Christopher Walken

amerykański aktor

Christopher Walken, właśc. Ronald Christopher Walken[1] (ur. 31 marca 1943 w Nowym Jorku) – amerykański aktor, reżyser i producent filmowy, także tancerz, piosenkarz i model. Zdobywca Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego w 1978, za rolę w Łowcy jeleni Michaela Cimino[2].

Christopher Walken
Ilustracja
Christopher Walken w 2018
Imię i nazwisko

Ronald Christopher Walken

Data i miejsce urodzenia

31 marca 1943
Nowy Jork

Zawód

aktor, reżyser, producent filmowy

Współmałżonek

Georgianne Walken
(od 1969)

Lata aktywności

od 1953

Życiorys

edytuj

Wczesne lata

edytuj

Urodził się w Queens[3] w Nowym Jorku w rodzinie metodystów[4] jako najmłodszy z trzech synów[5] piekarza – emigranta z Niemiec, Paula Walkena – i emigrantki ze Szkocji, Rosalie (z domu Russell)[6]. Jego imię Ronald nadano mu na cześć aktora Ronalda Colmana[7].

W wieku trzech lat pojawiał się w katalogach jako dziecięcy model, był także w tle w komediowych skeczach takich komików jak Jerry Lewis, Steve Allen i Jackie Gleason. Wraz ze swoimi starszymi braćmi, Glennem i Kennethem, od najmłodszych lat uczęszczał na lekcje tańca. W 1961 ukończył Professional Children’s School na nowojorskim Manhattanie[8].

Kariera

edytuj

Edukację jako aktor i tancerz kontynuował w Hofstra University & ANTA w Hempstead[9], podczas gdy od czasu do czasu zastępował brata Glenna jako Mike Bauer w operze mydlanej CBS Guiding Light (The Guiding Light, 1954–1956). W 1959, jako 16-latek zadebiutował na Broadwayu – American National Theatre and Academy Theatre w roli Davida w uhonorowanej nagrodą Pulitzera sztuce Archibalda MacLeisha J.B. (1959)[10], współczesny wersji Księgi Hioba. W pierwszych latach swojej kariery Walken występował w musicalach.

W 1966 za rolę Króla Filipa II w sztuce broadwayowskiej Lew w zimie[11] zdobył nagrodę im. Clarence’a Derwenta. W 1967 jako Jack Hunter w dramacie Tatuowana róża Tennessee Williamsa odebrał nagrodę Theatre World Award. Zagrał reżysera w niezależnym filmie Roberta Franka Me and My Brother (1968). W serialu CBS Hawaii Five-O (1969) pojawił się jako patrol United States Navy Walt Kramer. W 1970 otrzymał nagrodę specjalną Drama Desk Award za kreację Alana w Lemon Sky w Playhouse Theatre.

Tytułowa postać w przedstawieniu Kid Champion przyniosła mu w 1975 nagrodę Obie. W Annie Hall (1977) Woody’ego Allena zagrał Duane’a Halla, neurotycznego brata tytułowej bohaterki (Diane Keaton). Za rolę żołnierza wyniszczonego psychicznie przez wojnę w Wietnamie w Łowcy jeleni (1978) Michaela Cimino otrzymał Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego.

Z racji swojej specyficznej urody z reguły był obsadzany w rolach psychopatów, szaleńców i ludzi pozostających na marginesie życia, np. jako lokalny gangster, młody nauczyciel zakochany w swojej koleżance w Martwej strefie (1983) Davida Cronenberga. Wcielił się w postać głównego antagonisty agenta 007 (w tej roli Roger Moore), niezwykle inteligentnego Maxa Zorina w filmie Zabójczy widok (1985). Równie często pokazywał się na ekranie jako filmowy czarny charakter; narkotykowy boss w Królu Nowego Jorku (1990) Abla Ferrary, nieuczciwy biznesmen w Powrocie Batmana (1992) Tima Burtona, Vincent Coccotti w Prawdziwym romansie (1993) Tony’ego Scotta, Kapitan Koons w Pulp Fiction (1994) Quentina Tarantino, Carlo Bartolucciego w Pokerowej zagrywce (1997) czy w tytułowej roli w Jeźdźcu bez głowy (1999) też wyreżyserowanym przez Burtona[12].

