Pasaka ya Kiyahudi

Pasaka ya Kiyahudi (pia Passah au Pessah; Kiing. Passover) ni kati ya sikukuu muhimu zaidi za dini ya Uyahudi. Sikukuu hiyo inakumbuka Wanaisraeli walivyotoka katika utumwa walimokuwemo huko Misri.

Meza ya Seder yaani Chakula cha Pasaka ya Kiyahudi ikionyesha vitabu vya Haggada.
Sahani ya Seder ya Pasaka ya Kiyahudi.

Pasaka ya Kiyahudi imekuwa na athira kubwa juu ya sherehe ya Pasaka ya Kikristo kuhusu tarehe, liturujia na desturi mbalimbali.

Jina la Pasaka

hariri

Jina la Pasaka limetokana na neno la Kiebrania "פסח" (tamka: pasakh) lenye maana ya "kupita juu, kukaa juu ya (kama mlinzi)" katika kitabu cha Biblia cha Kutoka 12:23. Humo imeandikwa ya kwamba Mungu "atapita" juu ya milango ya nyumba za Wanaisraeli huko Misri katika usiku kabla ya kutoka kwao, na kuzuia maovu ambayo Wamisri waliathiriwa nayo.

Tarehe ya Pasaka ya Kiyahudi

hariri

Pasaka ina tarehe kamili katika kalenda ya Kiyahudi: inaanza 15 Nisan na kusheherekewa kwa siku saba hadi 22 Nisan. Siku ya kwanza na ya mwisho ni sikukuu hasa. Katika nchi ya Israel siku hizi mbili ni siku za kupumzika kazi. Wayahudi wengine, hasa nje ya Israel, husheherekea siku 8.

Kwa sababu kalenda ya Kiyahudi ni kalenda ya mwezi tarehe zake hubadilika katika hesabu ya kalenda ya Gregori yaani kalenda ya kawaida ya kimataifa. Kwa jumla Pasaka ya Kiyahudi inasheherekewa wakati wa miezi Machi au Aprili kwa sababu Nisan ni mwezi wa kwanza wa majira ya kuchipua.

Asili ya Pasaka

hariri

Katika Biblia, kitabu cha Kutoka, sura ya 12, kuna taarifa juu ya kutoka kwa Wayahudi katika Misri wakati wa Musa mnamo mwaka 1200 KK.

Taarifa ni kwamba Musa alitumwa na Mungu kuwaondoa Wanaisraeli katika hali ya utumwa huko Misri na kuwaongoza kwenda nchi ya ahadi. Lakini mfalme wa Misri mwenye cheo cha Farao alikataa, hivyo Mungu alituma mapigo dhidi ya Misri ili Farao alazimishwe kukubali.

Pigo la mwisho tena kali mno lilikuwa kifo cha kila aliyezaliwa kama mtoto wa kiume wa kwanza katika Misri. Hapo Wanaisraeli waliambiwa kuchinja mwanakondoo na kupaka damu yake milangoni kwao ili malaika akipita kuua watoto wa kwanza asiguse watoto wa Wanaisraeli.

Baada ya pigo hilo Farao alikubali Wanaisraeli watoke.

Tendo hilo la kuwaweka mababu yao huru linakumbukwa na Wayahudi kote duniani katika siku zinazoanza 15 Nisan.

Sherehe ya Pasaka

hariri

Sherehe ya Pasaka inaanza masaa ya jioni kabla ya siku yenyewe, kwa sababu katika kalenda ya Kiyahudi mwanzo wa siku si usiku kati wala macheo bali wakati wa machweo jioni inayotangulia.

Maandalizi ya sikukuu ni pamoja na kufanya usafi mkubwa kabisa katika nyumba. Hakuna kitu kilichochachuka kinachobaki katika nyumba kufuatana na Kutoka 12:20, yaani kitu chochote chenye nafaka au unga wake ulioguswa na maji, hata punje yake kama vile mkate, keki au spagetti. Tendo hili ni la kukumbuka jinsi Wanaisraeli walipaswa kukimbia Misri haraka bila muda wa kutengeneza mikate ya kawaida yaliyochachuka. Kwa hiyo wanawake wao walioka mikate yasiyochachuka ambayo yamekuwa chakula cha Pasaka hadi leo. Mikate hii huitwa "matze".

Familia na marafiki hukutana kwa chakula cha pekee wakizunguka meza ya Seder (seder = "utaratibu") yenye vyakula vya pekee.

Kati ya vyakula hivyo, mboga chungu inakumbusha uchungu wa utumwa, matunda ya kupondwa yenye rangi ya kahawia-nyekundu yanakumbusha udongo wa matofali ambayo Wanaisraeli walipaswa kutengeneza, maji ya chumvi yanakumbusha machozi huko Misri, mayai ni ishara ya matumaini, na vingine.

Vyote huliwa katika utaratibu (=seder) maalumu pamoja na masomo na sala kutoka vitabu vya Haggada vinavyoshikwa na wote mezani.

Tarehe za Pasaka ya Kiyahudi (Passa) katika Kalenda ya Gregori 2005 - 2050
Mwaka wa Kalenda ya Gregori Mwaka wa Kalenda ya kiyahudi Tarehe ya Pasaka huko Israel Tarehe ya Pasaka kwa Wayahudi wa Kiorthodoksi nje ya Israel
2004 5764 6-12 Aprili 6-13 Aprili
2005 5765 24-30 Aprili 24 Aprili-1 Mei
2006 5766 13-19 Aprili 13-20 Aprili
2007 5767 3-9 Aprili 3-10 Aprili
2008 5768 20-26 Aprili 20-27 Aprili
2009 5769 9-15 Aprili 9-16 Aprili
2010 5770 5-11 Aprili 5-12 Aprili
2011 5771 19-25 Aprili 19-26 Aprili
2012 5772 7-13 Aprili 7-14 Aprili
2013 5773 26 Machi-1 Aprili 26 Machi-2 Aprili
2014 5774 15-21 Aprili 15-22 Aprili
2015 5775 4-10 Aprili 4-11 Aprili
2016 5776 23-29 Aprili 23-30 Aprili
2017 5777 11-17 Aprili 11-18 Aprili
2018 5778 31 Machi-6 Aprili 31 Machi-7 Aprili
2019 5779 20-26 Aprili 20-27 Aprili
2020 5780 9-15 Aprili 9-16 Aprili
2021 5781 28 Machi-3 Aprili 28 Machi-4 Aprili
2022 5782 16-22 Aprili 16-23 Aprili
2023 5783 6-12 Aprili 6-13 Aprili
2024 5784 23-29 Aprili 23-30 Aprili
2025 5785 13-19 Aprili 13-20 Aprili
2026 5786 2-8 Aprili 2-9 Aprili
2027 5787 22-28 Aprili 22-29 Aprili
2028 5788 11-17 Aprili 11-18 Aprili
2029 5789 31 Machi-6 Aprili 31 Machi-7 Aprili
2030 5790 18-24 Aprili 18-25 Aprili
2031 5791 8-14 Aprili 8-15 Aprili
2032 5792 27 Machi-2 Aprili 27 Machi-3 Aprili
2033 5793 14-20 Aprili 14-21 Aprili
2034 5794 4-10 Aprili 4-11 Aprili
2035 5795 24-30 Aprili 24 Aprili-1 Mei
2036 5796 12-18 Aprili 12-19 Aprili
2037 5797 31 Machi-6 Aprili 31 Machi-7 Aprili
2038 5798 20-26 Aprili 20-27 Aprili
2039 5799 9-15 Aprili 9-16 Aprili
2040 5800 29 Machi-4 Aprili 29 Machi-5 Aprili
2041 5801 16-22 Aprili 16-23 Aprili
2042 5802 5-11 Aprili 5-12 Aprili
2043 5803 25 Aprili-1 Mei 25 Aprili-2 Mei
2044 5804 12-18 Aprili 12-19 Aprili
2045 5805 2-8 Aprili 2-9 Aprili
2046 5806 21-27 Aprili 21-28 Aprili
2047 5807 11-17 Aprili 11-18 Aprili
2048 5808 29 Machi-4 Aprili 29 Machi-5 Aprili
2049 5809 17-23 Aprili 17-24 Aprili
2050 5810 7-13 Aprili 7-14 Aprili
  Makala hii kuhusu mambo ya Biblia bado ni mbegu.
Je, unajua kitu kuhusu Pasaka ya Kiyahudi kama historia yake au athari wake?
Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.