28 de setenbre

· otobre · novenbre ·diçenbre

El 28 de setenbre el ze el 271° dì dal scumìsio de l'ano drio del całendàrio gregorian e el 272° inte i ani bizesti. Par rivar al cao de l'ano ghe vołe oncora 94 dì.

Avegnimenti

• 351 – L'inperatore roman Costanso II el dèzema l'uzurpatore Magnènsio inte ła bataja de Mursa Majore
• 365 – Procòpio el vien proclamà inperatore roman a Costantinòpułi in opozision a Vałente
• 1066 – Gulielmo I de Inghiltera el invade l'Inghiltera
• 1106 – Bataja de Tinchebray – Enrico I de Inghiltera el vinse contra de so fradeło, Roberto II de Normandia
• 1394 – Elesion de l'Antipapa Benedito XIII
• 1396 – L'inperatore otoman Bayezid I el dèzema un'armada cristiana a Nicòpułi
• 1448 – Cristian I el vien incoronà re de Danemarca
• 1464 – Corrado da Fogliano el divien goernatore de Zènoa par i Sforsa de Miłan
• 1542 – El navigatore portogheze Juan Rodríguez Cabrillo el riva in cueła che oncó ła ze San Diego (California)
• 1708 – Piero el Grando el dèzema i svedezi inte ła bataja de Lesnaja
• 1779 – Samuel Huntington el vien ełezesto presidente del Congreso continentałe
• 1781 – Forse americane, suportae da na flota franseze łe scumìsia l'asèdio de Yorktown Heights, in Virginia, inte el contesto Guera de indipendensa americana
• 1821 – El Mèsego firma ła so definitiva declarasion de indipendensa
• 1823 – Leon XII el vien ełezesto Papa
• 1844 – Oscar I de Svèsia-Norveja el vien incoronà re de Svèsia
• 1864
  • A Londra inte el St. Martin's Hall el scumìsia ła congreso costitutivo de ła Prima Internasionałe.
  • Inte el Regno de Itàlia Alfonso La Marmora el devien primo ministro
• 1867 – Toronto (Ontario) ła divien capitałe del Cànada
• 1868 – La bataja de Alcołea ła costrenze ła rezina Izabeła II de Spagna a scanpar in Fransa
• 1871 – El Braziłe el aprova na leje che lìbara i futuri fiołi dei s-ciavi.
• 1877 – Itàlia: Fondada a Parma ła Barilla
• 1928 – Itàlia: ła vien istituia ła Federasion Italiana Rugby (FIR)
• 1938 – Scumisia ła Confarensa de Monaco intrà Zermània, Fransa, Gran Bretagna e Itàlia
• 1939 – Seconda guera mondiałe:
  • Zermània e Union Soviètega łe se mete de acordo su ła spartision de ła Połònia dopo de gaverla invadesta
  • Estònia, Letònia e Lituània łe ghe toca par forsa firmare un "Pato de anesion e mùtua defeza" che el permeteva l'ingreso de łe trupe sovièteghe
• 1950 – Entrada a l'ONU de l'Indonezia
• 1951 – Descuerta de un satèłite de Zove, Ananke
• 1958
  • La Fransa ratìfega na nova costitusion; ła se forma ła cuinta repùblega
  • La Guinea ła vota par l'indipendensa da ła Fransa
• 1961 – La Sìria ła se retira da ła Repùblega Àraba Unia
• 1973
  • Atentà al pałaso de ła ITT de New York, par protesta contro del coinvolzimento de ła ITT inte el colpo de Stato de l'11 de setenbre in Ciłe
  • La Metro-Goldwyn-Mayer ła se fèdera co ła United Artists par evitar ła bancarota
• 1994 – El tragheto Estonia el nega inte el Mar Bàltego, 852 morti
• 1995 – Bob Denard e un grupo de mersenari i tołe el controło de łe Comore co un colpo de Stato
• 2000
  • Ła scumìsia l'Intifada de al-Aqsa, dopo de na vizita de Ariel Sharon a ła moschea de al-Aqsa
  • Referendum in Danemarca: col 53,1% de łe votasion, i prevałe i "no" a ła proposta de adosion de l'eoro
• 2003 – L'Itàlia ła se cata al scuro par colpa de un cołosałe black out
• 2005
  • Se riva a ła fin de ła mision spasiałe Shenzhou 7, prima mision cineze a prevédar na pasejada spasiałe
  • El Congreso statunitense el aprova na proposta de intervento par jutar l'economia in crize de 250 miłiardi de dòłari, el pì grando pian de salvatajo statunitense
• 2010 – In Mèsego na frana ła travolta na sitadina, pì de 300 łe caze sepełeste , pì de 100 i desperdesti
• 2015 – In Eoropa ła ocore l'ùltema eclise lunare de ła tètrade, che par na coincidensa astronòmega ła casca inte el perizeo lunare. Se parla de Superluna
• 2018 – In Indonèzia, su l'ìzoła de Sulawezi, un teramoto de magnitùdene 7.5 el fa morir 2.256 persone

Nasesti

• 1934
  • Brigitte Bardot, atora, modeła e cantante fransexe.

Morti

Feste e recorense

Internasionałi

• Dì de Asion Globałe par l'entrada a l'aborto legałe e seguro
• Dì Internasionałe del Derito de entrada Universałe a ła Informasion
• Dì Mondiałe de ła Ràbia

Nasionałi

• Arzentina: Dì del Microbiòłogo.
• Repùblega Ceca: Dì de l'Istà.
• Taiuan: Dì del Maestro.
• Fransa: Calendàrio republegan franseze: Dì de ła Carota, sétemo dì del meze de Vendimiàrio.

Rełijoze

Santi catòłeghi

Festa del patrono de łe sità

Làeghe

In altri projeti

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so 28 de setenbre