Słownik języka polskiego PWN

Na czasie

Dać komuś arbuza
Czyli: odmówić ręki konkurentowi do niej. Można dawać też czerninę, inaczej czarną polewkę, można dawać kosza. Ważne, by się dawało właśnie kosza i arbuza, a nie kosz czy arbuz.

Trudno odmowę wyrażać wprost, zwłaszcza w takich drażliwych sprawach, stąd wygodne było stosowanie symboli, w tym także gastronomicznych. Można było udawać, że się dało (a jeszcze bardziej: dostało) arbuz, nie arbuza. Taki był zwyczaj na Podolu, gdzie wiele arbuzów.
Jerzy Bralczyk

Więcej
Łatwo pomylić

MASARZ, MASAŻ
Masarz to właściciel masarni, czyli osoba zajmująca się produkcją wędlin, masaż to inaczej masowanie. Pierwsze z tych słów przyszło do polszczyzny z języka czeskiego, drugie z francuskiego.

Źródłem pierwszego jest czeskie maso ‛mięso’, źródłem drugiego portugalskie massa ‛ciasto’. Jaki związek ma ciasto z masażem? Ciasto można ugniatać, podobnie jak ciało osoby masowanej, a swoje massage Francuzi zawdzięczają prawdopodobnie portugalskiemu amassar ‛ugniatać, gnieść’, pochodnemu od massa.
Mirosław Bańko

Więcej
To ciekawe

CIEPŁO
„Ciepło, ciepło...” – mówimy, aby naprowadzić kogoś na ślad rzeczy, której on szuka na naszych oczach. W tej zabawie ciepło znaczy ‛blisko’, a zimno znaczy ‛daleko’ i nie są to odpowiedniości przypadkowe, lecz uzasadnione np. ludzką percepcją tzw. ciepłych i zimnych barw.

Projektanci wnętrz dobrze wiedzą, że pomieszczenia o barwach zielonych i błękitnych wydają się większe niż takie same pomieszczenia utrzymane w żółciach lub pomarańczach. Ciepło jest także pożądane – jak ogień dla naszych odległych przodków, a gesty i uśmiechy ludzi sympatycznych, z którymi chcemy być blisko, określa się jako ciepłe. „Ciepło, ciepło...” – te słowa nie bez powodu utwierdzają nas, że idziemy w dobrym kierunku.
Mirosław Bańko

Więcej

Słowo dnia: lato

Czy wiesz, że?

Mówimy „Nie kijem go, to pałką”, mając na myśli to, że zawsze można osiągnąć cel lub zmusić kogoś do czegoś, jeśli nie takim, to innym sposobem. Wyrażenie potoczne.

Więcej przysłów

Zasady pisowni

31. [146] Pisownia wyrażeń typu ręka w rękę, sam na sam, od deski do deski

Pisownia członów tego typu wyrażeń jest rozdzielna, np.

łeb w łeb, od deski do deski, oko w oko, raz w raz (= raz za razem), ręka w rękę, sam na sam, słowo po słowie, wet za wet, ziarnko do ziarnka, z miesiąca na miesiąc, z roku na rok.

Rozdzielnie pisze się też wyrażenie w tę i we w tę: Dźwig miarowo poruszał się w tę i we w tę stronę. Dopuszczalna jest też pisownia tego wyrażenia jako potocznego wte i wewte: Kręciła się bezmyślnie wte i wewte.

... >>

Porady językowe

Więcej porad

Zmieniają się czasy,
zmieniają się słowa

Zobacz w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, jak przez pół wieku zmieniło się słowo inkwizytor

Więcej słów

Powiedz to inaczej

taksówka

taxi
taryfa

Popularne słowa

Przeglądaj słowniki

A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z

Przeglądaj Słownik języka polskiego

A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z

Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny

A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z

Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego

A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z

Jun	JUL	Aug
	19
2016	2017	2018

Newsletter