Nie stronił od ról, w których jest karykaturą samego siebie, tak jak w Rzeczy, które robisz w Denver, będąc martwym (1995). W 1997 został uhonorowany nagrodą Susan Stein Shiva Award za dokonania aktorskie w Public Theatre Josepha Pappa. W czarnej komedii 7 psychopatów (2012) wcielił się w jednego z członków nietypowej szajki, która zajmuje się porywaniem psów.

Stał się znany także z brawurowej sekwencji tanecznej w teledysku Fatboy Slima „Weapon of choice” (2000).

Życie prywatne

edytuj

W styczniu 1969 poślubił Georgianne Thon, reżyserkę castingu, tancerkę i asystentkę producenta[13].

Filmografia

edytuj

Filmy fabularne

edytuj
Rok Tytuł Rola Reżyser
1966 Boso w Atenach (Barefoot in Athens, TV) Lamprocles George Schaefer
1969 Trzech muszkieterów (The Three Musketeers, TV) John Felton
Me and My Brother) Reżyser Robert Frank
1971 Taśmy prawdy (The Anderson Tapes) Dzieciak Sidney Lumet
1972 The Happiness Cage Szeregowy James H. Reese Bernard Girard
1975 Valley Forge Hessian Fielder Cook
1976 Następny przystanek Greenwich Village (Next Stop, Greenwich Village) Robert Paul Mazursky
1977 Annie Hall Duane Hall Woody Allen
Strażnik (The Sentinel) Detektyw Rizzo Michael Winner
Roseland Russel (The Hustle) James Ivory
1978 Łowca jeleni (The Deer Hunter) Nikanor „Nick” Chevotarevich Michael Cimino
Shoot the Sun Down Pan Rainbow David Leeds
1979 Ostatni uścisk (Last Embrace) Eckart Jonathan Demme
1980 Psy wojny (The Dogs of War) James „Jamie” Shannon John Irvin
Wrota niebios (Heaven’s Gate) Nathan D. Champion Michael Cimino
1981 Grosz z nieba (Pennies from Heaven) Tom Herbert Ross
1983 Możesz być kim chcesz ? (Who Am I This Time?) Harry Nash Jonathan Demme
Burza mózgów (Brainstorm) Dr Michael Anthony Brace Douglas Trumbull
Martwa strefa (The Dead Zone) Johnny Smith David Cronenberg
1985 Zabójczy widok (A View to a Kill) Max Zorin John Glen
1986 W swoim kręgu (At Close Range) Brad Whitewood Sr. James Foley
1987 Świadek wojny (Deadline) Don Stevens Nathaniel Gutman
1988 Fasolowa wojna (The Milagro Beanfield War) Kyril Montana Robert Redford
Biloxi Blues Sierżant Merwin J. Toomey Mike Nichols
Swój chłopak (Homeboy) Wesley Pendergass Michael Seresin
Kot w butach (Puss in Boots) Kot w butach Eugene Marner
1989 Wspólnota (Communion) Louis Whitley Strieber Philippe Mora
1990 Pociecha od obcych (The Comfort of Strangers) Robert Paul Schrader
Król Nowego Jorku (King of New York) Frank White Abel Ferrara
1991 Rodzina Sary. Anons (Sarah, Plain and Tall, TV) Jacob Witting Glenn Jordan
McBain Bobby McBain James Glickenhaus
1992 Obsesja (Mistress) Warren Zell Barry Primus
Powrót Batmana (Batman Returns) Max Shreck Tim Burton
Day of Atonement Pasco Meisner Alexandre Arcady
W kręgu podejrzeń (All-American Murder) P.J. Decker Anson Williams
1993 Chybiony cel (Scam) Jack Shanks John Flynn
Rodzina Sary. Skowronek (Skylark, TV) Jacob Witting Glenn Jordan
Prawdziwy romans (True Romance) Vincenzo Coccotti Tony Scott
Świat Wayne’a 2 (Wayne’s World 2) Robert C. „Bobby” Cahn Stephen Surjik
1994 Pulp Fiction Kapitan Koons Quentin Tarantino
1995 Na żywo (Nick of Time) Pan Smith John Badham
Armia Boga (The Prophecy) Gabriel Gregory Widen
Uzależnienie (The Addiction) Peina Abel Ferrara
Smak ryzyka (Wild Side) Bruno Buckingham Donald Cammell
Ktoś tu kręci (Search and Destroy) Kim Ulander David Salle
Rzeczy, które robisz w Denver, będąc martwym (Things to Do in Denver when You’re Dead) Człowiek z planem Gary Fleder
1996 Pogrzeb (The Funeral) Raimundo „Ray” Tempio Abel Ferrara
Ostatni sprawiedliwy (Last Man Standing) Hickey Walter Hill
Celluloide Oficer USA Rod Geiger Carlo Lizzani
Basquiat – Taniec ze śmiercią (Basquiat) prowadzący wywiad Julian Schnabel
1997 Polowanie na mysz (MouseHunt) Caesar, eksterminator Gore Verbinski
