aş

Binêre herwiha: as û As

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /ɑːʃ/

Navdêr 1

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	aş	aş
Îzafe	aşê	aşên
Çemandî	aşî, êş	aşan
Nîşandera çemandî	wî aşî	wan aşan
Bangkirin	aşo	aşino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	aşek	aşin
Îzafe	aşekî	aşine
Çemandî	aşekî	aşinan

Aşek

aş nêr

Amûrek e pê genim têt hêran daku bibe ar (bi hêza avê yan bayî dixebite).
- Fi'lê di Bekir meger nizanîn
  Em qismê emîr qismê aş în
  Pirfetl û ger în û pêş û paş în — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: ئاش‎
kurdî-krîlî: аш

Nêzîk

destar

Pîrepend

An naçe aşî, an diçe aşvanî dikuje
Derdê qeraşî her av biçe aşî

Têkildar

banger

Jê

aşî
aşkar
aşkarî
aşkarîtî
aşkartî
aşvan
aşvanî
aşvanîtî
aşvantî
(Lêker) aş bûn
(Lêker) aş kirin
(Navdêr) aşbûn
(Navdêr) aşkirin
(Rengdêr) aşbûyî
(Rengdêr) aşkirî

Etîmolojî

Hevreha soranî ئاش‎ (aş), asaw (“"aş-av" = aşê avê”), farisî آسیاب‎ (asyab, as-y-ab, “aşê avê”), zazakî ayre / arê, avestayî 𐬀𐬯𐬏𐬭𐬀‎‎ (asūra, “tûj”), latviyayî ass (“tûj”) û ašs (“lezgîn”), yûnaniya kevn ὀξύς (oxús, “tûj”), ingilîzî edge (“kinar”)... proto-hindûewropî *h₂eḱ- (“tûj”). Bo guherîna dengê ş/s bi farisî û zimanên kurdî binêre paş û پس‎(pes).

Werger

Adîgeyî: шъхьалы (ŝḥālə)
Albanî: thyese m, mulli → sq n
Almaniya bilind a kevn: mulin m
Almanî: Mühle → de m, Mahlwerk → de nt
Almaniya Pennsylvania: Miehl m
Amazîxiya fasî: ⴰⵣⵔⴳ n (azrg), ⴰⵣⵔⴳ ⵏ ⵡⴰⵎⴰⵏ n (azrg n waman)
Aramî:
Siryaniya klasîk: ܪܚܝܐ‎ m (raḥyā)

Îbranî: רחיא‎ m (raḥyā)
Aromanî: moarã m
Astûrî: molín → ast n
Avarî: гьобо (hobo)
Azerî: dəyirman → az
Baskî: errota → eu, eihera → eu
Başkîrî: тирмән (tirmän)
Belarusî: млын n (mlyn)
Bengalî:
Bretonî: milin → br m
Bulgarî: ме́лница → bg m (mélnica)
Burmayî:
Buryatî: тээрмэ (teerme)
Çeçenî: хьера (ḥera)
Çekî: mlýn → cs n
Çerokî: ᏍᏙᏍᎩᏱ (sdosgiyi)
Çînî:
Kantonî: 磨坊 (mo⁶ fong¹), 粉碎機 (fan² seoi³ gei¹)

Hakkayî: 磨坊 (mò-fòng)

Mandarînî: 磨坊 → zh (mòfāng), 磨機 → zh (mójī), 粉碎機 (fěnsuìjī)

