Jerzy Dudek

polski piłkarz

Jerzy Henryk Dudek (ur. 23 marca 1973 w Rybniku) – polski piłkarz, który występował na pozycji bramkarza.

Jerzy Dudek
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Jerzy Henryk Dudek

Data i miejsce urodzenia

23 marca 1973
Rybnik

Wzrost

188 cm

Pozycja

bramkarz

Kariera juniorska
Lata Klub
1985–1991 Górnik Knurów
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole
1991–1995 Concordia Knurów 115 (0)
1995–1996 Sokół Tychy 15 (0)
1996–2001 Feyenoord 139 (0)
2001–2007 Liverpool 127 (0)
2007–2011 Real Madryt 2 (0)
W sumie: 398 (0)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole
1996  Polska U-21 2 (0)
1998–2013  Polska 60 (0)
W sumie: 62 (0)
  1. Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.
Faksymile
Dorobek medalowy
Inne nagrody
Piłkarz Roku w Polsce
złoto 1. miejsce
2000
Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi
Strona internetowa

W latach 1998–2013 reprezentant Polski. Uczestnik Mistrzostw Świata 2002. Członek Klubu Wybitnego Reprezentanta, zajmuje trzecie miejsce pod względem liczby występów bramkarzy w reprezentacji Polski.

Po występach w lokalnych drużynach w 1995 trafił do Sokoła Tychy, gdzie zadebiutował w pierwszej lidze. Rok później trafił do Feyenoordu, gdzie w ciągu pięciu sezonów zdobył mistrzostwo Holandii i dwukrotnie został uznany za najlepszego bramkarza Eredivisie. W 2000 został wybrany piłkarzem roku w Polsce w plebiscycie „Piłki Nożnej”. W 2001 trafił do Liverpoolu, gdzie spędził sześć kolejnych sezonów i sięgnął z klubem po trofeum Ligi Mistrzów UEFA, zostając jednym z bohaterów meczu finałowego w Stambule. W 2007 przeniósł się do Realu Madryt, gdzie jako drugi bramkarz spędził cztery sezony, zdobywając wszystkie krajowe trofea i debiutując w Primera Division. Jest jednym z sześciu polskich piłkarzy – zdobywców Pucharu Europy.

Kariera piłkarska

edytuj

Concordia Knurów

edytuj

Karierę rozpoczął jesienią 1985 w trampkarzach Górnika Knurów, trenował w drużynie Witolda Słabkowskiego[1]. Podczas jednego z sezonów rozegrał w nich 12 spotkań jako lewy obrońca. Wiosną 1989 zadebiutował w drużynie juniorów Górnika, grając w meczu z GKS Tychy[2].

W 1991 trafił do pierwszego zespołu klubu, występującego w III lidze; w drużynie, grającej pod nową nazwą – Concordia Knurów, zadebiutował 10 kwietnia 1992 w meczu z Carbo Gliwice[2].

W barwach Concordii rozegrał 115 spotkań, ostatni pojedynek zanotował przeciwko Olimpii Piekary Śląskie w listopadzie 1995[2].

Sokół Tychy

edytuj

Wiosną 1996 za sprawą trenera Bogusława Kaczmarka przeszedł do Sokoła Tychy, występującego w ekstraklasie[3]. Debiut w ekstraklasie zaliczył 16 marca 1996 w przegranym 2:0 meczu wyjazdowym z Legią Warszawa[2]. Po rozegraniu 15 meczów ligowych odszedł z klubu.

Feyenoord Rotterdam

edytuj
 
Dudek w barwach Liverpoolu

19 lipca 1996 podpisał profesjonalny kontrakt z holenderskim klubem występującym w lidze EredivisieFeyenoordem[2]. Podczas sezonu 1996/1997 był bramkarzem rezerwowym, gdyż podstawowym bramkarzem był reprezentant HolandiiEd de Goey[4]. Po jego odejściu do występującego w angielskiej Premier LeagueChelsea Londyn Dudek został podstawowym zawodnikiem klubu, w którego barwach zadebiutował 13 sierpnia 1997 w wygranym 6:2 pierwszym meczu II rundy kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów 1997/1998 z fińskim Jazz Pori[2]. Osiem dni później po raz pierwszy wystąpił w holenderskiej ekstraklasie, w wygranym 0:3 meczu z MVV Maastricht[5].

