Helen Mirren

aktorka brytyjska

Helen Mirren, właśc. Helen Lydia Mironoff (ur. 26 lipca 1945 w Londynie) – angielska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna. Czterokrotnie nominowana do Oscara: za Szaleństwo króla Jerzego (1994), Gosford Park (2001), Królową (2006, za rolę w tym filmie zdobyła statuetkę) oraz Ostatnią stację (2009). Jest także laureatką BAFTA, trzech Nagród Emmy, trzech Złotych Globów, dwa razy otrzymała nagrodę aktorską na MFF w Cannes i raz na MFF w Wenecji.

Helen Mirren
Ilustracja
Helen Mirren (2020)
Imię i nazwisko

Helen Lydia Mironoff

Data i miejsce urodzenia

26 lipca 1945
Londyn

Zawód

aktorka

Współmałżonek

Taylor Hackford (od 1997)

Lata aktywności

od 1964

Odznaczenia
Kawaler Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny)
Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Wczesne lata

edytuj

Jest córką Angielki i rosyjskiego arystokraty, którego rodzina w trakcie rewolucji październikowej przebywała w Anglii i zdecydowała się tam pozostać.

Kariera

edytuj

Po studiach aktorskich w Londynie i Paryżu grała na scenie National Youth Theatre, a później w teatrze Petera Brooka i w Royal Shakespeare Company, gdzie stworzyła szereg postaci w dramatach Williama Szekspira. W 1968 zagrała Hermię w ekranizacji Snu nocy letniej. Przez wiele lat łączyła pracę w teatrze z występami na ekranie.

W latach 70. była aktorką kina młodych gniewnych: zagrała w Dzikim Mesjaszu (1972) Kena Russella i w Szczęśliwym człowieku (1973) Lindsaya Andersona, w którym wcieliła się w postać Patricii, rozpieszczonej dziewczyny z bogatego domu, która wiąże się ze środowiskiem muzyków rockowych. Do jej największych atutów krytycy zaliczali bogactwo środków wyrazu, ekspresję i niejednoznaczność.

Nie unikała produkcji komercyjnych (thriller Długi Wielki Piątek z 1980 czy komedia Szatański plan doktora Fu Manchu także z 1980) oraz uznanych za skandalizujące, jak Kaligula (1979) Tinto Brassa czy Kucharz, złodziej, jego żona i jej kochanek (1989) Petera Greenawaya. Najważniejsze role stworzyła jednak w dramatach obyczajowych, głównie w Calu (1984) w roli doświadczonej włoskiej emigrantki, w której zakochuje się młody terrorysta, Wybrzeżu moskitów (1986) Petera Weira i Szaleństwie króla Jerzego (1994), w którym zagrała żonę obłąkanego króla Jerzego III – pierwszą z trzech ról królowych brytyjskich. W latach 1991–2006 wcielała się w rolę porucznik Jane Tennison w popularnym serialu telewizyjnym Główny podejrzany; za tę rolę została kilkakrotnie uhonorowana statuetkami Emmy i BAFTA.

Talent komediowy ujawniła w Dziewczynach z kalendarza (2003). Chętnie występuje również w ambitnych filmach telewizyjnych, jak Pasja Ayn Rand (1996), Losing Chase (1996), Rzymska wiosna pani Stone (2003) czy Elżbieta I (2006).

Jej ostatnie role filmowe charakteryzują się ascetyczną, zminimalizowaną formą; buduje postaci na drobnych gestach, spojrzeniu i tembrze głosu. W ten sposób stworzyła dwie najbardziej cenione kreacje: oschłej służącej w Gosford Park (2001) Roberta Altmana i nierozumianej przez swoich poddanych Elżbiety II w Królowej (2006) Stephena Frearsa.

W 2003 odznaczona Orderem Imperium Brytyjskiego klasy Dama Komandor (DBE), co upoważnia do używania tytułu szlacheckiego dame[1]. Zasiadała w jury konkursu głównego na 61. MFF w Wenecji (2004).

