Jacek Woroniecki

teolog polski, dominikanin

Jacek Woroniecki OP (ur. 21 grudnia 1878 w Lublinie, zm. 18 maja 1949 w Krakowie) – polski duchowny rzymskokatolicki, dominikanin, Sługa Boży Kościoła katolickiego. Teolog, pedagog, etyk, moralista i filozof-scholastyk. Wieloletni nauczyciel akademicki i profesor Wydziału Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz Papieskiego Uniwersytetu Świętego Tomasza z Akwinu, rektor KUL w latach 1922–1924 oraz założyciel Zgromadzenia Sióstr Dominikanek Misjonarek Jezusa i Maryi. Jeden z najwybitniejszych polskich tomistów, posiadacz najwyższego dominikańskiego tytułu naukowego – mistrza świętej teologii – oraz pionier odrodzenia dominikańskiego na ziemiach polskich po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku.

Jacek Woroniecki
Adam Marian Tomasz Pius Leon książę Korybut Woroniecki
Sługa Boży
Ilustracja
Jacek Woroniecki (przed 1930)
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

21 grudnia 1878
Lublin

Data i miejsce śmierci

18 maja 1949
Kraków

Miejsce pochówku

Cmentarz Rakowicki w Krakowie

Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Okres sprawowania

1922–1924

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

dominikanie

Śluby zakonne

11 października 1911

Prezbiterat

10 marca 1906

Życiorys

edytuj

Pochodzenie i młodość

edytuj

Adam Marian Tomasz Pius Leon Woroniecki urodził się 21 grudnia 1878 roku w Lublinie[1]. Pochodził z bardzo starego rodu książąt Woronieckich, który był gałęzią kniaziów Nieświckich. Wychowywał się w majątku Kanie koło Chełma należącym do jego rodziców – księcia Mieczysława Woronieckiego i Marii z Drohojowskich[2][3]. Był drugim z ośmiorga dzieci[4][5]. W domu zapewniono mu wszechstronny rozwój intelektualny[1], interesowały go nauki humanistyczne i literatura. Uczył się dobrze, lubił sporty, był dobrym jeźdźcem, przez krótki czas uprawiał strzelectwo[6]. Od dzieciństwa wyróżniał się wysoką religijnością[2][7].

Początkową edukację odbierał w domu od sprowadzonej z Anglii guwernantki[8]. W 1892 roku został przyjęty do drugiej klasy IV Gimnazjum Męskiego w Warszawie, które ukończył zdaniem egzaminu maturalnego w 1898[1]. Nakłoniony przez ojca rozpoczął służbę wojskową w pułku huzarów grodzieńskich w Warszawie, co miało mu otworzyć drogę do najwyższych urzędów[2][9]. Służbę ukończył w randze korneta[10]. Od 1899 roku studiował na katolickim Uniwersytecie Fryburskim w Szwajcarii i uzyskał licencjat wpierw z nauk przyrodniczych (1902), a następnie z teologii (1905)[10].

Kapłaństwo

edytuj
 
Tablica pamiątkowa w Kościele św. Jacka na warszawskim Nowym Mieście poświęcona o. Woronieckiemu

W 1905 wstąpił do Seminarium Duchownego w Lublinie (w wyborze stanu duchownego utwierdził go o. Honorat Koźmiński), gdzie 10 marca 1906 otrzymał święcenia kapłańskie z rąk biskupa Franciszka Jaczewskiego[2]. Biskup Jaczewski powierzył mu obowiązki osobistego sekretarza i kapelana. O. Woroniecki jednocześnie do końca 1907 roku wykładał w lubelskim seminarium katechetykę oraz Pismo Święte, pełnił również funkcję prefekta w Prywatnym Męskim Gimnazjum im. Stefana Batorego[11][12]. Następnie wyjechał ponownie do Szwajcarii, aby kontynuować studia[13]. Ukończył je w 1909 roku doktoratem z teologii pt. Główne podstawy socjologii tomistycznej[2][a]. 10 września 1910 roku, po obronie tytułu i po śmierci ojca wstąpił do zakonu dominikanów[14], gdzie otrzymał imię zakonne Jacek[15]. Po odbyciu skróconego nowicjatu w klasztorze w Fiesole koło Florencji złożył śluby zakonne 11 października 1911 roku[16]. Następnie przez jeden semestr uzupełniał studia na Collegium Angelicum, po czym został skierowany do Fryburga, gdzie zajmował się formacją księży studentów i był także kapelanem młodzieży uniwersyteckiej[2][17].

