Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 145.492 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Приказ на Кориолисовата сила
Приказ на Кориолисовата сила

Кориолисова сила — закривиување на предметите во движење кога тие се разгледуваат во вртежен појдовен систем. Во појдовен систем со вртење во насока на стрелките, закривеноста е на лево од движењето на предметот, додека пак вртењето во насоката спротивна на насока на часовникот, закривеноста ќе биде кон десно. Иако препознаена од останатите, математичкиот израз за Кориолисовата сила се појаваува прв пат во научна статија во 1835 година напишана од францускиот научник Гаспар-Гистав Кориолис, како дел од теоријата за воденичарски тркала. Во почетоците на XX век, поимот Кориолисова сила почна да се употребува во поврзаност со метеорологијата.

Њутновите закони за движењето го опишуваат движењето на предметите во (незабрзувачки) инерцијални системи. Кога Њутновите закони се пренесени во истовремен вртежен појдовен систем, се појавуваат Кориолисовата и центрифугалната сила. Двете сили се пропорционални во однос на масата на предметот. Кориолисовата сила пропорционална на стапката на вртење и центрифугалната сила е пропорционална на квадратот на тоа движење. Кориолисовата сила дејствува во насока нормална на оската на вртење и брзината на телото во вртежен систем и è пропорционална на брзината на предметот во вртежен систем. Центрифугалната сила дејствува нанадвор во радијална насока и е пропорционален на растојанието на телото од оската на вртежниот систем. Овие дополнителни сили се наречени инерцијални сили, замислени сили или „псевдосили“. Тие ја дозволуваат Њутновите закони за вртежни системи. Тие се чинителите на исправка кои не постојат при незабрзувачки или инерцијални појдовни системи. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Кулата „Св. Јаков“ во Париз, единствен преостанат дел од истоимената црква уништена во Француската револуција.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Главните тектоснки плочи на Земјата
Главните тектоснки плочи на Земјата
На денешен ден…

Денес е 25 јули 2024 г.

Настани:

1878  Првата кинеска дипломатска мисијa во САД пристигнува во Вашингтон.
1917  Холанѓанката Маргарета Гертруда Целе, попозната како Мата Хари, осудена е на смрт под обвинение дека шпионирала за Германија во текот на Првата светска војна.
1945  Со одлука на Европската консултативна комисија, Германија во периодот до склучувањето на мировниот договор е поделена на четири зони: источна (советска), северозападна (британска), југозападна (американска) и западна (француска). Таа поделба подоцна доведе до формирање на двете германски држави.
1968  Папата Павле VI им ги забранува на католичките верници сите вештачки методи за спречување на зачнувањето.
1984  Советскиот космонаут Светлана Савицка стана првата жена која излегла надвор од бродот во вселената и првата жена во историјата на освојувањето на вселената која двапати била во нејзиното пространство.
2017  Рам Нат Ковинд станува претседател на Индија.

Родени:

1894  Волтер Бренан — американски глумец.
1894  Гаврило Принцип — српски анархист, атентатор на Франц Фердинанд.
1905  Елијас Канети — германско-британски писател, добитник на Нобеловата награда во 1981 година.
1919  Илија Антевски - Смок — македонски комунист.
1920  Розалинд Френклинанглиски научник.
1920  Куширо Хајаши — јапонски астрофизичар.
1923  Коста Томашевиќ — српски и југословенски фудбалер.
1925  Невена Георгиева Дуња — македонска партизанка во НОВ.
1946  Љупка Димитровска — македонска пејачка.
1953  Џемал Хаџиабдиќ — босански и југословенски фудбалер.
1958  Турстон Мур — американски рок-музичар, член на групата Соник јут.
1973  Билјана Беличанец - Алексиќ — македонска глумица.
1976  Јовица Тасевски - Етернијан — македонски поет.
1978  Луис Џој Браун — првото бебe од епрувета.
1981  Кевин Кузманов — американски безбол играч со македонско потекло.
1983  Ненад Крстиќ — српски кошаркар.
1986  Андреј Шкиотов — руски кану-спринтер.
1987  Џекс Џонс — англиски поп-музичар.
1990  Насер Бухани — француски велосипедист.
1994  Бјанка Буша — српска одбојкарка.

Починале:

1492  Инокентиј VIII — римски папа.
1533  Атахуалпа — последен владетел на Тавантинсују.
1564  Фердинанд Iцар на Светото Римско Царство.
1794  Андре Шение — француски поет.
1834  Семјуел Тејлор Колриџанглиски поет.
1980  Владимир Висоцки — советски пејач.
1986  Винсент Минелиамерикански филмски режисер.
1987  Крсто Симовски — учесник во НОВ.
1999  Богољуб Арсиќ — учесник во НОВ.
2002  Рудигер Дорнбуш — германски економист.
2003  Џон Шлезингер — англиски режисер и глумец.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич


Јазик