Przejdź do zawartości

Nowotwory głowy i szyi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nowotwory głowy i szyi
Ilustracja
Rak języka

Nowotwory głowy i szyi (ang. head and neck cancer) – grupa chorób nowotworowych, które ze względu na zbliżoną etiopatogenezę, patomorfologię i podobny przebieg kliniczny ujmuje się w jedną grupę. Guzy wywodzące się z górnej części układu oddechowego i pokarmowego – są to nowotwory jamy ustnej, języka, gardła, krtani, ślinianek, jamy nosowej, zatok przynosowych, ucha, tarczycy. Do tej grupy zalicza się również chłoniaki i mięsaki. Histopatologiczne większość (90%) nowotworów głowy i szyi to rak płaskonabłonkowy[1] wywodzący się z błony śluzowej[2]. Nowotwory często zajmują węzły chłonne, których powiększenie często jest pierwszym objawem choroby. Większość nowotworów cechuje względnie małe ryzyko przerzutów odległych[3] (przerzutem odległym nie jest obecność nowotworu w lokalnym węźle).

Epidemiologia

[edytuj | edytuj kod]

Nowotwory głowy i szyi w Polsce stanowią około 6% nowotworów i są przyczyną około 5% zgonów z powodu choroby nowotworowej[3]. Najczęstszym nowotworem tej grupy jest rak krtani[3]. Wszystkie nowotwory głowy i szyi kilkakrotnie częściej występują u mężczyzn (5-krotnie częściej). U 10% pacjentów jednocześnie lub po upływie min. 6 miesięcy rozwija się jednocześnie drugie ognisko nowotworowe. Jest to spowodowane wspólną etiopatogenezą i czynnikami ryzyka. U pacjentów z nowotworami głowy i szyi częściej występuje rak płuca i inne nowotwory tytoniozależne.

Czynniki ryzyka

[edytuj | edytuj kod]

Nowotwory są silnie związane z czynnikami środowiskowymi i związanymi ze stylem życia, szczególnie z paleniem tytoniu, piciem alkoholu, promieniowaniem UV[4]. Pewne znaczenie mają takie czynniki jak: czynniki dietetyczne (brak witamin, owoców i warzyw), zakażenie wirusem EBV[5], HPV[6], polipy i przewlekłe stany zapalne zatok obocznych zatok (dla raka zatok obocznych).

Stany przedrakowe

[edytuj | edytuj kod]
Leukoplakia.

Objawy

[edytuj | edytuj kod]

Objawy kliniczne różnią się w zależności od lokalizacji. Najczęstsze objawy to:

Często pierwszym objawem jest powiększenie szyjnych węzłów chłonnych.

Główne dolegliwości według lokalizacji zmian:

Nowotwory

[edytuj | edytuj kod]
Rak jamy ustnej u palacza.

Również:

Diagnostyka

[edytuj | edytuj kod]

Postępowanie diagnostyczne obejmuje wywiad i badanie przedmiotowe z oceną węzłów chłonnych. Dalsze postępowanie jest ściśle uzależnione od rodzaju nowotworu. Konieczne jest badanie laryngologiczne, często również endoskopowe. Stosowane są badania obrazowe: USG, rezonans magnetyczny, scyntygrafia kości. Ostateczne rozpoznanie jest stawiane na podstawie badanie histopatologiczne fragmentu tkankowego pobranego chirurgicznie ze zmiany.

Leczenie

[edytuj | edytuj kod]

We wczesnym stopniu zaawansowania w leczeniu radykalnym stosuje się leczenie chirurgiczne oraz radioterapię. Chorzy zwykle wymagają zastosowanie tylko jednej z tych metod, wybór jest uzależniony typem i lokalizacją nowotworu. Bardziej zaawansowane stadia wymagają zabiegu operacyjnego uzupełnionego radioterapią lub wyłącznie radioterapię. W nowotworach o niskiej dojrzałości (G-3, raki typu nosogardłowego II i III WHO) wymagają skojarzenia radioterapii i chemioterapii.

Chemioterapia w nowotworach głowy i szyi ma niewielkie zastosowanie, jest to uwarunkowane niską chemiowrażliwością guzów.

Klasyfikacja ICD10

[edytuj | edytuj kod]
kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: C01 Nowotwór złośliwy nasady języka
ICD-10: C02 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych części języka
ICD-10: C03 Nowotwór złośliwy dziąsła
ICD-10: C04 Nowotwór złośliwy dna jamy ustnej
ICD-10: C05 Nowotwór złośliwy podniebienia
ICD-10: C06 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych części jamy ustnej
ICD-10: C07 Nowotwór złośliwy ślinianki przyusznej
ICD-10: C08 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych dużych gruczołów ślinowych
ICD-10: C09 Nowotwór złośliwy migdałka
ICD-10: C10 Nowotwór złośliwy części ustnej gardła
ICD-10: C11 Nowotwór złośliwy części nosowej gardła
ICD-10: C12 Nowotwór złośliwy zachyłka gruszkowatego
ICD-10: C13 Nowotwór złośliwy części krtaniowej gardła
ICD-10: C14 Nowotwór złośliwy o innym i nieokreślonym umiejscowieniu w obrębie wargi,
ICD-10: C30 Nowotwór złośliwy jamy nosowej i ucha środkowego
ICD-10: C31 Nowotwór złośliwy zatok przynosowych
ICD-10: C32 Nowotwór złośliwy krtani
ICD-10: C33 Nowotwór złośliwy tchawicy

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Types of head and neck cancer - Understanding - Macmillan Cancer Support [online], www.macmillan.org.uk [dostęp 2017-11-19] (ang.).
  2. NCI fact sheet on head and neck cancer
  3. a b c Radzisław Kordek (red.): Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Gdańsk: VIA MEDICA, 2007, s. 147-158. ISBN 978-83-7555-016-0.
  4. Ridge JA, Glisson BS, Lango MN, et al. "Head and Neck Tumors" in Pazdur R, Wagman LD, Camphausen KA, Hoskins WJ (Eds) Cancer Management: A Multidisciplinary Approach. 11 ed. 2008.
  5. Queenie Fernandes i inni, Role of Epstein–Barr Virus in the Pathogenesis of Head and Neck Cancers and Its Potential as an Immunotherapeutic Target, „Frontiers in Oncology”, 8, 2018, s. 257, DOI10.3389/fonc.2018.00257, ISSN 2234-943X, PMID30035101, PMCIDPMC6043647 [dostęp 2023-03-20].
  6. Matt Lechner i inni, HPV-associated oropharyngeal cancer: epidemiology, molecular biology and clinical management, „Nature Reviews Clinical Oncology”, 19 (5), 2022, s. 306–327, DOI10.1038/s41571-022-00603-7, ISSN 1759-4782, PMID35105976, PMCIDPMC8805140 [dostęp 2023-03-20] (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Radzisław Kordek (red.): Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Gdańsk: VIA MEDICA, 2007. ISBN 978-83-7555-016-0.