Nowa Hiszpania

Ten artykuł od 2023-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Nowa Hiszpania (hiszp. Nueva España) – hiszpańska posiadłość kolonialna w Ameryce Północnej i na wyspach Pacyfiku, założona w 1521 roku po zakończonym sukcesem podboju Meksyku, od 1535 roku tworząca Wicekrólestwo Nowej Hiszpanii istniejące do 1821 roku^[1].

Wicekrólestwo Nowej Hiszpanii

Virreinato de Nueva España

1521/1535–1821
Herb Flaga
Państwo	Hiszpania
Siedziba	Meksyk
Data powstania	1521 (kolonia) 1535 (wicekrólestwo)
Data likwidacji	1821
Zarządzający	Don Juan O'Donojú
Populacja (1810) • liczba ludności	7 657 300
Języki urzędowe	hiszpański
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons

Stolicą Nowej Hiszpanii było miasto Meksyk, zdobyte przez Hiszpanów na Aztekach kilkanaście lat przed założeniem wicekrólestwa. Rządzona była najpierw przez gubernatorów, z których pierwszym był zdobywca Meksyku – Hernán Cortés, a później przez wicekrólów mianowanych przez królów Hiszpanii. Terytorium Nowej Hiszpanii zajmowało tereny współczesnego Meksyku po Kostarykę jako granicę południową, a także wszystkie należące do Hiszpanii wyspy wśród Karaibów z Kubą na czele. Na północy obejmowała Nowa Hiszpania tereny należące dziś do Stanów Zjednoczonych, a tworzące obecnie stany Kalifornia, Nevada, Utah, Kolorado, Arizona, Nowy Meksyk oraz Teksas. Oprócz tego wliczana tu była Floryda, która po traktacie paryskim z 1763 roku została oddana Wielkiej Brytanii, za co w ramach rekompensaty przyłączono do Nowej Hiszpanii część utraconej przez Francję Luizjany wraz z portem w Nowym Orleanie ustanawiając granicę między posiadłościami brytyjskimi a hiszpańskimi na rzece Missisipi. Olbrzymie te terytoria tylko nominalnie wchodziły w skład wicekrólestwa, które nie było w stanie ich efektywnie kontrolować, a które w końcu Francuzi przejęli w roku 1800 by ostatecznie sprzedać Stanom Zjednoczonym w roku 1803. Przez większość czasu płynna, północna granica Nowej Hiszpanii została ustalona ostatecznie przez Traktat Adams-Onis w 1819. Niedługo potem, w 1821 roku, Hiszpania straciła większość terytorium wicekrólestwa, z wyjątkiem Kuby, Filipin oraz Puerto Rico, kiedy uznała niezależność Meksyku w chwili zakończenia meksykańskiej wojny o niepodległość. Administracji Wicekrólestwa Nowej Hiszpanii podlegały też Filipiny i inne, mniejsze posiadłości pacyficzne Hiszpanii.

W skład Nowej Hiszpanii wchodziły regiony autonomiczne: Nueva Extremadura, Nueva Galicia, Nueva Vizcaya oraz Nuevo Santander.