Życie prywatne

edytuj

W 1997 wzięła ślub z Taylorem Hackfordem[2]. Przyznała, że nie zdecydowała się na posiadanie dzieci z powodu strachu przed ciążą[3].

W 2024 stworzono specjalną wersję lalki Barbie z podobizną aktorki[4].

Filmografia

edytuj

Filmy fabularne

edytuj
  • 1967: Herostratus
  • 1968: Sen nocy letniej (A Midsummer Night’s Dream) jako Hermia
  • 1969: Age of Consent jako Cora Ryan
  • 1972: Dziki Mesjasz (Savage Messiah) jako Gosh Boyle
  • 1972: Miss Julie jako panna Julia
  • 1973: Szczęśliwy człowiek (O Lucky Man!) jako Patricia
  • 1974: The Changeling jako Beatrice-Joanna
  • 1974: Coffin for the Bride jako Stella McKenzie
  • 1975: The Applecart jako Orinthia
  • 1975: Caesar and Claretta jako Claretta Petacci
  • 1975: The Little Minister jako Babbie
  • 1976: Hamlet jako Gertruda / Ofelia
  • 1976: The Collection jako Stella
  • 1977: The Country Wife jako pani Pinchwife
  • 1978: Jak wam się podoba (As You Like It) jako Rosalind
  • 1979: Kaligula (Caligola) jako Caesonia
  • 1979: Blue Remembered Hills jako Angela
  • 1979: S.O.S. Titanic jako stewardesa Mary Sloan
  • 1979: The Quiz Kid jako Joanne
  • 1979: Oresteia jako Cassandra
  • 1980: Szatański plan doktora Fu Manchu (The Fiendish Plot of Dr. Fu Manchu) jako Alice Rage
  • 1980: Długi Wielki Piątek jako Victoria
  • 1980: Hussy jako Beaty
  • 1981: Excalibur jako Morgana
  • 1981: A Midsummer Night’s Dream jako Titania
  • 1981: Mrs. Reinhardt jako pani Reinhardt
  • 1982: Soft Targets jako Celia
  • 1982: Cymbelin jako Imogen
  • 1984: Cal jako Marcella
  • 1984: 2010: Odyseja kosmiczna (2010) jako Tanya Kirbuk
  • 1985: W poszukiwaniu cudów (Heavenly Pursuits) jako Ruth Chancellor
  • 1985: Białe noce (White Nights) jako Galina Ivanova
  • 1985: Coming Through jako Frieda von Richtofen Weekley
  • 1986: Wybrzeże moskitów (The Mosquito Coast) jako matka
  • 1987: Cause célèbre jako Alma Rattenbury
  • 1988: Wyspa Pascaliego (Pascali’s Island) jako Lydia Neuman
  • 1989: Kucharz, złodziej, jego żona i jej kochanek (The Cook the Thief His Wife & Her Lover) jako Georgina Spica
  • 1989: Red King, White Knight jako Anna
  • 1989: When the Whales Came jako Clemmie Jenkins
  • 1990: Wszystko dla gości (The Comfort of Strangers) jako Caroline
  • 1990: Bethune: The Making of a Hero jako Frances Penny Bethune
  • 1991: Tam, gdzie nie chadzają anioły (Where Angels Fear to Tread) jako Lilia Herriton
  • 1991: Główny podejrzany (Prime Suspect) jako Jane Tennison
  • 1992: Prime Suspect 2: Operation Nadine (Prime Suspect 2) jako detektyw Jane Tennison
  • 1993: Nieuchwytny Jastrząb (The Hawk) jako Annie Marsh
  • 1993: Prime Suspect 3 jako Jane Tennison
  • 1994: Szaleństwo króla Jerzego (The Madness of King George) jako królowa Charlotte
  • 1994: Książę Jutlandii (Prince of Jutland) jako królowa Geruth
  • 1995: Główny podejrzany 4: Zagubione dziecko (Prime Suspect 4: The Lost Child) jako Jane Tennison
  • 1996: Prime Suspect 5: Errors of Judgment jako komisarz Jane Tennison
