Stanisław Skarszewski

senator polski, kasztelan i sekretarz królewski

Stanisław Skarszewski herbu Leszczyc[1] z Rzeczniowa (ur. w 1602 roku – zm. 4 kwietnia 1685 roku) – kasztelan wojnicki w latach 1667–1685, kasztelan małogoski w latach 1661–1667, podstoli sandomierski od 1623 roku, wielkorządca krakowski od 24 czerwca 1665 roku do 24 czerwca 1675 roku, starosta stężycki w latach 16481650, starosta wasilkowski w 1648 roku, starosta radomski w latach 16501654, starosta drohobycki w latach 1662–1685, starosta złotoryjski w latach 16711679, starosta barwałdzki w latach 16711682, dzierżawca ekonomii samborskiej w latach 1656-1665 i 1673–1679, dzierżawca żup krakowskich w latach 16611668, dzierżawca karbarii wielickich w latach 1671-1675, dworzanin królewski przed 1648 rokiem, w 1656 i 1676 roku[2], sekretarz królewski, dyplomata, dziedzic dóbr rzeczniowskich, fundator i dobroczyńca zakonów.

Stanisław Skarszewski
Herb
Leszczyc
Rodzina

Skarszewscy herbu Leszczyc

Data urodzenia

1602

Data i miejsce śmierci

4 kwietnia 1685
Rzeczniów

Ojciec

Mikołaj Skarszewski, stolnik sandomierski

Matka

Anna Biskupska z Rudnik h. Lis

Żona

Katarzyna z Ginwiłł-Piotrowskich h. Ślepowron, wdowa po Hieronimie Wierzbowskim, wojewodzie sieradzkim

Dzieci

Jan Antoni (ur. 1669)

Kościół oo. Reformatów w Warszawie fundowany przez Stanisława Skarszewskiego. Widok od strony Ogrodu Saskiego

Rodzina

edytuj

Pochodził z zasłużonej dla kraju i Kościoła rodziny Skarszewskich h. Leszczyc z kaliskiego. Był synem Mikołaja Skarszewskiego, stolnika sandomierskiego i Anny Biskupskiej z Rudnik h. Lis. Braćmi jego byli: Zygmunt; Mikołaj, kanonik krakowski i kaliski (zm. 1648) i Jan (zm. 1662), kanonik płocki i krakowski.

Kariera

edytuj

Poseł na sejm w 1637, 1638, koronacyjny 1649, 1650, 1659, 1668, koronacyjny 1676 roku[17].

Ze związku z Katarzyną z Ginwiłł Potrowskich pozostawił syna Jana Antoniego (ur. 1 kwietnia 1669).

Wespazjan Kochowski poświęcił Stanisławowi Skarszewskiemu wiersz Brog zawsze w pełni cnót ze zbioru Niepróżnujące próżnowanie z roku 1674.

Kasper Niesiecki w swoim herbarzu tak pisał o Stanisławie Skarszewskim:

Mikołaj stolnik Sendomierski, ten synów trzech spłodził: Stanisława, Zygmunta i Mikołaja. Z tych Stanisław, że był pięknego dowcipu, wymowy gładkiej, i obrotu wielkiego, Król Władysław IV. do dworu go swego pociągnął, kędy mu przypadł był do serca, przetoż go w legacyi do Ferdynanda III. Cesarza i do Siedmiogrodzkiego książęcia zażył, a potem starostwa dwoje konferował mu, Stężyckie i Wasilkowskie, które wziąwszy, podstolego Sendomierskiego honoru ustąpił: Kazimierz zaś Król, ekonomią mu Samborską i Drohobycką w administracyą puścił, był i regentem kancellaryi koronnej, sędzią kapturowym Compositi judicii w Warszawie 1648. r. aż też i w senacie osadzony, krzesło kasztelani Wojnickiej zasiadł, złączył się był dożywotnie z Katarzyną Piotrowską, pozostałą wdową po Hieronimie Wierzbowskim, wojewodzie Sieradzkim.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Herb Leszczyc czyli Bróg jest jednym z najstarszych herbów polskich. Nadany został przez Bolesława Chrobrego (Paprocki). Pieczętował się nim wielkopolsko – kujawski ród Leszczyców, w Liber beneficiorum Długosza zwany też Wyszami, w innych źródłach Brożynami od Broga. Długosz określa go, jako rdzennie polski
  2. Franciszek Leśniak, Wielkorządcy krakowscy XVI-XVIII wieku, Kraków 1996, s. 272.
  3. według spisu urzędników sandomierskich miał ten urząd od roku 1623
  4. Svffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielk. Xięstwa Litewskiego. Zgodnie na Naiaśnieyszego Iana Kazimierza Obranego Krola Polskiego [...]. Dane, między Warszawą, a Wolą, Dnia 17. Listopada, Roku 1648, [b.n.s]
  5. Porządek na seymie walnym elekcyey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego aktu elekcyey należące, vchwalony y postanowiony roku Pańskiego M.DC.XLVIII, dnia VI października, s. 21.
  6. Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 370.
  7. Ekonomię samborską Skarszewski dzierżyø do roku 1665 i ponownie w latach 16731679
  8. W roku 1679 świątynię konsekrował biskup poznański Stefan Wierzbowski
  9. Kontrakt dzierżawny sporządzono na sześć lat. Dzierżawa była kilkakrotnie odnawiana aż do roku 1675. Skarszewski uporządkował administrację wielkorządową
  10. W latach 16601668 nuncjuszem papieskim w Polsce był opat Antonio Pignatelli, późniejszy papież Innocenty XII. W lipcu 1665 roku nuncjusz Pignatelli udzielił ślubu Janowi III Sobieskiemu i Marii Kazimierze d’Arquien (znanej dziś jako królowa Marysieńka)
  11. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, 481.
  12. Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku [...] 1669 [słow.] dnia wtorego [...] maia, [b.n.s]
  13. Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku [...] 1669 [słow.] dnia wtorego [...] maia, s. A3.
  14. Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 148.
  15. według własnego życzenia sine omni pompa
  16. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 498.
  17. Przemysław Czyżewski, Starostowie wasilkowscy w XVI-XVIII w., w: Małe miasta. Elity., Supraśl 2005, s. 302.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj