Marko Antonije Gordijan Sempronijan ((159. - 12. travnja 238.) je bio rimski car, poznat kao Gordijan I. Proglasio se za cara u Africi tokom pobune koja je izbila 238. godine, kada je zbačen sa prestola Maksimin Tračanin.

Gordijan I
Car Rimskog Carstva
Bista Gordijana I
Vladavina22. mart – 12. april 238. (zajedno sa Gordijanom II,
i u suparnipštvu sa
Makisminom Tračaninom)
Rođen/acca. 159
Mjesto rođenjamoguće Frigija
Umro/la12. april 238 (starrost: 79)
Mjesto smrtiKartagina, Africa Proconsularis
PrethodnikMaximinus Thrax
NasljednikPupienus i Balbinus
Bračni drug/žicanepoznato, moguće Fabia Orestilla[1]
PotomstvoGordian II, Antonia Gordiana
DinastijaGordiani
Otacnepoznat, moguće Maecius Marullus[2] ili Marcus Antonius[3]
Majkanepoznata, moguće Ulpia Gordiana[2] ili Sempronia Romana[3]

Malo se zna o Gordijanovom životu pre ovog ustanka. Rođen je oko 159. godine. Bio je poreklom iz dobrostojeće familije, koja je verovatno pripadala senatorskom staležu. Poreklo njegove familije treba možda tražiti u Maloj Aziji, u Kapadokiji ili Galatiji. Po jednom nepouzdanom podatku, mladi Gordijan se bavio epskom poezijom.

Možda je Gordijan upravljao provincijom Donjom Britanijom 216. godine. Kasnije je možda bio sufektni konzul, verovatno pod carem Elegabalom. Možda je upravljao i Koile Sirijom, ili je bio komandant jedne legije koja je bila stacionirana blizu Antiohije.

U poslednjoj godini vladavine Maksimina Tračanina Gordijan je bio upravnik Afrike. Tu je izbio ustanak, izazvan visokim porezima koji su se morali ubirati zbog velikih ratova na Dunavu u tom času. Zaverenici su onda proglasili Gordijana carem koji je uzeo kognomen Afrički. Ovaj ustanka je počeo u poznu zimu ili proleće 238. godine.

Čitava rimska Afrika je stala na stranu Gordijana. Ubrzo je i rimski senat priznao Gordijana za cara.

Upravnik Numidije je bio Gordijanov suparnik i stao je na stranu Maksimina Tračanina. Gordijanu je u odbrani mnogo pomogao njegov sin, Gordijan II, naročito u pripremama za odbranu glavnog uporišta Kartagine. Gordijan II je verovatno tada bio proglašen za cara i savladara, ali je stradao u bici. Tada je i Kartagina bila i Gordijan I je počinio samoubistvo.

Uprkos smrti Gordijana I, ustanak protiv Maksimina Tračanina je nastavljen. U Rimu su senatori Pupijen i Balbin proglašeni za careve, a unuk Gordijana I, Gordijan III proglašen je za cezara. Već krajem 238. Gordijan III je ostao jedini car.

Izvori

uredi
  1. Historia Augusta, The Three Gordians, 17:4
  2. 2,0 2,1 Historia Augusta, The Three Gordians, 2:2
  3. 3,0 3,1 Settipani, "Continuité gentilice et continuité sénatoriale dans les familles sénatoriales romaines à l'époque impériale"