W maju 1998 podpisał nowy kontrakt, obowiązujący do 2003[5]. W sezonie 1998/1999 na cztery kolejki przed końcem rozgrywek Feyenoord zapewnił sobie mistrzostwo Holandii, a Dudek został uznany przez związek piłkarzy profesjonalnych VVCS za najlepszego bramkarza ligi[5].

W sezonie 1999/2000 Feyenoord zakończył rozgrywki ligowe na trzecim miejscu oraz zdobył Superpuchar Holandii, pokonując w finale Ajax Amsterdam 3:2[5]. W tymże sezonie Dudek został ponownie wybrany najlepszym bramkarzem ligi, a także uznano go najlepszym zawodnikiem w plebiscycie gazet „De Telegraaf[5]. Został też okrzyknięty najlepszym polskim piłkarzem sezonu w plebiscycie tygodnika „Piłka Nożna” oraz otrzymał Piłkarskiego Oscara od PZPN dla najlepszego polskiego zawodnika[5].

Dobra postawa zaowocowała ofertami z wielu znanych europejskich drużyn. Według spekulacji prasowych proponowano mu grę m.in. w FC Barcelonie, Realu Madryt, Arsenalu i Manchesterze United. Pod koniec sierpnia 2001 po rozegraniu 139 meczów ligowych przeniósł się do Liverpoolu[5], jednego z czołowych klubów angielskiej Premier League.

Liverpool

edytuj
 
Dudek jako piłkarz Realu Madryt

Kontrakt Dudka z Liverpool został podpisany w Warszawie i obowiązywał przez pięć lat[6]. W Premier League zadebiutował 8 września 2001 w przegranym 1:3 meczu przeciwko Aston Villi[5]. W pierwszym sezonie w klubie rozegrał łącznie 35 ligowych spotkań i pomógł zdobyć wicemistrzostwo Anglii. W 2002 otrzymał nominację UEFA do nagrody dla najlepszego bramkarza Europy w sezonie 2001/2002[5], jednak zwycięzcą okazał się Niemiec Oliver Kahn. Ponadto po raz drugi zdobył Piłkarskiego Oscara dla najlepszego polskiego zawodnika[5].

W sezonie 2002/2003 wystąpił w spotkaniu o Tarczę Wspólnoty, jednak jego drużyna przegrała z Arsenalem 1:0[5]. W grudniu 2002 podczas meczu z Manchesterem United popełnił fatalny błąd, który kosztował go utratę miejsca w bramce klubu[5] – przepuścił piłkę między nogami, a do pustej siatki trafił Diego Forlán. W marcu 2003 Liverpool zwyciężył w Pucharze Ligi Angielskiej, pokonując w finale Manchester United 2:0, a Dudek został wybrany Piłkarzem Meczu[5].

Na początku sezonu 2004/2005 zdobył zaufanie nowego trenera drużyny, Rafaela Beníteza, który wystawiał Polaka w najważniejszych spotkaniach. W 2005 ponownie zagrał w finale Pucharu Ligi Angielskiej, jednak tym razem jego zespół uległ po dogrywce Chelsea 3:2[5]. 25 maja 2005 zagrał na Atatürk Olimpiyat Stadyumu w Stambule w finałowym meczu Ligi Mistrzów przeciwko włoskiemu A.C. Milan, w którym dzięki trzykrotnej obronie w serii rzutów karnych, przyczynił się do zdobycia przez swój klub trofeum[5]. Interwencję Dudka podczas dogrywki uznano za trzecią najefektowniejszą paradę bramkarską w historii piłki nożnej[5] oraz za najbardziej pamiętny moment w historii Ligi Mistrzów[7]. Ponadto drugi raz został nominowany przez UEFA do nagrody dla najlepszego bramkarza[5], jednak tym razem tryumfatorem okazał się Czech Petr Čech. Zdobył także Superpuchar Europy, jednak z powodu urazu nie zagrał przeciwko rosyjskiemu CSKA Moskwa (3:1)[5].

W sierpniu 2005 podczas treningu doznał kontuzji łokcia i od sezonu 2005/2006 był rezerwowym bramkarzem zespołu po tym, jak trener Rafael Benítez sprowadził swojego rodaka, José Reinę[8]. W styczniu 2006 zajął ósme miejsce w 71. Plebiscycie „Przeglądu Sportowego” na najlepszego polskiego sportowca w 2005[5]. Po sezonie 2006/2007 odszedł z Liverpoolu po rozegraniu 127 meczów ligowych.

Real Madryt

edytuj
 
Dudek oklaskiwany przez szpaler piłkarzy Realu Madryt w swoim pożegnalnym meczu przeciwko Almerii (2011)

Przeszedł do występującego w hiszpańskim Primera División Realu Madryt na zasadzie wolnego transferu, z którym 20 lipca 2007 podpisał dwuletni kontrakt i został zmiennikiem dla Ikera Casillasa[9]. W sezonie 2007/2008 zdobył mistrzostwo Hiszpanii[5] i zaliczył jedno ligowe spotkanie przeciwko Realowi Saragossa, które zakończyło się remisem 2:2[10]. W 2009 przedłużył kontrakt z Realem[11].

W grudniu 2010 podczas meczu Ligi Mistrzów z Auxerre uległ kontuzji (pęknięcie szczęki), a po operacji udał się na kilkutygodniową rekonwalescencję[12]; w tym czasie jego miejsce w drużynie zajmował Antonio Adán[13]. W 2011 po zwycięstwie Królewskich z FC Barceloną (1:0) w Walencji sięgnął po Puchar Króla[14]. Po sezonie 2010/2011 odszedł z Realu Madryt, ostatnie spotkanie w Królewskich rozegrał 21 maja 2011 przeciwko UD Almeríi[5]. Żegnany oklaskami przez kibiców i przechodzący w szpalerze utworzonym przez kolegów z drużyny, zszedł z boiska w 78. minucie meczu[15]. Przed rozpoczęciem meczu pożegnalnego dostał od dyrektora sportowego klubu Jorgego Valdano i prezesa Florentina Péreza statuetkę z wygrawerowanym napisem: „Jerzy Dudek: Real Madrid 2007–2011”, a także koszulkę z podpisami zawodników i trenerów.

Wkrótce po odejściu z Realu Madryt zakończył piłkarską karierę.

Kariera reprezentacyjna

edytuj
 
Dudek jako reprezentant Polski (2006)

Rozegrał dwa spotkania w młodzieżowej reprezentacji Polski, zadebiutował 20 czerwca 1996 w przegranym 2:0 towarzyskim meczu przeciwko reprezentacji Argentyny[2].

W czerwcu 1996, będąc zawodnikiem Sokoła Tychy, otrzymał pierwsze powołanie do seniorskiej reprezentacji Polski od selekcjonera Antoniego Piechniczka w 1996 na mecz towarzyski przeciwko reprezentacji Rosji, który obejrzał z ławki rezerwowych[2]. Debiut zaliczył za kadencji selekcjonera Janusza Wójcika 25 lutego 1998 w Ramat Ganie w przegranym 0:2 meczu towarzyskim przeciwko reprezentacji Izraela, zmieniając w 46. minucie Adama Matyska[5]. Za kadencji selekcjonera Janusza Wójcika rozegrał jeszcze jeden mecz – 18 sierpnia 1999 w Warszawie mecz towarzyski przeciwko reprezentacji Hiszpanii, gdzie w 53. minucie ponownie zastąpił Adama Matyska; mecz zakończył się porażką Polski 1:2.

Po przejęciu w 1999 przez Jerzego Engela stanowiska selekcjonera reprezentacji Polski został podstawowym bramkarzem drużyny. Zagrał we wszystkich 10 meczach eliminacyjnych mistrzostw świata 2002[16], z czego dziewięć meczów rozegrał w pełnym wymiarze czasowym (wyjazdowy mecz z Norwegią zaczynał z ławki rezerwowych, w 66. minucie meczu zastąpił Adama Matyska). reprezentacji Polski wygrała swoją grupę eliminacyjną i pierwszy raz od 1986 awansowała na mistrzostwa świata 2002 w Korei Południowej i Japonii, podczas którego Biało-Czerwoni po dwóch porażkach z reprezentacją Korei Południowej (0:2) i reprezentacją Portugalii i zwycięstwie z reprezentacją Stanów Zjednoczonych (3:1) zajęli ostatnie czwarte miejsce w Grupie D i zakończyli swój udział w turnieju po fazie grupowej, a Dudek wystąpił w dwóch pierwszych meczach, w których puścił sześć bramek, a podczas meczu z reprezentacją Stanów Zjednoczonych w bramce Biało-Czerwonych stanął Radosław Majdan.

