Ovo je članak o godini 1791.

Godina 1791 (MDCCXCI) bila je redovna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u srijedu po julijanskom kalendaru.

Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 17. vijek18. vijek19. vijek
Decenija: 1760-e  1770-e  1780-e  – 1790-e –  1800-e  1810-e  1820-e
Godine: 1788 1789 179017911792 1793 1794
Wolfgang Amadeus Mozart.
1791. po kalendarima
Gregorijanski 1791. (MDCCXCI)
Ab urbe condita 2544.
Islamski 1205–1206.
Iranski 1169–1170.
Hebrejski 5551–5552.
Bizantski 7299–7300.
Koptski 1507–1508.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1846–1847.
Shaka Samvat 1713–1714.
Kali Yuga 4892–4893.
Kineski
Kontinualno 4427–4428.
60 godina Yin Metal Svinja
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11791.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

uredi

Januar/Siječanj

uredi

Februar/Veljača

uredi
  • 4. 2. - Francuska revolucija: deo sveštenstva položio zakletvu Građanskom ustavu.
  • 13. 2. - Sukob kod Vannesa, razbijeni seljaci koji su podržavali refraktorno sveštenstvo (koje ne prihvata Građanski ustav sveštenstva).
  • 16. 2. - Francuske policijske snage Maréchaussée Royale preimenovane u gendarmerie nationale s više vojnom ulogom; glavnu policijsku ulogu ima Nacionalna garda.
  • 20. 2. - Osnovana Ilirska dvorska kancelarija (Cancellaria Illyrica aulica) za habsburške Srbe, ukinuta već sledeće godine. Na čelu je grof Franjo Balassa, raniji hrvatski ban. Banat priključen Ugarskoj.
  • 28. 2. - Dan bodeža, de Lafayette uhapsio 400 naoružanih aristokrata u Tiljerijama.

Mart/Ožujak

uredi
  • 2. 3. - Francuska uvodi optički telegraf.
  • 2. i 17. 3. - D'Allardov dekret - u Francuskoj ukinuti cehovi tj. korporacije, proklamovana sloboda rada, trgovine i industrije.
  • 4. 3. - Vermont, koji je od 1777. bio nezavisna država, priključuje se SAD kao njegova 14. država.
  • 10. 3. - Papa Pio VI. osudio Deklaraciju prava i Građanski ustav sveštenstva, doći će do prekida diplomatskih odnosa Francuske i Svete stolice.
  • 12. 3. - Predsednici austrijskih dvorskih veća i komora zaključili da se emigranti iz Turske (Srbije i Bosne) naseljavaju u Vojnu granicu a samo višak u županije, ali odziv nije očekivan[1].
  • 13. 3. - Leopold II. sankcionirao zaključke Ugarskog sabora, među kojima i da će šest hrvatskih i slavonskih županija primati naredbe od Ugarskog namjesničkog vijeća[2]. Zakon X naglašava status Ugarske kao nezavisne kraljevine kojom vlada kralj krunisan prema ugarskim zakonima.
  • mart - Francusk skupština prihvaća preporuku o uvođenju metričkog sistema mjera.
  • mart - Supplex Libellus Valachorum: prva peticija transilvanskih Rumuna austrijskom caru za jednaka prava.
  • 25. 3. (14. 3. po j.k.) - U Beču izašao prvi broj "Serbskih novina" ("Serbskija povsednevnija novini", danas je 27. mart Dan novinara Srbije).

April/Travanj

uredi
 
Panteon u Parizu

Maj/Svibanj

uredi

Jun/Juni/Lipanj

uredi
  • 2. 6. (22. 5. po j.k.) - Glavari Crne Gore, na čelu s vladikom i guvernadurom, obraćaju se Beču s molbom da uputi u Crnu Goru jedno lice, koje bi je dovelo u red "po prilici ostali prosvešteni naroda, regulati respublika i vladenija" - zemlja je ugrožena od skadarskog paše Bušatlije.[4].
  • 7. 6. - Zasjeda Hrvatski sabor, donesena odluka o uvođenju mađarskog jezika u hrvatske osnovne i srednje škole kao neobvezatnog predmeta (→ mađarizacija).
 
Bjekstvo u Varennes
  • 14. 6. - Le Chapelierov zakon zabranjuje sindikate i štrajkove u Francuskoj.
  • 15. 6. - U Francuskoj se na lokalu otvaraju registri za upis Nacionalnih dobrovoljaca (Volontaires nationaux) za odbranu zemlje.
  • 20 - 25. 6. - Neuspješno Bjekstvo u Varennes kraljevske obitelji. Grof od Provanse, budući Luj XVIII, uspio je pobjeći u Austrijsku Nizozemsku, gdje se proglasio regentom.
  • 21. 6. - U Velikoj Britaniji osnovana kartografska agencija Ordnance Survey

Jul/Juli/Srpanj

uredi

Avgust/August/Kolovoz

uredi
 
Brandenburška kapija

Septembar/Rujan

uredi
  • 2. 9. - Sastanak srpskih prvaka u Beogradu, grofu Valisu podneti zahtevi u vezi preseljenja u Austriju - u većim grupama, tamo gde već žive Srbi (Srem, Banat, Bačka) - odbijeno; na kraju se u Austriju iselilo 45-50.000 Srba, manje od očekivanog[5].
  • 3. 9. -   Francuska skupština usvaja Ustav; kralj ga nerado prihvata deset dana kasnije nakon čega je vraćen na presto kao Kralj Francuza; ustavna Kraljevina Francuska traje jedva godinu dana.
  • 6. 9. - Premijera Mozartove opere La clemenza di Tito u Pragu, povodom Lepoldove krunidbe za kralja Češke - kompozitor se razboleo u ovo vreme.
  • 14. 9. - Avignon i Comtat Venaissin priključeni Francuskoj nakon duge papine vlasti.
  • septembar - Poslednja vest od Daniela Houghtona, jednog od prvih evropskih istraživača unutrašnjosti Zapadne Afrike.
  • 28. 9. - Francuska revolucija: Donesen zakon o jevrejskoj emancipaciji, prvi takve vrste u modernoj Evropi.
  • 30. 9. - Praizvedba Mozartove "Čarobne frule", diriguje on sam, mada je već oboleo.
  • 30. 9. - Raspuštena francuska Ustavotvorna skupština.
  • septembar, krajem - Abu Bećir-paša, raniji silistrijski paša i novi beogradski vezir, stigao u Niš: pogubio je janičarskog vođu Deli-Ahmeda, primio je srpske knezove; pročitao je sultanov ferman o zabrani povratka janičara u pašaluk, što izaziva pobunu pod Kara-Ismailom koja je krvavo ugušena[6].

Oktobar/Listopad

uredi
  • 1. 10. - U Francuskoj uspostavljena Zakonodavna skupština - sledećih pola godine vodi se debata o objavi rata zemljama protivnicama revolucije.
  • 16/17. 10. - Glacièrski masakr u Avignonu - sukob između patriota i pristalica pape.
  • 20 - 30. 10. - Bećir paša preuzima od Austrijanaca gradove na Dunavu: Smederevo (20.), Beograd (23.), Šabac (30.) - Srbija ponovo pod turskom vlašću, Austrijanci se neće vraćati do 1914.
  • 28. 10. - Olympe de Gouges objavila Deklaraciju prava žene i građanke.

Novembar/Studeni

uredi

Decembar/Prosinac

uredi
  • 2. 12. - Pošto ih je prodao Pruskoj, knez Ansbacha i Bayreutha Karl Alexander abdicira u tim kneževinama (preuzete sledećeg meseca).
  • 3. 12. - Prekid diplomatskih odnosa Francuske i Austrije (sporan je položaj nemačkih vladara koji imaju feude na francuskoj teritoriji).
  • 4. 12. - U Londonu izašao prvi broj Observera, prvih nedjeljnih novina na svijetu.
  • 5. 12. - Umro je Wolfgang Amadeus Mozart, nije dovršio "Rekvijem".
  • 14. 12. - U Francuskoj osnovane Sjeverna, Središnja i Rajnska armija; od trirskog izbornog kneza se zahteva da protera francuske emigrante, koji tamo formiraju armiju.
  • 15. 12. - Dovršena ratifikacija prvih deset amandmana na američki Ustav poznatih kao Bill of Rights.
  • 26. 12. - Stupa na snagu Ustavni akt kojim je britanska Provincija Kvebek podeljena na Gornju i Donju Kanadu (na zapadu odn. istoku), u Gornjoj Kanadi uvedeni engleski zakon i institucije (za lojaliste izbegle iz SAD), u Donjoj ostaju francuski zakoni (dve Kanade ujedinjene 1841).

Kroz godinu

uredi
  • Od ove godine u zagrebačkom kaptolskom sjemeništu se održavaju hrvatske diletantske kazališne predstave za pozvanu publiku[7], kajkavski prijevodi i adaptacije komedija i igrokaza.
  • U Hrvatskoj, Slavoniji i Sremu ima oko 342.000 Srba a u Bačkoj, Baranji i užoj Ugarskoj oko 105.000, tj. približno 650-680.000 na području Karlovačke mitropolije[8].
  • Potiski komorski distrikt postaje Potiski krunski distrikt[9] (→ Potiski distrikt).
  • Zbog neprijateljskog ili sumnjivog držanja kaluđera u prošlom ratu, Turci su zapalili ili opljačkali desetak srpskih manastira - Bukovica, Voljavča, Drača, Rača, Kalenić, Ravanica, Ćelija, Studenica itd., kao i mnoge crkve[10]. "Skadarski paša sa Arnautima pljačkašima popalio je jedanaest crkava i manastira samo u jednom delu Zapadne Srbije"[11].
  • Miljacka srušila sve kamene i drvene mostove u Sarajevu, osim Šeherije[12].
  • Rajićev spev "Boj zmaja sa orlovi".
  • Grof Juraj Feštetić stariji kupio Međimurje (zamkovi Čakovec, Feštetić) od obitelji Althann.
  • John Barber patentirao gasnu turbinu, ali tehnologija je nedovoljna da bi bila napravljena.
  • 1791-95 - Kuje se dubrovački srebrni novac libertina.
  • Kinesko-nepalski rat: Nepalci upali na Tibet, kineski car Qianlong šalje pomoć.

Rođenja

uredi

Smrti

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1791.

Reference

uredi
  1. Istorija s. n. IV-1, 396-8
  2. Historija n. J. II, 1103-4
  3. Istorija s. n. IV-1, 279
  4. Ćorović, Vladimir. Razmah Crnogoraca. rastko.rs
  5. Istorija s. n. IV-1, 398-400
  6. Istorija s. n. IV-1, 402
  7. Historija n. J. II, 1106
  8. Istorija s. n. IV-1, 215-6
  9. Historija n. J. II, 1158
  10. Istorija s. n. IV-1, 400
  11. Tomić, Jovan N. (1913). O ARNAUTIMA u staroj Srbiji i Sandžaku. rastko.rs
  12. Historija n. J. II, 1336
Literatura
  • Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959