Przejdź do zawartości

Iszbi-Erra

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Iszbi-Erra
król Isin
Okres

od ok. 2017 p.n.e.
do ok. 1985 p.n.e.

Dane biograficzne
Dynastia

I dynastia z Isin

Dzieci

Szu-iliszu

Iszbi-Erra (akad. Išbi-Erra) – zbuntowany namiestnik Ibbi-Suena, ostatniego króla z III dynastii z Ur, założyciel i pierwszy władca I dynastii z Isin. Jego rządy datowane są na lata ok. 2017–1985 p.n.e. (chronologia średnia)[1][2].

Mapa południowej Mezopotamii w okresie starobabilońskim (ok. 2000-1595 p.n.e.)

Imię Išbi-Erra, znaczące najprawdopodobniej „bóg Erra nasycił się”[3], wydaje się stanowić zakadyzowaną formę amoryckiego imienia Jašbi-Erra[4]. W transliteracji imię to zapisywane jest zazwyczaj dIš-bi-Er3-ra, z użyciem determinatywu boskiego dingir na początku, co świadczy o tym, iż Iszbi-Erra przejął istniejącą za czasów panowania władców III dynastii z Ur ideę „boskości” władcy.

Długość panowania

[edytuj | edytuj kod]

Według Sumeryjskiej listy królów Iszbi-Erra panować miał przez 32 (kopia P5) lub 33 (kopie WB 444 i Su1) lata[5][6]. Lista królów Ur i Isin daje 33 lata[7]

Panowanie

[edytuj | edytuj kod]

Pochodzący z Mari Iszbi-Erra pełnił urząd namiestnika Isin za czasów panowania Ibbi-Suena (2029-2005 p.n.e.), ostatniego króla z III dynastii z Ur[8]. Wykorzystując zamieszanie spowodowane najazdem koczowniczych Amorytów wypowiedział on mu w 2017 r. p.n.e. posłuszeństwo i samemu przyjął tytuł królewski, zakładając tym samym I dynastię z Isin[9]. Po upadku III dynastii z Ur udało mu się utrzymać kontrolę nad miastem Isin i centrum religijnym Nippur, a także odbić z rąk Elamitów miasto Ur.

 Zobacz też: Lament nad upadkiem Ur.

W krótkim czasie podporządkował sobie południową i środkową Mezopotamię, zwalczając lub układając się z lokalnymi przywódcami Amorytów. Utworzone przez niego państwo przez ponad pół wieku, aż do panowania Lipit-Isztara (1934-1924 r. p.n.e.), wyznaczało losy Sumero-Akadu.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. hasło Ishbi-Erra, w: Gwendolyn Leick, Who's Who..., s. 81.
  2. Marc Van De Mieroop, A History..., s. 282.
  3. hasło šebû, The Assyrian Dictionary, tom 17 (Š/2), The Oriental Institute, Chicago 1992, s. 253.
  4. Thorkild Jacobsen, The Sumerian ..., s. 124, przypis 338a.
  5. Thorkild Jacobsen, The Sumerian ..., s. 124, przypis 340.
  6. „The Sumerian king list (transliteration)” na stronie Electronic Text Corpus of Sumerian Literature (ETCSL) (wiersze 355-356)
  7. A.K. Grayson, Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin - New York 1980-83, s. 90.
  8. Marek Stępień, Kodeks..., s. 11.
  9. Marek Stępień, Kodeks..., s. 12.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • hasło Ishbi-Erra, w: Gwendolyn Leick, Who's Who in the Ancient Near East, London and New York 2002, s. 81.
  • Marc Van De Mieroop, A History of the Ancient Near East ca. 3000-323 BC, Blackwell Publishing, 2004.
  • Thorkild Jacobsen, The Sumerian King List, Assyriological Studies 11, University of Chicago Press, Chicago - London 1939.
  • Marek Stępień, Kodeks Hammurabiego, Wydawnictwo ALFA, Warszawa 2000.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]