Framhyggja
Framhyggja, framstefna eða pósitívismi (stundum kölluð vissuhyggja, raunhyggja eða raunspeki) er vísindaheimspeki- og þekkingarfræðileg kenning eða hugmyndafræði sem heldur því fram að raunvísindi séu best til þess fallin að tryggja mannkyni efnalegar og andlegar framfarir.[1] Þannig er innbyggð í kenninguna ákveðin bjartsýnistrú. Framhyggja hafnar yfirnátturulegum, trúarlegum og frumspekilegum skýringum sem hluta af vanþróuðum skýringarleiðum í leit mannsins að þekkingu. Samkvæmt framhyggju er öll þekking byggð á reynslu og þar með skynjun.[2] Þar með ætti að leita þekkingar með því að útskýra eða lýsa raungögnum en vísindakenningar eiga samkvæmt framhyggjunni að leitast við að hafa forspárgildi.
![](http://178.128.105.246/host-http-upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Buste_Auguste_Comte.jpg/220px-Buste_Auguste_Comte.jpg)
Helsti forvígismaður framhyggju er Auguste Comte. Framhyggja er að mörgu leyti byggð á vinnu raunhyggju mannanna Francis Bacon og Davids Hume.
Í byrjun 20. aldar kom fram rökfræðileg raunhyggja eða nýframhyggja. Sú stefna bygði á hugmyndum Comte um framhyggju eða að öll þekking væri fengin með reynslu. Enn fremur að þekkingu mætti öðlast án reynslu en einungis að ákveðnum skilyrðum uppfylltum. Lögð var áhersla á að smætta allar hugmyndir niður í prófanlegar rökfræðilegar staðhæfingar.
Tilvísanir
breyta- ↑ Þorsteinn Gylfason (1970): 41.
- ↑ Jakob Guðmundur Rúnarsson. „Hvað er pósitífismi?“. Vísindavefurinn 4.1.2013. http://visindavefur.is/?id=61344. (Skoðað 31.8.2013).
Heimildir
breyta- Jakob Guðmundur Rúnarsson. ���Hvað er pósitífismi?“. Vísindavefurinn 4.1.2013. http://visindavefur.is/?id=61344. (Skoðað 31.8.2013).
- Þorsteinn Gylfason, Tilraun um manninn (Reykjavík: Almenna bókafélagið, 1970).