Wystąpił w siedmiu meczach eliminacyjnych mistrzostw świata 2006[16], jednak pod koniec eliminacji z powodu kontuzji w ostatnich meczach bronił już Artur Boruc. Z powodu niestabilnej sytuacji w klubie Liverpool selekcjoner Paweł Janas nie powołał Dudka na turniej[17], co wywołało niezadowolenie wśród kibiców, które okazali podczas 30 maja 2006 podczas przegranego 1:2 meczu towarzyskiego z reprezentacją Kolumbii na Stadionie Śląskim w Chorzowie – po puszczonej bramce przez Tomasza Kuszczaka kibice skandowali nazwisko Dudka.

16 listopada 2005 podczas wygranego 3:1 meczu towarzyskiego z reprezentacją Estonii w Ostrowcu Świętokrzyskim po raz pierwszy został kapitanem Biało-Czerwonych. Po mistrzostwach świata 2006 wystąpił w dwóch spotkaniach reprezentacji Polski prowadzonej przez selekcjonera Leo Beenhakkera: 16 sierpnia 2006 w przegranym 0:2 meczu towarzyskim z reprezentacją Danii w Odense i 2 września w pierwszym przegranym 1:3 meczu eliminacyjnym mistrzostw Europy 2008 z reprezentacją Finlandii w Bydgoszczy[18]. Następny mecz w reprezentacji Polski rozegrał 14 października 2009 na Stadionie Śląskim w Chorzowie za kadencji tymczasowego selekcjonera Stefana Majewskiego, kiedy to Biało-Czerwoni przegrali 0:1 w meczu eliminacyjnym mistrzostw świata 2010 z reprezentacją Słowacji[19].

20 lutego 2013 prezes PZPN Zbigniew Boniek i selekcjoner Waldemar Fornalik podjęli decyzję o zorganizowaniu dla Dudka pożegnalnego meczu w reprezentacji Polski. 4 czerwca 2013 na stadionie MKS Cracovii w Krakowie reprezentacja Polski rozegrała mecz towarzyski z reprezentacją Liechtensteinu, który zakończył się zwycięstwem Biało-Czerwonych 2:0[7]. Dudek wystąpił podczas spotkania z numerem „60” na koszulce i był kapitanem drużyny, grał do 34. minuty i został zmieniony przez Artura Boruca[20], dzięki czemu rozegrał swój 60. mecz w reprezentacji Polski, dołączając tym samym do Klubu Wybitnego Reprezentanta[21]. Wówczas stał się najstarszym reprezentantem Polski w historii (w dniu meczu miał 40 lat i 73 dni), bijąc rekord Władysława Szczepaniaka, który swój ostatni mecz w reprezentacji Polski rozegrał w 1947, mając 37 lat i 118 dni.

Kariera medialna

edytuj
 
Dudek udzielający wywiadu (2012)

Wspólnie z Dariuszem Kurowskim wydał dwie książki biograficzne: Uwierzyć w siebie. Do przerwy 0:3 w 2005 i NieREALna kariera w 2015. Ponadto w 2012 we współpracy z psychologiem sportowym Pawłem Habratem wydał książkę Pod presją. Jak wytrzymałość psychiczna pomaga zwyciężać[7]. Był także bohaterem książki Piotra Skorupy Jerzy Dudek. Wybitny z Knurowa, wydanej w 2013[7].

W sierpniu 2005 zadebiutował w roli telewizyjnego komentatora piłki nożnej, relacjonując widzom TVP mecz Liverpool – CSKA Moskwa[5]. Po zakończeniu kariery sportowej został ekspertem i komentatorem telewizyjnym piłki nożnej. Jest ekspertem, głównie TVP Sport. Występował też w kanałach sportowych Polsatu oraz komentował kilka meczów w Eurosporcie.