Działalność naukowa

edytuj

W latach 1913–1914 przebywał w dominikańskim klasztorze w Berlinie[1]. Lata 19141919 spędził w Krakowie; wykładał etykę w tamtejszym dominikańskim Studium Generalnym[2]. Uporządkował również istniejące w tej placówce archiwum dokumentów pergaminowych[13]. W 1916 generał zakonu o. Ludwig Theissling zaoferował o. Woronieckiemu katedrę filozofii na Angelicum, jednak propozycja nie mogła zostać przyjęta z powodu wojny[18]. W 1918 został powołany do Polskiej Akademii Umiejętności[19].

W 1919 roku o. Woroniecki rozpoczął wykłady teologii moralnej i etyki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim[2]. Jednocześnie był dyrektorem konwiktu księży studentów[13]. W czasie wojny polsko–bolszewickiej był kapelanem lotnym Wojska Polskiego[20]. Był członkiem Wojewódzkiego Komitetu Obrony Narodowej w Lublinie w 1920 roku[21]. W 1922 roku został wybrany rektorem uczelni w miejsce zmarłego na gruźlicę ks. prof. Idziego Radziszewskiego[2][22]. Okres rządów rektorskich o. Woronieckiego był naznaczony kłopotami finansowymi, które potęgował spadek wartości waluty[4]. Były to najtrudniejsze lata w historii uniwersytetu. W ocenie biskupa Mariana Fulmana dzięki skutecznym staraniom o pozyskanie funduszy udało mu się uratować uczelnię przed upadkiem. Przyczynił się również do rozwoju naukowego uczelni dzięki staraniom o pozyskiwanie najlepszych wykładowców krajowych i zagranicznych[9][13]. Ze względu na pogarszający się stan zdrowia musiał złożyć dymisję ze stanowiska rektora w marcu 1924 roku[23], pozostał jednak dziekanem Wydziału Teologicznego[4]. Najważniejsze pisma o. Woronieckiego powstały w okresie, gdy przebywał w Lublinie[2][4].

 
Marcin Stanisław Gillet, Jacek Woroniecki i Henryk Jakubiec

22 sierpnia 1929 został mianowany profesorem teologii moralnej i pedagogiki na papieskim uniwersytecie dominikańskim Angelicum w Rzymie[2]. Wówczas otrzymał tytuł magistra świętej teologii, najwyższy dominikański tytuł naukowy[24]. Z powodu złego stanu zdrowia w 1933 roku musiał wracać do kraju[13]. Objął we Lwowie kierownictwo nad dominikańskim studium filozoficzno-teologicznym, wykładał teologię moralną, patrologię i historię Kościoła[2]. W 1934 roku polska prowincja dominikanów nabyła plac na warszawskim Służewie, na którym stanął dominikański klasztor. Ojciec Woroniecki, pełniący wówczas funkcję syndyka, w porozumieniu z generałem zakonu o. Gilletem podjął decyzję o finansowaniu budowy ze sprzedaży majątków dominikańskich leżących na Kresach[25]. Za tę decyzję spotkała go krytyka środowisk prawicowych, zarzucano mu „wyzbywanie się narodowego dziedzictwa na rzecz Ukraińców i Żydów”[26]. Jego planem było zniesienie małych, prowincjonalnych klasztorów w Polsce i skierowanie działalności polskich dominikanów na duże ośrodki miejskie i uniwersyteckie[13]. W ocenie polskiego historyka Jerzego Kłoczowskiego, ojciec Jacek Woroniecki w dużym stopniu przyczynił się do odrodzenia Zakonu Kaznodziejskiego w Polsce po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku[27].

