Exclave

stuk land buiten het moederland

Een exclave is een stuk land dat politiek gezien wel, maar geografisch gezien niet met het moederland is verbonden.

C is een enclave in A en een exclave van B.
C is een exclave van B, maar het is geen enclave omdat C ook grenst aan D.
De Nederlandse en Belgische exclaves in Baarle-Nassau en Baarle-Hertog
De verspreide bezittingen van de Ernestijnen in Thüringen met 7 grotere territoria, 12 exclaves en 21 enclaves. Aan deze bestuurlijke toestand kwam in 1920 een einde

De term exclave refereert dus aan het land waar het gebied toe behoort, in tegenstelling tot de term enclave, waarbij wordt uitgegaan van het gebied waardoor het territorium wordt begrensd. Een exclave is vaak ook een enclave, maar dit is niet altijd het geval. Omgekeerd zijn ook niet alle enclaves een exclave: Lesotho is alleen een enclave, omdat het een onafhankelijk land is, volledig gelegen binnen de grenzen van Zuid-Afrika.

Een voorbeeld van een exclave is de op Nederlands grondgebied gelegen, Belgische gemeente Baarle-Hertog. In wezen is dit een lappendeken van kleine exclaves die allemaal door Nederlands grondgebied worden omsloten. Deze exclaves zijn ook enclaves. Een grote exclave is het Russische oblast Kaliningrad aan de Oostzee (dat geen enclave is, omdat het gebied door twee andere staten wordt begrensd en bovendien aan zee ligt). Andere bekende exclaves zijn de Spaanse steden Ceuta en Melilla op de kust van Marokko.

Een exclave kan ook een eiland zijn, in het geval het niet via de eigen territoriale wateren is te bereiken. Een voorbeeld van een dergelijke exclave is Likoma eiland: twee eilanden politiek behorend bij Malawi, maar volledig omsloten door de territoriale wateren van Mozambique.

80 procent van de exclaves tussen landen in de wereld werd ooit gevormd door de Cooch Beharexclaves.

Bestaande exclaves

bewerken

Gebieden

bewerken
 
Het departement Rhône

Gemeentelijke exclaves

bewerken

Gemeentelijke exclaves zijn delen van een gemeente die niet te bereiken zijn vanuit het hoofddeel van de gemeente zonder de gemeentegrond te verlaten.

België

bewerken

Duitsland

bewerken

Liechtenstein

bewerken
  • Gapfahl en Guschgfiel/Matta/Güschgle van Balzers
  • Rheinau-Tentscha van Eschen
  • Nendler-Berg van Gamprin
  • Plankner Garselli, Plankner Neugrütt, Riet en Wes van Planken
  • Brunnenegg, Gritsch en Guschg van Schaan
  • Turna und Sareis van Triesenberg
  • Dachsegg, Forst, Hintervalorsch, Pradamee-Hahnenspiel en Vaduzer Riet van Vaduz

Nederland

bewerken
  • Tremp, deze gemeente bestaat uit 5 afzonderlijke gebiedjes.

Historische exclaves

bewerken

De Nederlanden

bewerken

Overige gebieden

bewerken

Zie ook

bewerken