Vanadaat

Vanadaat is een oxoanion van vanadium, waarin het overgangsmetaal de oxidatietoestand +V bezit. Mineralen waarin dit type anion voorkomt worden ook vanadaten genoemd. Het meest voorkomend is het orthovanadaat-anion, met als brutoformule VO₄³⁻. Daarin bezit vanadium een tetraëdrische moleculaire geometrie. Het orthovanadaat-anion komt voor in verbindingen zoals natriumorthovanadaat of in oplossingen van vanadium(V)oxide bij een pH groter dan 13.^[1]

Naast het orthovanadaat bestaat nog een hele reeks afgeleide oxoanionen:

• V₂O₇⁴⁻ (pyrovanadaat)
• V₃O₉³⁻ (een cyclisch anion)
• V₄O₁₂⁴⁻ (een cyclisch anion)
• V₅O₁₄³⁻
• V₁₀O₂₈⁶⁻ (decavanadaat)
• V₁₂O₃₂⁴⁻
• V₁₃O₃₄³⁻
• V₁₈O₄₂¹²⁻

Deze laatsten worden geschaard onder de polyoxovanadaten. Daarnaast bestaan ook enkele polymere vanadaten:

• [VO₃]_nⁿ⁻ (metavanadaat)
• [V₃O₈]_nⁿ⁻

'Vanadaat' is tevens de overkoepelende benaming voor de verschillende mineralen waarvan de kristallen een vanadaat-oxoanion bevatten. De kristallen van mineralen als vanadiniet, descloiziet en mottramiet bevatten het vanadaat-oxoanion en behoren dus tot de 'vanadaten'. De meeste vanadaten zijn relatief zeldzaam in de natuur.