W 1932 założył Zgromadzenie Sióstr Dominikanek Misjonarek Jezusa i Maryi, którego celem w zamyśle o. Woronieckiego miało być ewangelizowanie ludności rosyjskiej na terenach, gdzie silne wpływy miał ateistyczny komunizm sowiecki[2]. Zgromadzenie działało początkowo poprzez wyjazdy misyjne. Po upadku ZSRR powstały placówki w Fastowie, Kijowie i Rokitnie na Ukrainie, Lipawie i Kuldīdze na Łotwie oraz w Orle w Rosji[28]. Powstała również placówka w Boliwii[29].

Od 1937 do 1939 pracował w Warszawie, gdzie zainicjował budowę studium dominikańskiego i pełnił tamże funkcję rektora[2]. W 1938 roku Kapituła prowincjonalna mianowała go postulatorem do spraw beatyfikacji i kanonizacji[13]. W latach 1938–1939 był redaktorem „Szkoły Chrystusowej[2]. Wybuch II wojny światowej zastał go w Krakowie i tam już o. Woroniecki pozostał do końca życia. Prowadził wykłady dla zakonników dominikańskich, wygłaszał rekolekcje, kończył wcześniej rozpoczęte książki[30]. Jego uczniem był wówczas o. Mieczysław Krąpiec[2][30].

Od 1944 ze względu na zły stan zdrowia poświęcił się wyłącznie pisaniu[31]. Napisał monografię poświęconą św. Jackowi oraz dokończył pisanie książki pt. Pełnia modlitwy[13]. 3 kwietnia 1948 roku po raz ostatni odprawił Mszę świętą[32]. Zmarł 18 maja 1949 roku wskutek ciężkiego ataku serca. Pogrzebany został w Krakowie na cmentarzu Rakowickim[33][31]. W 1960 roku szczątki zostały przeniesione do Kościoła św. Jacka w Warszawie[9]. Proces beatyfikacyjny o. Woronieckiego został zainicjowany 7 grudnia 2004[34][31]. Rolę postulatora pełnił dominikanin, o. Andrzej Potocki[35]. Ulica na lubelskiej dzielnicy Wrotków nosi jego imię[36].

O. Woroniecki chorował na wagotonię, uremię i neurastenię[37][38][39]. Znał 10 języków obcych[40].

O. Jacek Woroniecki czerpał przede wszystkim z myśli św. Tomasza z Akwinu[4]. Niemal każda jego praca miała w sobie coś z myśli Akwinaty[2]. O. Woroniecki swój osąd myśli św. Tomasza zawarł w pracy Katolickość tomizmu[2][b]. Podkreślał uniwersalizm tomizmu[41]. Zdaniem o. Bocheńskiego, o. Woroniecki był najwybitniejszym ówcześnie żyjącym polskim tomistą[42].

Był niechętny „nowinkom pedagogicznym” i sprzeciwiał się skoncentrowaniu pedagogiki na samym dzieciństwie[43]. Głosił potrzebę ześrodkowania jej wysiłków również na dążeniu do pełni rozwoju cech przyrodzonych i nadprzyrodzonych u człowieka dorosłego[2]. Celem wychowania w jego ujęciu winno być wykształcenie sprawności pomagających w funkcjonowaniu w wieku dojrzałym[44]. Ponieważ o ocenie moralnej danego postępku przesądza zgodność decyzji człowieka z własnym – omylnym – sumieniem, za najważniejsze zadanie pedagogiki uznawał odpowiednie wychowanie sumienia[9]. Hagiografia była dlań doniosłym środkiem wychowawczym[2].

Głównym polem pisarstwa o. Woronieckiego była etyka. Korzystając z myśli św. Tomasza, stworzył etykę wychowawczą, którą zawarł w 2-tomowym dziele Katolicka etyka wychowawcza. Zarysował w niej chrześcijański model wychowania[45]. Kładł w niej nacisk nie na postępowanie i normy moralne, lecz przede wszystkim na cechy charakteru i wychowanie, również samego siebie – poprzez własny wysiłek[46]. Podkreślał istotność samowychowania, czyli własnego, dobrowolnego i świadomego wysiłku w budowaniu własnego człowieczeństwa[47]. Etyka była dlań ściśle powiązana z pedagogiką, gdyż etyka opisuje określony ideał, natomiast pedagogika wskazuje drogę jego realizacji[48][49].

Krytykował tzw. intelektualizm moralny, czyli prymat rozumu kosztem wolnej woli człowieka[2][c]. Był przeciwnikiem indywidualizmu, który jego zdaniem przyczyniał się do szerzenia egoizmu, osłabienia religijności i pojawiania się postaw antyspołecznych[50][9]. Indywidualizmowi przeciwstawiał personalizm[51]. Walczył również z sentymentalizmem, czyli postawą, w której istotą przeżycia religijnego jest uczucie; o. Woroniecki uznawał je za drugorzędne wobec rozumu i woli[52][2]. Piętnował fideizm, który w jego osądzie upośledzał aspekt rozumowy w wierze[53]. W książce Około kultu mowy ojczystej przekonywał, że nauka w szkole średniej, zamiast być nauczaniem niepowiązanych ze sobą przedmiotów, powinna być oparta na jednym przedmiocie głównym, tzn. uczeniu wyrażania się w mowie i w piśmie w języku polskim[54][55][56].

Książki

edytuj

Pełny wykaz prac o. Woronieckiego, publikowanych w latach 1903–2005, wynosi 296 pozycji[57]. Poniższa lista przedstawia pierwsze wydania najważniejszych prac o. Woronieckiego.

Zobacz też

edytuj
  1. Oryginalnie w języku francuskim pt. Principes fondamentaux de sociologie thomiste.
  2. Praca ta została po raz pierwszy wydana w 1921 roku po francusku pt. Catholicité du Thomisme.
  3. Zob. Katolicka etyka wychowawcza, t. 1 (Etyka ogólna), rozdział I, Wydawnictwo Mariackie, Kraków 1948, ss. 18–30.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Maurycy Lucjan Niedziela OP, Jacek Woroniecki OP i jego troska o nową świadomość chrześcijaństwa w Polsce, w: Człowiek – moralność – wychowanie. Życie i myśl Jacka Woronieckiego OP (praca zbiorowa), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000, s. 63
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v dr hab. Ryszard Polak Jacek Woroniecki. Życie i twórczość naukowa, w: Człowiek w Kulturze, t. 12, ss. 219–240
  3. Róża Sobańska-Wocial, Jacek Woroniecki OP w tradycji rodzinnej, w: Człowiek – moralność – wychowanie. Życie i myśl Jacka Woronieckiego OP (praca zbiorowa), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000, s. 50
  4. a b c d e Grażyna Karolewicz: O. Jacek Woroniecki OP (1878-1949). kul.pl. [dostęp 2012-07-18]. (pol.).
  5. o. Michał Jerzy Kempys Ocist., Rola cnót moralnych w dążeniu ku pełni człowieczeństwa w świetle pism o. Jacka Woronieckiego, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, Kraków 2005, s. 21
  6. s. Błeszyńska 2006 ↓, s. 17
  7. s. Błeszyńska 2006 ↓, s. 25
  8. s. Błeszyńska 2006 ↓, s. 20
  9. a b c d e Ryszard Polak: WORONIECKI JACEK ADAM. [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii [on-line]. ptta.pl. [dostęp 2012-07-19]. (pol.).
  10. a b Maurycy Lucjan Niedziela OP, Kalendarium I – Życie i działalność ojca Jacka Woronieckiego, [w:] Sługa Boży ojciec Jacek Woroniecki uczy, wyd. „Gaudium”, Lublin 2006, s. 17
  11. o. Michał Jerzy Kempys Ocist., Rola cnót moralnych w dążeniu ku pełni człowieczeństwa w świetle pism o. Jacka Woronieckiego, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, Kraków 2005, s. 22
  12. Grażyna Karolewicz, Źródła dotyczące Jacka Woronieckiego OP w archiwach lubelskich, w: Człowiek – moralność – wychowanie. Życie i myśl Jacka Woronieckiego OP (praca zbiorowa), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000, s. 23
  13. a b c d e f g h Słownik polskich teologów katolickich, tom 7, red. Ludwik Grzebień SJ, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1983, s. 431–433
  14. Próba biografii..., s. 37
  15. Abp Bolesław Pylak, Maryjność Jacka Woronieckiego OP, w: Człowiek – moralność – wychowanie. Życie i myśl Jacka Woronieckiego OP (praca zbiorowa), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000, s. 187
  16. Ryszard Polak, O. Jacek Woroniecki – Postać i dzieło, w: Jacek Woroniecki, W szkole wychowania, Fundacja Servire Veritati Instytut Edukacji Narodowej, Lublin 2008, s. 9
  17. Próba biografii..., s. 38
  18. s. Błeszyńska 2006 ↓, s. 74
  19. Maurycy Lucjan Niedziela OP, Kalendarium I – Życie i działalność ojca Jacka Woronieckiego, [w:] Sługa Boży ojciec Jacek Woroniecki uczy, wyd. „Gaudium”, Lublin 2006, s. 26
  20. Ryszard Polak, O. Jacek Woroniecki – Postać i dzieło, w: Jacek Woroniecki, W szkole wychowania, Fundacja Servire Veritati Instytut Edukacji Narodowej, Lublin 2008, s. 11
  21. Obrona państwa w 1920 roku, Warszawa 1923, s. 419.
  22. s. Błeszyńska 2006 ↓, s. 90–91
  23. s. Błeszyńska 2006 ↓, s. 99
  24. Leszek Albański, Aktualność poglądów pedagogicznych Jacka Woronieckiego OP, w: Człowiek – moralność – wychowanie. Życie i myśl Jacka Woronieckiego OP (praca zbiorowa), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000, s. 145
  25. Próba biografii..., s. 103
  26. Próba biografii..., s. 104
  27. Jerzy Kłoczowski, Polska Prowincja Dominikańska, W drodze, Poznań 2008, s. 9
  28. Próba biografii..., s. 130
  29. Kajetan Rajski: 65. rocznica śmierci o. Jacka Woronieckiego OP. pch24.pl, 2014-05-18. [dostęp 2014-05-23]. (pol.).
  30. a b Wojciech Świątkiewicz. o. Jacek Woroniecki (1878 - 1949). „Idziemy”, 2009-05-17. 
  31. a b c ks. Paweł Tarasiewicz: Kim był Jacek Woroniecki?. kul.pl. [dostęp 2012-07-18]. (pol.).
  32. Maurycy Lucjan Niedziela OP, Kalendarium I – Życie i działalność ojca Jacka Woronieckiego, [w:] Sługa Boży ojciec Jacek Woroniecki uczy, wyd. „Gaudium”, Lublin 2006, s. 33
  33. Maurycy Lucjan Niedziela OP, Jacek Woroniecki OP i jego troska o nową świadomość chrześcijaństwa w Polsce, w: Człowiek – moralność – wychowanie. Życie i myśl Jacka Woronieckiego OP (praca zbiorowa), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000, s. 74
  34. Założyciel. dominikanki-misjonarki.org. [dostęp 2012-05-18]. (pol.).
  35. Modlitwa o beatyfikację ojca Jacka Woronieckiego. dominikanie.pl. [dostęp 2014-06-22]. (pol.).
  36. Próba biografii..., s. 145
  37. o. Józef Maria Bocheński: Wspomnienia. Komorów: Wydawnictwo Antyk Marcin Dybowski, s. 64. ISBN 978-83-89920-31-X.
  38. Maurycy Lucjan Niedziela OP, Jacek Woroniecki OP i jego troska o nową świadomość chrześcijaństwa w Polsce, w: Człowiek – moralność – wychowanie. Życie i myśl Jacka Woronieckiego OP (praca zbiorowa), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000, s. 76
  39. s. Gabriela Wistuba: Wychowawca polskiej duszy. naszdziennik.pl, 2014-05-16. [dostęp 2014-05-20]. (pol.).
  40. s. Błeszyńska 2006 ↓, s. 229
  41. Jan Skoczyński, Jan Woleński, Historia filozofii polskiej, Wydawnictwo WAM, Kraków 2010, s. 514
  42. o. Józef Maria Bocheński: Wspomnienia. Komorów: Wydawnictwo Antyk Marcin Dybowski, s. 59. ISBN 978-83-89920-31-X.
  43. Imelda Chłodna: Uniwersalizm tomizmu a uniwersalizm etyczny i pedagogiczny Jacka Woronieckiego OP. [dostęp 2012-07-24]. (pol.).
  44. Stanisław Gałkowski, Ku dobru. Aktualność filozofii wychowania Jacka Woronieckiego, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 1998, s. 119
  45. Wanda Kamińska, O poszukiwaniu idei pedagogiae perennis we współczesnym modelu edukacyjnym, w: Człowiek – moralność – wychowanie. Życie i myśl Jacka Woronieckiego OP (praca zbiorowa), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000, s. 138
  46. o. Józef Maria Bocheński: Wspomnienia. Komorów: Wydawnictwo Antyk Marcin Dybowski, s. 60. ISBN 978-83-89920-31-X.
  47. Słownik katechetyczny, przeł. Krystyna Kozak, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 2007, s. 976
  48. Adolf E. Szołtysek, O wychowaniu sprawności moralnych wedle ojca Jacka Woronieckiego, [w:] Sługa Boży ojciec Jacek Woroniecki uczy, wyd. „Gaudium”, Lublin 2006, s. 114
  49. Stanisław Gałkowski, Ku dobru. Aktualność filozofii wychowania Jacka Woronieckiego, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 1998, s. 118
  50. Jerzy Gałkowski, Filozofia i człowiek w „Katolickiej etyce wychowawczej” Jacka Woronieckiego OP, w: Człowiek – moralność – wychowanie. Życie i myśl Jacka Woronieckiego OP (praca zbiorowa), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000, s. 89
  51. Katarzyna Kalinowska, Jacek Woroniecki o społeczeństwie i państwie, Fundacja Servire Veritati Instytutu Edukacji Narodowej, Lublin 2005, s. 139
  52. abp Bolesław Pylak, Maryjność Jacka Woronieckiego OP, w: Człowiek – moralność – wychowanie. Życie i myśl Jacka Woronieckiego OP (praca zbiorowa), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000, s. 190
  53. Katarzyna Kalinowska, Jacek Woroniecki o społeczeństwie i państwie, Fundacja Servire Veritati Instytutu Edukacji Narodowej, Lublin 2005, s. 114
  54. o. Józef Maria Bocheński: Wspomnienia. Komorów: Wydawnictwo Antyk Marcin Dybowski, s. 63. ISBN 978-83-89920-31-X.
  55. Andrzej Potocki OP, Problemy wychowawcze w publicystyce Jacka Woronieckiego OP, w: Człowiek – moralność – wychowanie. Życie i myśl Jacka Woronieckiego OP (praca zbiorowa), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000, s. 130
  56. Piotr Jaroszyński. Rola retoryki w kulturze Zachodu. „Trivium”, s. 10, 2013-12-20. Lublin: Wydawnictwo Academicon. 
  57. Małgorzata B. Majewska, Wykaz pism o. Jacka Woronieckiego OP (do r. 1909 Adama Woronieckiego), wydanych w latach 1903–2005, [w:] Sługa Boży ojciec Jacek Woroniecki uczy, wyd. „Gaudium”, Lublin 2006, ss. 157–174

Bibliografia

edytuj
  • s. Imelda Zofia Błeszyńska OP: O. Jacek Woroniecki. Dominikanin – Wychowawca – Patriota. Lublin: Fundacja Servire Veritati Instytut Edukacji Narodowej, 2006, s. 272. ISBN 83-88162-39-X.
  • Człowiek – moralność – wychowanie. Życie i myśl Jacka Woronieckiego OP. Jerzy Gałkowski, Maurycy Lucjan Niedziela OP (red.). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2000, s. 297. ISBN 83-7306-016-2.
  • Maurycy Lucjan Niedziela OP: Próba biografii Jacka Woronieckiego OP i jego Wyznania. Lublin: Gaudium, 2011, s. 261. ISBN 978-83-89659-95-8.

Linki zewnętrzne

edytuj