Pokerowa zagrywka (Suicide Kings) szef mafii Carlo Bartolucci/Charlie Barret Peter O’Fallon
Nadbagaż (Excess Baggage) Raymond „Wujek Ray” Perkins, wujek Emily Marco Brambilla
1998 Armia Boga II (The Prophecy II) Gabriel Greg Spence
Illuminata Umberto Bevalaqua John Turturro
New Rose Hotel Fox Abel Ferrara
Trans (Trance) Wujek Bill Ferriter Michael Almereyda
Mrówka Z (Antz) Pułkownik Cutter (głos) Eric Darnell
1999 Jeździec bez głowy (Sleepy Hollow) Jeździec Tim Burton
Kiss Toledo Goodbye Max Lyndon Chubbuck
Rodzina Sary: Anons (Sarah, Plain and Tall: Winter’s End, TV) Jacob Witting Glenn Jordan
Vendetta (TV-HBO) James Houston Thomas Nicholas Meyer
Atomowy amant (Blast from the Past) Calvin Webber Hugh Wilson
2000 Oportuniści (The Opportunists) Victor „Vic” Kelly Myles Connell
2001 Armia Boga: Proroctwo (The Prophecy 3: The Ascent) Gabriel Patrick Lussier
Ulubieńcy Ameryki (America’s Sweethearts) Hal Weidmann Joe Roth
Joe Dirt Anthony Benedetti/Clem Doore/Gert B. Frobe Dennie Gordon
Afera naszyjnikowa (The Affair of the Necklace) Alessandro di Cagliostro Charles Shyer
Złoty interes (Scotland, PA) Lejtnant McDuff Billy Morrissette
Popcorn Shrimp scenariusz, reżyseria Christopher Walken
Country Miśki (The Country Bears) Reed Thimple Peter Hastings
Jungle Juice Roy Tony Vitale
2002 Złap mnie, jeśli potrafisz (Catch Me If You Can) Frank William Abagnale Sr., ojciec Franka Steven Spielberg
Zakopana Betty (Plots with a View) Frank Featherbed Nick Hurran
Engine Trouble Rusty (głos) Brad Barnes
Poolhall Junkies Wujek Mike Flynn Mars Callahan
2003 Kangur Jack (Kangaroo Jack) Salvatore „Sal” Maggio David McNally
Witajcie w dżungli (The Rundown/Welcome to the Jungle) Cornelius Bernard Hatcher Peter Berg
Gigli Detektyw Stanley Jacobellis Martin Brest
2004 Zawiść (Envy) J-Man Barry Levinson
Żony ze Stepford (The Stepford Wives) Mike Wellington Frank Oz
Człowiek w ogniu (Man on Fire) Paul Rayburn
Na zakręcie (Around the Bend ) Turner Lair Jordan Roberts
2005 Polowanie na druhny (Wedding Crashers) Sekretarz William Cleary David Dobkin
Domino Mark Heiss Tony Scott
2006 Romanse i papierosy (Romance & Cigarettes) Kuzyn Bo John Turturro
Klik: I robisz, co chcesz (Click) Morty Frank Coraci
Człowiek roku (Man of the Year) Jack Menken Barry Levinson
Czarna magia (Fade to Black) Agent CIA Brewster Oliver Parker
2007 Piłki z jajami (Balls of Fury) Feng Robert Ben Garant
Lakier do włosów (Hairspray) Wilbur Turnblad Adam Shankman
2008 Five Dollars a Day (zapisywane także jako $5 a Day) Nat Parker Nigel Cole
2009 Plan prawie doskonały (The Maiden Heist) Roger Barlow Peter Hewitt
2010 Życie jak plaża (Life's a Beach) Roy Callahan Tony Vitale
Obywatel Brando (Citizen Brando) Joe Ridha Behi
2011 Zabić Irlandczyka (Kill the Irishman) Alex 'Shondor' Birns Jonathan Hensleigh
Czarny koń (Dark Horse) Jackie Todd Solondz
2012 7 psychopatów (Seven Psychopaths) Hans Kieslowski Martin McDonagh
Późny kwartet (A Late Quartet) Peter Mitchell Yaron Zilberman
2013 Twardziele (Stand Up Guys) Doc Fisher Stevens
The Power of Few Doke Leone Marucci
Gods Behaving Badlyt Zeus Marc Turtletaub
2014 Jersey Boys (Chłopaki z Jersey) Angelo „Gyp” DeCarlo Clint Eastwood
Turks i Caicos (Turks & Caicos) Curtis Pelissier David Hare
Peter Pan Live! Kapitan Hak Rob Ashford
2015 When I Live My Life Over Again Paul Robert Edwards
The Family Fang Caleb Fang Jason Bateman
Joe Dirt 2: Beautiful Loser Anthony Benedetti/Clem Doore/Gert B. Frobe Fred Wolf
2016 Eddie the Eagle Warren Sharp Dexter Fletcher
Księga dżungli (The Jungle Book) Król Louie (głos) Jon Favreau
Jak zostać kotem (Nine Lives) Felix Grant Barry Sonnenfeld
2017 Bękarty (Father Figures) doktor Walter Tinkler Lawrence Sher
2024 Diuna: Część druga Imperator Shaddam IV Corrino Denis Villeneuve

Seriale TV

edytuj
Rok film fabularny/serial TV Rola
1954–56 Guiding Light Michael „Mike” Bauer
1963 Naked City Chris Johannis
1970 Hawaii Five-O Walt Kramer
1977 Kojak Ben Wiley
2003 Juliusz Cezar (Julius Caesar) Katon Młodszy
2014 Piotruś Pan żyje! (Peter Pan Live!) Kapitan Hook
2021 The Outlaws Frank Sheldon
2022 Severance Burt

Gry wideo

edytuj
Rok Tytuł Rola
1996 Ripper Detektyw Vince Magnotta
1996 Privateer 2: The Darkening David Hassan
2003 True Crime: Streets of LA George
2005 True Crime: New York City Gabriel Whitting

Teledyski

edytuj
Rok Tytuł Wykonawca Rola
1993 Bad Girl Madonna anioł stróż
1995 „Breakin' Down” Skid Row Gabriel
2000 „Weapon of Choice” Fatboy Slim także choreografia

Nagrody

edytuj
Rok Nagroda Kategoria Film
1979 Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor drugoplanowy[14] Łowca jeleni (1978)
1997 Malaga International Week of Fantastic Cinema Wyróżnienie specjalne[14] Uzależnienie (1995)
2003 Nagroda BAFTA Najlepszy aktor drugoplanowy[14] Złap mnie, jeśli potrafisz (2002)
Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych Najlepszy aktor drugoplanowy[14]
2004 Festiwal Filmowy w Montrealu Najlepszy aktor[14] Na zakręcie (2004)
2005 Nagroda Satelita Najlepszy aktor drugoplanowy w dramacie[14]

Przypisy

edytuj
  1. Christopher Walken. Listal. [dostęp 2016-02-22]. (ang.).
  2. Christopher Walken. TVRage.com. [dostęp 2016-02-22]. (ang.).
  3. Christopher Walken Actor. „TV Guide”. [dostęp 2016-02-22]. (ang.).
  4. The Religious Affiliation of Christopher Walken. Adherents.com. [dostęp 2016-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-04)]. (ang.).
  5. Mark Deming: Christopher Walken Biography. AllMovie. [dostęp 2016-02-22]. (ang.).
  6. Christopher Walken What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2020-08-01]. (ang.).
  7. Ronald Walken Genealogy. Geni. [dostęp 2016-02-22]. (ang.).
  8. Christopher Walken – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2016-02-22]. (rum.).
  9. Overview for Ronald Colman. Turner Classic Movies. [dostęp 2018-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-04)]. (ang.).
  10. Christopher Walken. Internet Broadway Database. [dostęp 2021-02-22]. (ang.).
  11. Janet Maslin: Movies 'Discover' Christopher Walken. „The New York Times”, 26 grudnia 1978. [dostęp 2021-02-22]. (ang.).
  12. Christopher Walken/. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-02-22]. (ang.).
  13. Christopher Walken Biography (1943-). Film Reference. [dostęp 2016-02-22]. (ang.).
  14. a b c d e f Christopher Walken Awards. [dostęp 2018-01-02]. (ang.).

Bibliografia

edytuj