Minnanî: 磨坊 (bō-hng)
Çuvaşî: арман (arman)
Danmarkî: mølle → da g
Dargwayî: шинкьа (šinq̇a)
Endonezyayî: kincir → id
Erebî: مَطْحَنَة‎ m (maṭḥana)
Erebiya fasî: رحى‎ m (rḥā)
Ermenî: աղաց → hy (ałacʿ), ջրաղաց → hy (ǰrałacʿ)
Erzayî: ведьгев (vedʹgev)
Esperantoyî: muelilo
Estonî: veski
Farisî: آسیا‎ → fa (âsyâ), آس‎ → fa (âs), آسیو‎ (âsiyow)
Ferî: mylla m, mylna m
Fînî: mylly → fi
Fransî: moulin → fr n
Friyolî: mulìn n, mulin n
Frîsî: mûne g
Gaelîka skotî: muileann n an m
Galîsî: muíño → gl n
Gurcî: წისქვილი → ka (c̣iskvili)
Haîtî: moulen
Hindî: चक्की → hi m (cakkī)
Holendî: molen → nl n
Hunsrikî: Mihl m
Îbranî: טַחֲנָה‎ → he m (takhánah)
Îdoyî: muelilo → io
Îngilîziya navîn: mylne
Îngilîzî: mill → en (gringding aparatus)
Îngûşî: хьайра (ḥajra)
Îrlendî: muileann n
Îtalî: mulino → it n, macinatoio → it n, mola → it m, macina → it m
Jamtîşî: kvæðn m
Japonî: 粉砕機 (ふんさいき, funsaiki), ミル (miru), 製粉所 (せいふんじょ, seifunjo)
Kaşûbî: młin n
Katalanî: molí → ca n
Kirgizî: тегирмен → ky (tegirmen)
Koreyî: 방아 → ko (bang-a), 방앗간 → ko (bang-atgan), 제분소(製粉所) (jebunso)
Kornî: melin m
Lakî: гьарахъалу (haraqalu)
Lakotayî: onákpaŋ
Latînî: mola
Latviyayî: malējs
Lawsî: ໂຮງສີ (hōng sī)
Lezgînî: регьв (rehv)
Lîtwanî: malūnas → lt n
Luksembûrgî: Millen m
Mòçenoyî: mil m
Makedonî: млин n (mlin), ме́лница m (mélnica)
Malagasî: bakaka → mg
Manksî: mwyllin m
Maorî: mira
Mecarî: daráló → hu, őrlő → hu, passzírozó
Mokşayî: ведькев (vedʹkev)
Mongolî: тээрэм → mn (teerem)
Norwecî:
Norweciya bokmålî: mølle → no n an m

Norweciya nînorskî: mylne m, mølle → no m
Oksîtanî: molin → oc n
Osetî: куырой (k°yroj)
Osmanî: دگرمن‎ (değirmen), آسیا‎ (asya), رحی‎ (raha)
Oygurî: تۈگمەن‎ (tügmen)
Ozbekî: tegirmon → uz
Peştûyî: ژرنده‎ → ps n (žranda)
Polonî: młyn → pl m inan
Portugalî: moenda m, moinho → pt n
Qazaxî: диірмен (diırmen)
Romagnolî: mulén n
Romancî: mulin n, mulegn n
Romanî: asiav n
Romanyayî: moară → ro
Rusî: ме́льница → ru m (mélʹnica), дроби́лка → ru m (drobílka)
Samî:
Samiya înarî: millo

Samiya bakurî: millu
Sardînî: molinu, mulinu
Sicîlî: mulinu → scn n
Sirananî: miri
Sirboxirwatî:
Kirîlî: млин n

Latînî: mlin → sh n
Slovakî: mlyn n
Slovenî: mlin → sl n
Spanî: molino → es n
Swêdî: kvarn → sv g, mölla → sv g
Şonayî: chigayo 7
Şorî: тербен (terben)
Tacikî: осиё (osiyo), осиёб (osiyob)
Tayî: โรงสี
Telûgûyî: గానుగ → te (gānuga)
Teteriya krîmî: degirmen, termen
Teterî: тегермән → tt (tegermän)
Tirkî: değirmen → tr
Tirkmenî: degirmen
Torwalî: ژان‎ (žān)
Tswanayî: tshilô 9
Udmurtî: вуко (vuko)
Urdûyî: چَکّی‎ m (cakkī)
Ûkraynî: млин n (mlyn)
Venîsî: molin n, mulin n, mułin n
Viyetnamî: cối xay → vi
Walonî: molén → wa n
Warayî: gilingan
Weylsî: melin → cy m
Wîlamowî: mejł m
Xakasî: тербен (terben)
Ximêrî: ម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ (maasiinkənsrəw)
Yakutî: миэлиҥсэ (mieliŋse)
Yidîşî: מיל‎ m (mil)
Yûnanî: μύλος → el n (mýlos), αλεστική μηχανή m (alestikí michaní)
Yûnaniya kevn: μύλη m (múlē)

Navdêr 2

aş mê

şorbe, girarşîr
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
xwarin, zad
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bikaranîn

Di kurdî de tenê wek pêşgirekê tê bikaranîn, ne wek peyveke serbixwe.

Jê

Etîmolojî

Ji yan hevreha farisî آش‎ (aş), herdu ihtimalen ji zimanekî tirkîkî, bo nimûne ji azerî aş, hevreha tirkî aş, başkîrî аш (aš) û yakûtî ас (as). Carinan tê idiakirin ku hevreha sanskrîtî आश (āśa) ye lê li gor dîroka dengnasiyê ev ne mimkin e.

Werger

Rengdêr

aş

Guhartoyeke aşt.

Tirkî

Bilêvkirin

Deng

Navdêr

aş

aş, xwarin
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)