W 2011 został ambasadorem kampanii reklamowej „Teraz golf”, organizowanego przez Polski Związek Golfa programu promującego tę dyscyplinę[7]. W 2011 nawiązał współpracę z firmą Castrol jako ambasador projektów promujących piłkę nożną[22], promował medialnie m.in. Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012, których firma była oficjalnym sponsorem[23].

Był oficjalnym „przyjacielem Euro 2012”[24] oraz ambasadorem finału Ligi Europy UEFA (sezon 2014/2015), który odbył się w Warszawie[25].

Dwukrotnie (w 2012 i 2014) odrzucił propozycję udziału w programie Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami[26].

Od 2014 w poniedziałki w „Przeglądzie Sportowym” pojawiają się felietony Dudka[27].

Filmografia

edytuj

Odznaczenia i wyróżnienia

edytuj

W 2000 wygrał Plebiscyt „Piłki Nożnej” na najlepszego piłkarza. Rok później otrzymał Piłkarskiego Oskara, przyznawanego przez PZPN i Canal Plus. Dwukrotnie z rzędu był wybierany najlepszym polskim zawodnikiem w plebiscycie redakcji „Sportu”: w 2000 i 2001. W 2006 zajął 8. miejsce w Plebiscycie Przeglądu Sportowego na 10. Najlepszych Sportowców Polski. W marcu 2012 wyróżniono go nagrodą Solidarni w sporcie.

Uchwałą Rady Miasta Knurowa z dnia 6 czerwca 2005 jako pierwszy został wyróżniony tytułem Honorowego Obywatelstwa Miasta Knurowa[30][31].

1 czerwca 2013 został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za osiągnięcia sportowe i działalność na rzecz rozwoju i upowszechniania sportu[32].

W 2022 r. otrzymał Medal Świętego Brata Alberta za wspieranie osób niepełnosprawnych[33].

Życie prywatne

edytuj

Urodził się w Rybniku, jest synem Renaty i Andrzeja Dudków[2]. Dzieciństwo i młodość spędził w Szczygłowicach[34], jednej z dzielnic Knurowa[35]. Ma dwóch młodszych braci, Dariusza (ur. 1975) i Piotra (ur. 1984). Wychowywał się w rodzinie górniczej, uczył się w Technikum Górniczym.

15 czerwca 1996 ożenił się z Mirellą Litwin[2], z którą ma syna Aleksandra (ur. 1996) oraz córki: Wiktorię (ur. 2006) i Natalię (ur. 2006)[36]. Mieszka w Krakowie[37].

Amatorsko gra w golfa[38]. Startował w kilku wyścigach samochodowych jako licencjonowany kierowca wyścigowy[39].

W 2005 założył Fundację „Dobry Start – sport przyszłością”, zajmującą się budową boisk piłkarskich dla dzieci mieszkających na wsiach i małych miastach[5]. W styczniu 2013 otworzył Akademię Sportu Progres Jerzego Dudka, działającą przy Centrum Rozwoju Com-Com Zone Nowa Huta w Krakowie[22].

Został członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010[40] oraz przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015[41].

Został ambasadorem zorganizowanych w Krakowie Światowych Dni Młodzieży 2016[42].

Statystyki

edytuj

Klubowe

edytuj
Klub Sezon Liga Liga[43] Puchar[44] Europa[45] Łącznie
Występy Bramki Występy Bramki Występy Bramki Występy Bramki
Concordia Knurów 1991/1992 IV liga 3 0 3 0
1992/1993 28 28
1993/1994 34 34
1994/1995 33 33
1995/1996 17 17
Łącznie 115 0 115 0
Sokół Tychy 1995/1996 I liga 15 0 15 0
Łącznie 15 0 15 0
Feyenoord 1996/1997 Eredivisie 0 0 0 0 0 0
1997/1998 34 8 42
1998/1999 34 2 36
1999/2000 34 12 46
2000/2001 34 8 42
2001/2002 3 0 3
Łącznie 139 0 30 0 169 0
Liverpool 2001/2002 Premier League 35 0 2 0 12 0 49 0
2002/2003 30 4 11 45
2003/2004 30 4 4 38
2004/2005 24 7 10 41
2005/2006 6 0 0 6
2006/2007 2 3 1 6
Łącznie 127 0 20 0 38 0 185 0
Real Madryt 2007/2008 Primera División 1 0 4 0 0 0 5 0
2008/2009 0 2 1 3
2009/2010 0 2 0 2
2010/2011 1 0 1 2
Łącznie 2 0 8 0 2 0 12 0
Łącznie w karierze 283 0 28 0 70 0 381 0

