Izaak Cylkow

kaznodzieja żydowski, tłumacz Tory na język polski

Izaak Cylkow (ur. 11 stycznia 1841 w Bieżuniu, zm. 1 grudnia 1908 w Warszawie) – polski rabin i kaznodzieja, tłumacz Biblii hebrajskiej z języka hebrajskiego na polski.

Izaak Cylkow
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 stycznia 1841
Bieżuń

Data i miejsce śmierci

1 grudnia 1908
Warszawa

Faksymile

Życiorys

edytuj

Był synem talmudysty Mojżesza Arona Cylkowa z Bieżunia. Wzrastał w środowisku asymilatorskim i reformatorskim Warszawskiej Szkoły Rabinów, którą ukończył w 1859. Następnie przez rok studiował medycynę, lecz przerwał studia i wybrał się dzięki stypendium stowarzyszenia Lomdej-Tora do Berlina na pogłębione studia filozoficzne i teologiczne. Obronił doktorat z filozofii i z filologii semickiej na Uniwersytecie Marcina Lutra w Halle i Wittenberdze.

Po powstaniu styczniowym wrócił do Polski. W 1865 został kaznodzieją w synagodze przy ulicy Daniłowiczowskiej, gdzie wygłaszał kazania w języku polskim. Został pierwszym rabinem Wielkiej Synagogi na Tłomackiem, gdzie przemawiał podczas jej uroczystego otwarcia w 1878, nawołując do wzajemnego zrozumienia i tolerancji pomiędzy religiami. Przemówienie to wypowiedziane po polsku, wbrew rozporządzeniu władz rosyjskich, stanowiło moment zwrotny w publicznym życiu reformowanych Żydów warszawskich. W 1881 r. Chaim Zelig Słonimski wraz z Cylkowem, Ignacym Bernsteinem i Mojżeszem Moszkowskim (1826–1904) otworzyli bibliotekę w bezpośrednim sąsiedztwie Wielkiej Synagogi w Warszawie.[1]

Przez ponad 30 lat tłumaczył na język polski żydowskie księgi wchodzące w skład Starego Testamentu. Jako pierwsze ukazało się tłumaczenie Psalmów w 1883. W 1895 ukazała się Tora (czyli tzw. Pięcioksiąg Mojżeszowy, pierwsze pięć ksiąg Starego Testamentu) w dwóch edycjach (z komentarzami i bez komentarzy). Następnie w pierwszych latach XX wieku ukazywały się dalsze księgi. Dzieło to uchodzi za pierwsze tłumaczenie Starego Testamentu opierające się przede wszystkim na wersji hebrajskiej, nie zawiera jednak ksiąg Kronik, Ezdrasza, Nehemiasza i Daniela.

Zmarł 1 grudnia 1908 w Warszawie na atak serca, choć jeszcze 22 listopada był na zebraniu Towarzystwa Higieny Praktycznej, gdzie wraz z Bolesławem Prusem, duchownymi – katolickim i ewangelickim, wszedł do jego zarządu. Nad jego ciałem wystawionym przy kazalnicy Wielkiej Synagogi na Tłomackiem przemawiali jego następca i ideowy przeciwnik Samuel Poznański oraz dr Henryk Nussbaum.

 
Grób Izaaka Cylkowa na cmentarzu żydowskim w Warszawie

Jest pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 33 rząd 1)[2][3]. W pogrzebie wzięły udział rekordowe liczby ludzi, zarówno żydów jak i chrześcijan.

Przekłady

edytuj
  • 1914: Księga Królów
  • 1913: Księga Samuela
  • 1913: Księga Sędziów
  • 1905: Przypowieści Salomona
  • 1905: Księga Jozuego
  • 1904: Księgi Pięciu Megilot
  • 1903: Księga Hioba
  • 1901: Księgi Dwunastu Mniejszych Proroków
  • 1900: Księga Ezechiela
  • 1899: Księga Jeremiasza
  • 1896: Księga Izajasza
  • 1895: Pięcioksiąg Mojżesza
  • 1883: Psalmy

Dzięki Wydawnictwu Austeria do tej pory okazały się reprinty:

  • 2006: Tora / Pięcioksiąg Mojżesza
  • 2007: Księgi Pięciu Megilot
  • 2008: Psalmy
  • 2008: Księga Hioba
  • 2009: Przypowieści Salomona
  • 2009: Księga Jeremiasza
  • 2010: Księga Ezechiela
  • 2011: Księga Izajasza
  • 2012: Księga Jozuego
  • 2012: Księga Sędziów
  • 2013: Księga Dwunastu Mniejszych Proroków

Przypisy

edytuj
  1. Szymon Dubnow, Semen M. Dubnov, Verena Dohrn: Buch des Lebens: 1860–1903. Vandenhoeck & Ruprecht, 2004, ISBN 3-525-36950-6, S. 511 books.google.de, Snippet-Ansicht).
  2. Grób Izaaka Cylkowa w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
  3. Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj