Gaan na inhoud

Bantoetale

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Bantoetale
Geografiese
verspreiding:
Afrika suid van die Sahara, meestal Suidelike Halfrond
Genetiese
klassifikasie
:
Niger-Kongo
 Atlanties-Kongo
  Benue-Kongo
   Suidelike Bantoid
    Bantoetale
Onderafdelings:
Sones A-S (geografies)
Suidelike Bantoe
(ongeklassifiseerd): Buya

Verspreiding van Bantoetale (rooi) in Afrika

Die Bantoetale vorm 'n taalfamilie wat self deel uitmaak van die Niger-Kongo-taalgroep.

Geografies

[wysig | wysig bron]
Verspreiding van Bantoetale (donkergeel) ten opsigte van andere Niger-Kongo tale (liggeel)
Die geskatte verspreiding van die 16 Guthrie Bantoe-sones, insluitende die bykomende sone J. Die Jarawantale word in Nigerië gepraat
Verspreiding van Afrikatale

Bantoetale word gepraat in Suid-Kameroen, in die suidooste van Nigerië, Gaboen, Republiek van die Kongo, Demokratiese Republiek van die Kongo, Uganda, Kenia, Tanzanië, Burundi, Rwanda, Angola, Zambië, Malawi, Mosambiek, Zimbabwe, Namibië, Botswana en Suid-Afrika. Deur dié breë verspreiding is die Bantoefamilie die mees wyd verspreide taalfamilie in Afrika, met ongeveer 310 miljoen sprekers. Hulle is in die hele Sentraal- en Suider-Afrika versprei en vorm in al daardie lande die mees gebruikte tale, hoewel meestal Engels, Frans, Portugees of Spaans die amptelike tale vorm.

In die noordweste grens die Bantoetale aan die ander Niger-Kongo-tale, in die noordooste aan die Nilo-Sahariese en Afro-Asiatiese tale (Semitiese en Koesjitiese tale). In die suidweste vorm die Khoisan-tale 'n enklawe binne die Bantoetale. Vir 'n oorsig sien die artikel Afrikatale.

Taalkundige kenmerke

[wysig | wysig bron]

In vele westerse tale verander veral die uitgange van woorde (perd, perde). In die Bantoetale verander meestal die voorvoegsels. Voorbeelde:

  • iemand uit die gebied Buganda heet in die taal Luganda 'n Muganda. Die meervoud van 'n Muganda is Baganda. Die prefix van die woord verander dus: mu- word ba-.
  • iemand uit KwaZulu is 'n umZulu en praat isiZulu. Hy behoort tot die amaZulu-volk.

Die woord Bantoe bestaan self ook uit die meervoudsprefiks ba- en die wortel -ntu wat persoon beteken in Zoeloe en Xhosa. Bantoe beteken dus mense. Die voorvoegsel vir 'n taal of 'n kultuur is egter si- en nie ba- nie. Daar is dus 'n beweging om na hierdie taalgroep as Sintoe oftewel Sintoetale te verwys.

Die Bantoetaal met die meeste sprekers is Swahili.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
  • Wikimedia Commons logo Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Bantoetale.
  • (en) "Bantu languages". Encyclopædia Britannica. Besoek op 16 Augustus 2019.
  • Vergelykende Bantoe-aanlynwoordeboek
  • Bantoe-aanlynbronne deur Jacky Maniacky
  • Lys met Bantoetale