Przejdź do zawartości

Alban Berg

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alban Maria Johannes Berg
Ilustracja
Alban Berg (1930)
Data i miejsce urodzenia

9 lutego 1885
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

24 grudnia 1935
Wiedeń

Gatunki

muzyka poważna, muzyka współczesna

Zawód

kompozytor

Alban Maria Johannes Berg (ur. 9 lutego 1885 w Wiedniu, zm. 24 grudnia 1935 tamże[1]) – austriacki kompozytor, jeden z prekursorów muzyki atonalnej. Jeden z trzech czołowych muzyków drugiej szkoły wiedeńskiej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w średniozamożnej rodzinie mieszczańskiej. Otrzymał typowe dla epoki domowe wykształcenie muzyczne. Komponować zaczął jako nastolatek, nie posiadając formalnej wiedzy kompozytorskiej. Po skończeniu (nie bez trudności) szkoły średniej, w 1904 został zaakceptowany jako student wiedeńskiego konserwatorium w klasie Arnolda Schönberga, który w ten czas rozpoczął eksperymenty z muzyką dodekafoniczną. Innym uczniem Schönberga studiującym w tym samym czasie był Anton Webern. W swej twórczości Berg wykorzystywał zasady atonalności i serializm, lecz także wiele z jego kompozycji jest muzyką tonalną lub mieszaną, osadzoną w estetyce późnego romantyzmu.

Po zakończeniu studiów Berg rozpoczął pracę kompozytorską jednocześnie pracując zawodowo jako księgowy. W 1911 poślubił znaną śpiewaczkę Helene Nahowski. W 1915 został powołany do służby wojskowej, z której został zwolniony w rok później z powodu słabego zdrowia (cierpiał na astmę). Jego wojskowe przeżycia skłoniły go do skomponowania opery Wozzeck bazującej na popularnym dramacie Büchnera (Woyzeck). Premiera opery miała miejsce w 1925 i spotkała się z dobrym przyjęciem. W 1918 wraz z Arnoldem Schönbergiem założył Verein für musikalische Privataufführungen, którego celem było wspieranie awangardowych eksperymentów muzycznych.

Do innych znanych dzieł Berga należą Koncert kameralny na fortepian, skrzypce i 13 instrumentów dętych (1925) oraz Suita liryczna na kwartet smyczkowy (1926). W obu Berg połączył tradycyjną tonalność z zasadami atonalności. Ostatnim dziełem opublikowanym za życia kompozytora był Koncert skrzypcowy „pamięci Anioła” dedykowany tragicznie zmarłej w wieku 19 lat Manon Gropius, córce Almy Mahler, wdowy po Gustavie Mahlerze i Waltera Gropiusa.

Umierając Berg pozostawił niedokończoną operę Lulu. Jest on także autorem libretta tego dzieła. Erotycznie skandalizująca opera opowiada o jego skrywanej miłości do Hanny Fuchs-Robettin. Opera, wystawiona po raz pierwszy w Zurychu w 1937, została ukończona przez Friedricha Cerhę i wystawiona po raz pierwszy w całości w 1979.

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]
Dorobek kompozytorski
Rodzaj twórczości Liczba utworów
Muzyka wokalna
Pieśni 83
Muzyka chóralna
Muzyka instrumentalna
Symfonie
Koncerty 2
Muzyka kameralna 6
Inne formy orkiestrowe 2
Opery 2
Balety
Utwory na fortepian 19
Razem 116

Najważniejsze utwory:

  • opery Wozzeck, Lulu
  • Koncert skrzypcowy „pamięci Anioła”
  • Suita liryczna na kwartet smyczkowy
  • Siedem wczesnych pieśni

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
 Wykaz literatury uzupełniającej: Alban Berg.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Schäffer 1979 ↓, s. 269-277.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Bogusław Schäffer: Berg Alban. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 1: AB część biograficzna. Kraków: PWM, 1979. ISBN 83-224-0113-2. (pol.).
  • Bogusław Schaeffer: Klasycy dodekafonii. T. 1-2. Kraków: PWM, 1961-1964.
  • Bogusław Schaeffer: Kompozytorzy XX wieku. T. 1: Od Mahlera do Szostakowicza. Kraków: WL, 1990. ISBN 83-080-1836-X.
  • Luigi Rognoni: Wiedeńska szkoła muzyczna. Kraków: PWM, 1978, seria: Biblioteka Res Facta.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]