  • 1996: Spirala przemocy (Some mother’s Son) jako Kathleen Quigley
  • 1996: Pożegnanie z Chase (Losing Chase) jako Chase Phillips
  • 1997: Intensywna terapia (Critical Care) jako Stella
  • 1997: Kobieta z obrazu (Painted Lady) jako Maggie Sheridan
  • 1998: Książę Egiptu (The Prince of Egypt) jako królowa (głos)
  • 1999: Pasja Ayn Rand (The Passion of Ayn Rand) jako Ayn Rand
  • 1999: Jak wykończyć panią T.? (Teaching Mrs. Tingle) jako pani Tingle
  • 2000: Zielone palce (Greenfingers) jako Georgina Woodhouse
  • 2001: Gosford Park jako pani Wilson
  • 2001: Obietnica (The Pledge) jako doktor
  • 2001: Ostatnia prośba (Last Orders) jako Amy
  • 2001: Nie ma takiej rzeczy (No Such Thing) jako szefowa
  • 2002: Georgetown jako Annabelle Garrison
  • 2002: Od drzwi do drzwi (Door to Door) jako pani Porter
  • 2003: Główny podejrzany 6: Ostatni świadek (Prime Suspect 6) jako Jane Tennison
  • 2003: Rzymska wiosna Pani Stone (The Roman Spring of Mrs. Stone) jako Karen Stone
  • 2003: Dziewczyny z kalendarza (Calendar Girls) jako Chris
  • 2004: Opowieść z życia lwów (Pride) jako Macheeba (głos)
  • 2004: Rozrachunek (The Clearing) jako Eileen Hayes
  • 2004: Mama na obcasach (Raising Helen) jako Dominique
  • 2005: Zawód zabójca (Shadowboxer) jako Rose
  • 2006: Królowa (The Queen) jako Królowa Elżbieta II
  • 2006: Główny podejrzany 7: Końcowy akt (Prime Suspect: The Final Act) jako detektyw Jane Tennison
  • 2007: Skarb narodów: Księga tajemnic (National Treasure: The Book of Secrets) jako Emily Appleton
  • 2008: Atramentowe serce (Inkheart) jako Elinor Loredan
  • 2009: Stan gry (State of Play) jako Cameron Lynne
  • 2009: Ostatnia stacja (The Last Station) jako Zofia Tołstoj
  • 2010: Dług (The Dept) jako Rachel Singer
  • 2010: Ranczo miłości (Love Ranch) jako Grace Botempo
  • 2010: Red jako Victoria
  • 2010: Burza (The Tempest) jako Prospera
  • 2010: W Brighton (Brighton Rock) jako Ida
  • 2010: Legendy sowiego królestwa: Strażnicy Ga’Hoole (Legend of the Guardians: The Owls of Ga’Hoole) jako Nyra (głos)
  • 2011: Arthur jako Hobson
  • 2012: Zamknięte drzwi (The Door) jako Emerenc
  • 2012: Hitchcock jako Alma Reville
  • 2013: Red 2 jako Victoria
  • 2013: Phil Spector jako Linda Kenney Baden
  • 2013: Uniwersytet potworny (Monsters University) jako dziekan Hardscrabble (głos)
  • 2014: Podróż na sto stóp (The Hundred-Foot Journey) jako madame Mallory
  • 2015: Złota dama (Woman in Gold) jako Maria Altmann
  • 2015: Niewidzialny wróg (Eye in the Sky) jako pułkownik Katherine Powell
  • 2015: Trumbo jako Hedda Hopper
  • 2017: Ella i John jako Ella
  • 2017: Szybcy i wściekli 8
  • 2018: Dziadek do orzechów i cztery królestwa jako matka Ginger
  • 2019: Berlin, I Love You jako Margaret
  • 2019: Anna jako Olga
  • 2019: Szybcy i wściekli: Hobbs i Shaw (Fast & Furious presents: Hobbs & Shaw) jako Queenie
  • 2019: Kłamstwo doskonałe (The Good Liar) jako Betty McLeish
  • 2023: Golda jako Golda Meir, premier Izraela