Reprezentacyjne

edytuj
Reprezentacja Rok Mecze Bramki
  Polska U-21
1996 2 0
Ogólnie 2 0
  Polska
1998 1 0
1999 1
2000 7
2001 10
2002 6
2003 11
2004 11
2005 6
2006 5
2007 0
2008
2009 1
2010 0
2011
2012
2013 1
Ogólnie 60 0

Sukcesy

edytuj
 
Dudek podczas meczu pokazowego (2018)

Feyenoord Rotterdam

edytuj

Liverpool

edytuj

Real Madryt

edytuj
 
Jerzy Dudek w drużynie gwiazd Realu Madryt (2018)

Indywidualne

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 13.
  2. a b c d e f g h i j Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 297.
  3. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 14.
  4. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 16.
  5. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 298–299.
  6. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 18.
  7. a b c d e Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 302.
  8. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 36, 40, 54.
  9. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 90–91.
  10. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 105.
  11. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 112–117.
  12. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 157–161.
  13. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 167–168.
  14. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 148.
  15. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 166.
  16. a b Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 69.
  17. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 65.
  18. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 74.
  19. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 77–79.
  20. Polska – Liechtenstein.
  21. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 218–219.
  22. a b Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 249.
  23. Jerzy Dudek i Castrol rozdają bilety na Euro 2012 (wideo) [online], wirtualnemedia.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  24. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 201.
  25. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 295.
  26. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 278.
  27. Jerzy Dudek – Sport serwis Przeglądu Sportowego – Przegladsportowy.pl [online], Przegląd Sportowy [dostęp 2019-07-29] (pol.).
  28. Jerzy Dudek w Barwach szczęścia. superseriale.se.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-13)]. [data dostępu: 2020-05-16].
  29. Szkoła, odcinek 500 – serial online, Oglądaj na Player.pl [online], Player.pl [dostęp 2020-11-24] (pol.).
  30. Honorowy Obywatel Miasta Knurowa [data dostępu: 2017-06-23].
  31. Jerzy Dudek. knurow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-11)]. [data dostępu: 2017-06-23].
  32. M.P. z 2013 r. poz. 836.
  33. Telewizja Polska S.A, Wręczono medale Świętego Brata Alberta za działanie na rzecz potrzebujących [online], krakow.tvp.pl [dostęp 2022-09-27] (pol.).
  34. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 285.
  35. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 11.
  36. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 289.
  37. Jerzy Dudek zaczął mówić po krakowsku [data dostępu: 2012-01-02 09].
  38. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 252–257.
  39. Dudek i Kurowski 2015 ↓, s. 258.
  40. Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego [online], onet.pl, 16 maja 2010 [dostęp 2014-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2014-08-01].
  41. Barbara Sowa, Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała lista [online], Dziennik.pl, 16 marca 2015 [dostęp 2015-03-21].
  42. Ambasadorzy [data dostępu: 2017-06-23].
  43. Uwzględniono: IV liga, I liga, Eredivisie, Premier League, Primera División.
  44. Uwzględniono: Puchar Polski, Puchar Holandii, Puchar Anglii, Puchar Ligi Angielskiej, Puchar Króla.
  45. Uwzględniono: Kwalifikacje Ligi Mistrzów – 6 (0), Liga Mistrzów – 47 (0), Puchar UEFA – 17 (0).

Bibliografia

edytuj
  • Jerzy Dudek, Dariusz Kurowski, NieREALna kariera, Arskom Group, 2015, ISBN 978-83-942382-0-9.

Linki zewnętrzne

edytuj