Và al contegnud

Scender

De Wikipedia
Lumbard ucidental Quest articol chì l'è scrivuu in lombard, grafia milanesa.
Scender de on falò.
«Besogna mangià insemma on stee de scendra per cognosses.»
(Proverbi tesines.)

La scender o scendra l'è 'l residov soled de la combustion. A l'è ona polver che la pò 'vèggh tutt i tonalità del gris, del fumm de ras fina gris ciar ciarent, squasi bianch.
La composizion de la scender la varia cont el material brusaa in de la combustion, e de la temperadura al qual l'è staa brusaa. In gener l'è fada de sostanz ossidaa e con temperadur de fusion e vaporizazion bei volt, compagn di compost ionegh di metai. L'è senza aqua e, generalmente, element linger.
La gh'ha tancc saa minerai, e donca l'è bona per ingrassà i piant e i camp.
El nomm scender el vegn del latin cinĕrem. La costruzion cont el grupp -ND l'è tipega di lengov galoromanz, e la troeuvom in quasi tutt el Nord Italia e in frances (cendre), romancc (tschendra) e catalan (cendra). In lombard a gh'è anca la parolla cener, ma l'è on italianism recent (opur ona parolla del bass lodesan, del cremones, del bressan e del mantovan).
In alter lengov neolatinn inveci se dopera on derivaa del latin volgar *cinisia o *cinusia: l'è 'l cas del spagnoeu ceniza, del portoghes cinza, del romen cenuşă, del sardegnoeu chigina (cont aferesi), del forlan cinise[1].

  1. J. Corominas, Diccionario crítico etimológico de la lengua castellana, ed. Francke, Berna, 1954.