Абахан

Бу мақолага бошқа бирорта саҳифадан ишорат йўқ. (Май 2016)

Абахан ( хакас : Агбан ; туркча : Абаҳан ; Озарбайжон : Абахан ёки ạбạкạн ; о'збек : Абакан ; қирг'из, мо'г'ул : Абакан ; рус : Абакáн, усмонли : Ảбạḭạн, татар : Ảбạḭạн : ạбạкạн . У асосан Аба Хон, Абакан ёки Абахан номи билан ҳам танилган ва хакас ва Абакан халқларининг аждоди ҳисобланади.

Абахан ҳақидаги афсоналарига ко'ра у хакас жангчиси бо'лган, унинг исми " Айиқнинг қони " деган ма'нони англатади. У Абакан дарёсига сакраб тушад ва шу тариқа дарё ва Абакан шаҳрига унинг номи берилади

Туркий афсоналарга ко'ра, у Алтинго'лда (Олтин ко'л) яшайди ва ёмг'ир ёг'дирувчи кучга эга бо'лади ^[1] Бундан ташқари, у Олтой Республикасининг эрларини ҳимоя қилади. ^[2] Жангчи Аба Хон ("Айиқ подшоси") қадимги даврларда Абакан дарёси бо'йида яшаган. Оти билан Абакан дарёси сувига чўкиб кетади. Илгари Абакан халқларининг тотемлари айиқлар эди. Хакас халқига ко'ра, айиқ муқаддас ҳайвондир. Абакан дарёсининг қарама-қарши қирг'ог'идан жангчи Абохон от билан бошқа тарафга отилади. Кичик-Абакан ва Катта-Абакан дарёлари урғу берган жойларда урсинсимон жинсларни кўриш мумкин. ^[3]

Бу со'з "Айиқ шоҳи" ёки айиқнинг қони деган ма'нони англатади. Турк тилида Аби (катта ака) ва Аба/Апа (ота, бобо) бириккан ма’нолардир. Қадимги мўғулча Аба ва қадимги туркий “Аб” сўзлари овчилик билан боғлиқ ма'лум бир маънога эга. Абакан сўзи Онадўли туркчасида саховатли, ҳурматли ёки обрўли каби ма’ноларини билдиради.

• Митоложик Ирмаклар (туркча)