko golkoa da, Åland uhartearen iparraldean, Finlandia eta Suediaren artean dagoena. Urak nahiko hotzak dira, eta ez oso sakonak.

Botniako golkoa
MotaGolko
Sakonera295 m
Geografia
Map
Koordenatuak63°N 20°E / 63°N 20°E / 63; 20
Honen parte daItsaso Baltikoa
Hidrografia
Betebidea

Etimologia

aldatu

Antzinako eskandinavieraz Botn hitzak "badia" edo "golkoa" esan nahi du[2]. Suediarrek Bottenviken deitu zuten eta honen latinizazioa da gaur egungo Bothnia izena.

Geografia

aldatu

Botniako golkoak 725 kilometroko luzera du eta zabalera 80 eta 240 kilometro artekoa da, guztira 117.000 km²-ko azalera hartzen duelarik.

Ez da sakona, 60 metroko batez besteko sakonera baino ez baitu, sakonera maximoa ere 295 metrokoa du. Honetaz gain kontutan hartu behar da isostasia prozesuaren eraginez lurralde guztia gorantz doala eta ondorioz sakonera urtetik urtera txikiagoa izaten ari da, azalera ere bai noski. Mende bakoitzeko 80 cm altxatzen da lurra batez beste[3].

Gazitasunaren gradiente bat bada hegoaldetik iparraldera jaisten dena. Negu partean golkoa izoztu egiten da, bost hilabete inguru irauten duhorrela.

Ibaiak

aldatu

Golkoaren ertz bietan hainbat ibai itsasoratzen dira.

Ibaia Luzera Itsasportua
  Kemijoki 552 km Kemi
  Dalälven 520 km Gävle
   Torne 510 km Tornio
  Ume 470 km Umeå
  Ångerman 460 km Kramfors
  Lule 450 km Luleå
  Kalix 450 km Kalix
  Ljusnan 430 km Ljusne
  Indalsälven 420 km Klingerfjärden
  Skellefte 410 km Skellefteå
... ... ...
  Kokemäenjoki 121 km Pori
  Oulujoki 107 km Oulu

Hiri handienak

aldatu
Hiria Biztanleria (2016-17)
1   Oulu 201.124
2   Pori 84.779
3   Umeå 84.761
4   Luleå 76.770
5   Gävle 75.451
6   Vaasa 66.876
7   Sundsvall 51.354
8   Rauma 39.612

Ekonomia

aldatu

Botniako golkoa inguratzen duen lurraldea taiga basoz estalia dago eta beraz egurgintza jarduera ekonomiko garrantzitsua da.

Itsasportu garrantzitsuak ere badaude[4], esaterako, Finlandian Rauma, Kokkola eta Tornio eta Suedian Gävle, Luleå, Skellefteå, Sundsvall eta Umeå[5]. Arrantza, berriz, ez da asko garatu bi arrazoi nagusirengatik: neguan golkoa izoztu egiten delako eta kutsadura arazoengatik. Arro nahiko itxia izanik Atlantiar Ozeanoko urekin ez da nahasten eta merkurio eta PCB mailak nahiko altuak dira.

Iruditegia

aldatu

Erreferentziak

aldatu
  1. 159. araua. Europako toponimia fisikoa. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2012-02-13).
  2. (Suedieraz) 58 (Svensk etymologisk ordbok). 1922 (Noiz kontsultatua: 2017-11-29).
  3. Bottenvikens skärgård. 2013-10-05 (Noiz kontsultatua: 2017-11-29).
  4. "Table 4. Statistics on international shipping 2014". .
  5. Lur entziklopedietatik hartua.


Kanpo estekak

aldatu