Wiktor Emanuel I

książę Sabaudii, Piemontu i Aosty

Wiktor Emanuel I (ur. 24 lipca 1759 w Turynie; zm. 10 stycznia 1824 w Moncalieri) – książę Sabaudii, Piemontu i Aosty. Król Sardynii w latach 1802–1821.

Wiktor Emanuel I
Ilustracja
Wizerunek herbu
Faksymile
król Sardynii
Okres

od 1802
do 1821

Poprzednik

Karol Emanuel IV

Następca

Karol Feliks

Dane biograficzne
Dynastia

sabaudzka

Data urodzenia

24 lipca 1759

Data śmierci

10 stycznia 1824

Ojciec

Wiktor Amadeusz III

Matka

Maria Antonia Burbon

Żona

Maria Teresa Habsburg-Este

Dzieci

Maria Beatrice,
Maria Adelajda,
Karol Emanuel,
? (córka),
Maria Anna,
Maria Teresa,
Maria Krystyna

Odznaczenia
Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Order Sabaudzki Wojskowy I Klasy

Rodzina i wychowanie

edytuj

Był drugim synem króla Wiktora Amadeusza III i jego żony Marii Antonii Burbon (córka Filipa V, króla Hiszpanii i Elżbiety Farnese). Od urodzenia nosił tytuł księcia Aosty. Dorastał w bardzo religijnej, niemalże ascetycznej atmosferze. Jego nauczycielami byli Papacino d’Antonio i Hyacinthe Sigismond Gerdil, późniejsi kardynałowie[1]. Jako król został następcą swojego starszego brata – Karola Emanuela IV, który w 1802 abdykował na jego korzyść.

Król Sardynii

edytuj

W 1793 wziął udział w walkach zwolenników ancien régime ze zwolennikami rewolucji francuskiej. Został pokonany i w 1799 schronił się na Sardynii, która stanowiła jedyną część Królestwa Sardynii i Piemontu nie podbitą przez Francuzów. Podczas tego wygnania w Cagliari ustanowił tzw. Karabinierów (Carabinieri), którzy do dziś stanowią elitarny oddział armii włoskiej.

W 1814 Wiktor Emanuel powrócił do Turynu. Oficjalnie na tron przywrócił go kongres wiedeński, który również oddał Królestwu Sardynii byłą Republikę Genui. Wiktor Emanuel zniósł wszystkie wolności zagwarantowane obywatelom przez Napoleona Bonaparte i przywrócił stare przepisy. Między innymi odmówił podpisania bardziej liberalnej konstytucji, powierzył edukację duchowieństwu, przywrócił wyzysk w miejscu pracy i prześladowanie Żydów. Stworzył Ministerstwo Marynarki Wojennej.

14 sierpnia 1815, pod koniec wojen napoleońskich, w Genui ustanowił Sabaudzki Order Wojskowy jako odznaczenie za zasługi wojskowe. Ustanowiony order miał zastąpić dwa ordery Napoleona, Order Żelaznej Korony i Legię Honorową, poprzednio nadawane poddanym włoskim za te zasługi.

Wiktor Emanuel I miał reakcyjne poglądy i nie cieszył się uznaniem wśród poddanych. Jego reakcyjna polityka napotkała ostry sprzęciw kół rewolucyjnych i przyśpieszyła jego decyzję o abdykacji.

Spadkobierca Stuartów

edytuj

Po śmierci swojego starszego brata w 1819 został również jakobickim pretendentem do tronu Anglii i Szkocji jako Wiktor I. Podobnie jak jego brat, on sam nie wysunął żadnych roszczeń do korony.

Po wybuchu liberalnej rewolucji na terenie królestwa, w 1821, abdykował na korzyść swojego młodszego brata – Karola Feliksa. Wiktor Emanuel zmarł na zamku Moncalieri i został pochowany w bazylice Superga, obok swojego starszego brata.

Małżeństwo i potomstwo

edytuj

21 kwietnia 1789 poślubił Marię Teresę Habsburg-Este (1773–1832), córkę Ferdynanda, księcia Modeny. Maria Teresa była zarazem wnuczką Franciszka I Lotaryńskiego, cesarza niemieckiego i Ercole III d’Este, księcia Modeny. Para miała 7 dzieci:

Ordery

edytuj

  Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) w 1773[2], a od 1802 Wieki Mistrz[3].

Rodowód

edytuj
 
 
 
 
 
Karol Emanuel II
 
 
Wiktor Amadeusz II
 
 
 
 
 
 
Maria Joanna Baptysta Sabaudzka-Nemours
 
 
Karol Emanuel III
 
 
 
 
 
 
Filip I Burbon-Orleański
 
 
Maria Anna Orleańska
 
 
 
 
 
 
Henryka Anna Stuart
 
 
Wiktor Amadeusz III
 
 
 
 
 
 
Wilhelm I Starszy Heski-Rotenburg
 
 
Ernest II Leopold Heski-Rotenburg
 
 
 
 
 
 
Maria Anna Löwenstein-Wertheim
 
 
Poliksena Krystyna Heska-Rotenburg
 
 
 
 
 
 
Maksymilian Karol Albert Löwenstein-Wertheim-Rochefort
 
 
Eleonora Löwenstein-Wertheim
 
 
 
 
 
 
Maria Polyksena Khuen z Lichtenberg i Belasi
 
Wiktor Emanuel I
 
 
 
 
 
Ludwik XIV
 
 
Ludwik Burbon
 
 
 
 
 
 
Maria Teresa Austriaczka
 
 
Filip V Hiszpański
 
 
 
 
 
 
Ferdynand Maria Bawarski
 
 
Maria Anna Wiktoria Bawarska
 
 
 
 
 
 
Henryka Adelajda Sabaudzka
 
 
Maria Antonia Burbon
 
 
 
 
 
 
Ranuccio II Farnese
 
 
Edward II Farnese
 
 
 
 
 
 
Izabela Este
 
 
Elżbieta Farnese
 
 
 
 
 
 
Filip Wilhelm Wittelsbach
 
 
Dorota Zofia Wittelsbach
 
 
 
 
 
 
Elżbieta Amelia Heska-Darmstadt
 

Przypisy

edytuj
  1. Michael J. Walsh: Cardinals, Canterbury Press Norwich, 2009, s. 48; Ausschnitt aus der Quelle
  2. Federico Bona: I Cavalieri dell'Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).
  3. Federico Bona: I Cavalieri dell'Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).