Seriale telewizyjne

edytuj
  • 1974: Thriller jako Stella MacKenzie
  • 1985: Strefa mroku (The Twilight Zone) jako Betty
  • 1987: Faerie Tale Theatre jako księżniczka Emilia
  • 1998: Tracey bierze na tapetę... (Tracey Takes On...) jako profesor Horen
  • 2004: Frasier jako Babette (głos)
  • 2005: Brygada ratunkowa (Third Watch) jako Annie Foster
  • 2005: Elżbieta I (Elizabeth I) jako królowa Elżbieta I
  • 2009, 2013: National Theatre Live jako Phèdre / Elżbieta II
  • 2012: Glee jako Becky Inner (głos, niewymieniona w czołówce)
  • 2021: Solówki jako Peg (sezon 1 odc 3)

Filmy animowane

edytuj

Nagrody i nominacje

edytuj
  • Oscar:
    • 1994 – nominacja Najlepsza aktorka drugoplanowa za Szaleństwo króla Jerzego
    • 2001 – nominacja Najlepsza aktorka drugoplanowa za Gosford Park
    • 2006 – Najlepsza aktorka pierwszoplanowa za Królową
    • 2009 – nominacja Najlepsza aktorka pierwszoplanowa za Ostatnia stacja
  • Złoty Glob:
    • 1996 – nominacja Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie tv za Pasję Ayn Rand
    • 1996 – Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie tv za Losing Chase
    • 2001 – nominacja Najlepsza aktorka drugoplanowa za Gosford Park
    • 2002 – nominacja Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie tv za Od drzwi do drzwi
    • 2003 – nominacja Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie tv za Rzymską wiosnę pani Stone
    • 2003 – nominacja Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie tv za Prime Suspect
    • 2003 – nominacja Najlepsza aktorka w komedii lub musicalu za Dziewczyny z kalendarza
    • 2006 – Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie tv za Elżbietę I
    • 2006 – Najlepsza aktorka w dramacie za Królową
    • 2009 – nominacja Najlepsza aktorka w dramacie za Ostatnia stacja
    • 2013 – nominacja Najlepsza aktorka w dramacie za film Hitchcock
    • 2014 – nominacja Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym za film Phil Spector
    • 2015 – nominacja Najlepsza aktorka w komedii lub musicalu za film Podróż na sto stóp
    • 2018 – nominacja Najlepsza aktorka w komedii lub musicalu za film Ella i John
  • BAFTA:
    • 1984 – nominacja Najlepsza aktorka pierwszoplanowa za Cal
    • 1995 – nominacja Najlepsza aktorka pierwszoplanowa za Szaleństwo króla Jerzego
    • 2001 – nominacja Najlepsza aktorka drugoplanowa za Gosford Park
    • 2006 – Najlepsza aktorka pierwszoplanowa za Królową
    • 2013 – nominacja Najlepsza aktorka pierwszoplanowa za film Hitchcock
  • Nagroda Emmy:
    • 1996 – Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie tv za Pasję Ayn Rand
    • 2003 – Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie tv za Prime Suspect
    • 2006 – Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie tv za Elżbietę I
    • 2007 – Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie tv za Prime Suspect: The Final Act (Masterpiece Theatre)
    • 2013 – nominacja Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym za film Phil Spector
  • Nagroda dla najlepszej aktorki na MFF w Cannes:
    • 1994 – Szaleństwo króla Jerzego
    • 1984 – Cal
  • Puchar Volpiego dla najlepszej aktorki na 63. MFF w Wenecji:
    • 2006 – Królowa

Przypisy

edytuj
  1. D.B.E. To be Ordinary Dames Commander of the Civil Division of the said Most Excellent Order [online], The London Gazette. Supplement, 14 czerwca 2003 [dostęp 2022-09-24] (ang.).
  2. Helen Mirren wyszła za mąż dla pieniędzy – WP Film [online], film.wp.pl [dostęp 2020-05-11] (pol.).
  3. Bezdzietne ze strachu. 2008-04-30.
  4. Znana brytyjska aktorka z własną lalką Barbie. Firma w ten sposób honoruje inspirujące kobiety [online], interaktywnie.com [dostęp 2024-03-19] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj