Przejdź do zawartości

Heitor Villa-Lobos

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Heitor Villa-Lobos
Ilustracja
Heitor Villa-Lobos (ok. 1922)
Imię i nazwisko

Hector Villa-Lobos

Data i miejsce urodzenia

5 marca 1887
Rio de Janeiro

Data i miejsce śmierci

17 listopada 1959
Rio de Janeiro

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, pianista

Heitor Villa-Lobos na brazylijskim banknocie
Faksymile oryginalnej partytury Villa-Lobosa utworu Escravos de Job

Hector Villa-Lobos (ur. 5 marca 1887 w Rio de Janeiro, zm. 17 listopada 1959 tamże) – brazylijski kompozytor, pianista samouk i znawca folkloru brazylijskiego.

W szóstym roku życia rozpoczął naukę gry na wiolonczeli pod kierunkiem ojca Raúla (pisarza, amatora-wiolonczelisty), nieco później próbował grać na fortepianie i klarnecie. Wbrew woli matki, w wieku 18 lat został wędrownym muzykiem. Zamieszkał u ciotki Zizinhi (Leopoldina do Amaral). Grywał zarobkowo w zespołach teatralnych, kawiarnianych i hotelowych, gdzie po raz pierwszy zetknął się z muzyką kompozytorów późnego romantyzmu. W latach 1905–1913 uczestniczył w wyprawach naukowych do różnych stanów Brazylii i Amazonii, gdzie studiował folklor muzyczny plemion indiańskich. W 1913 poślubił pianistkę Lucílię Guimarães

W 1922 udaje się do Paryża na stypendium rządowe (1922–1926). Twórczość Lobosa zyskuje tu uznanie i powodzenie. W 1927 odbywają się w Paryżu dwa festiwale jego muzyki, w 1929 – koncert kompozytorski. Zetknięcie z twórczością Milhauda i podróże do Europy w latach dwudziestych umocniły jego upodobania muzyczne.

Po powrocie do Brazylii w 1930 r. Villa Lobos poświęcił się aż do końca życia nauczaniu i intensywnemu komponowaniu.

W 1931 został naczelnym inspektorem i dyrektorem wychowania muzycznego w szkołach w Rio de Janeiro. W 1936 reprezentował Brazylię na Międzynarodowym Kongresie Szkolnictwa Muzycznego w Pradze. Położył wielkie zasługi w organizację brazylijskiego szkolnictwa muzycznego, zrewolucjonizował tam metodę nauczania muzyki, biorąc za podstawę edukacji własny zbiór opracowań brazylijskich i innych melodii ludowych.

W 1919 r. poznał pianistę Artura Rubinsteina, który został wielkim admiratorem i propagatorem jego muzyki na całym świecie. Villa-Lobos napisał dla niego swój najdłuższy i najbardziej złożony utwór fortepianowy pt. Rudepoêma (1921–1926)[a], będący portretem osobowości wielkiego pianisty. Premiera utworu miała miejsce w Paryżu 1927.

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Villa-Lobos uprawiał niemal wszystkie znane gatunki muzyczne. Jego dorobek liczy ok. 2000 kompozycji[1]. Do grupy bardziej udanych kompozycji należą przede wszystkim utwory fortepianowe: Rudepoêma, Cirandas i As Trés Marias oraz orkiestrowe (m.in. symfonie i poematy symfoniczne). Był wielkim miłośnikiem muzyki J.S. Bacha, któremu złożył hołd cyklem dziewięciu suit Bachianas Brasileiras (1930–1944). Jednym z najbardziej oryginalnych dzieł Villi-Lobosa, nawiązującym do popularnej brazylijskiej muzyki instrumentalnej w typie serenadowym jest cykl czternastu utworów na rozmaite zestawy instrumentalno-wokalne pt. Chôros (1920–1929) ukazujący różne oblicza swojej ojczyzny[b]. W ostatnim okresie twórczości poświęcił się muzyce wirtuozowskiej, pisanej na zamówienia wybitnych wykonawców. Komponował intensywnie aż do końca życia.

  • poematy symfoniczne Uirapurú (1917), Amazonas, Dawn in a Tropical Forest (1954)
  • Fantasia concertante na 32 wiolonczele,
  • 12 symfonii (1920–1958), w tym X Symfonia na głos tenorowy, bas, chór i orkiestrę (dzieło, które ilustruje w sześciu scenach życie księdza José de Anchieta),
  • 2 koncerty wiolonczelowe (1915, 1955)
  • Momoprecoce na fortepian i orkiestrę
  • Koncert harfowy
  • Koncert na harmonijkę ustną i orkiestrę
  • Noneto 'Impressão rápida de todo o Brasil’ (1923)
  • Koncert na gitarę i orkiestrę (1952) [prawykonany przez gitarzystę A. Segovię w 1956]
  • 17 kwartetów smyczkowych (1915–1955)
  • Rudepoêma (1921–1926, wer. orkiestrowa 1942)
  • Suite Populaire Bresilienne na gitarę solo (1908–1912)
  • Dwanaście etiud na gitarę solo (1929)
  • Pięć preludiów na gitarę (1940)
  • Odkrycie Brazylii (Descobrimento do Brasil), muzyka do filmu: 4 suity na chór i orkiestrę (1937)
  • Hommage à Chopin (1949)

Jest autorem szeregu zbiorów pieśni ludowych.

Jego najbardziej znanym utworem jest Aria-Cantilena z suity Bachianas brasileiras nr 5.

  1. Utwór ten bywa nazywany „Świętem Wiosny w brazylijskiej dżungli”
  2. choro – wiejski taniec brazylijski, gatunek spopularyzowany przez Villa-Lobosa.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Pisał dużo i bez kontroli, stąd też w jego dorobku mieszczą się obok utworów przynajmniej w pewnym stopniu tłumaczących sławę kompozytora, rzeczy o zadziwiającej wprost płytkości i banalności. [B. Schaeffer: Kompozytorzy XX wieku. Wyd. Literackie, 1990: 180–181.]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]