Przejdź do zawartości

Kolokazja jadalna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kolokazja jadalna
Ilustracja
Colocasia esculenta
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

żabieńcowce

Rodzina

obrazkowate

Rodzaj

kolokazja

Gatunek

kolokazja jadalna

Nazwa systematyczna
Colocasia esculenta (L.) Schott
Melet. Bot. 18 1832[3]
Synonimy
  • Colocasia antiquorum Schott.
  • Arum colocasia L.
  • A. esculentum L.
  • A. peltatum Lam.
  • Caldium esculentum Vent.
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Kolokazja jadalna, taro (Colocasia esculenta) – gatunek rośliny z rodziny obrazkowatych (Araceae). Ma liczne synonimy: eddo, taro, kolokazja, kleśnica, kleśniec jadalny, kleśnica jadalna. Preferuje tereny podmokłe. Wywodzi się zapewne z Azji Południowo-Wschodniej (Wielkie Wyspy Sundajskie)[5], rozprzestrzeniona w Polinezji i na Wyspach Hawajskich, a w czasach współczesnych także w Afryce i Amerykach.

Kolokazja w uprawie
Bulwy taro

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Bylina o wysokości do 1,5 m, z mocno skróconą łodygą, zgrubiałą w części podziemnej, tworząc dużą podziemną bulwę o wyraźnie widocznych pierścieniowato ułożonych bliznach poliściowych, kłącza o zróżnicowanej barwie, od białej lub żółtawej po fioletową i ciemnoszarą. Nad ziemią widoczne jedynie liście.
Liście
Odziomkowe, z mocnym ogonkiem do 150 cm długości, jajowate do szerokostrzałkowatych, wcięte u nasady, blaszka liściowa do 60 cm długości, nieco pofalowana na brzegu. Wierzchołek liścia zwykle zaokrąglony.
Kwiaty
Drobne, zebrane w kolby o długości do 20 cm, w pochwie kwiatostanowej o długości do 40 cm. Rzadko kwitnie w uprawie.
Owoc
Zielone jagody do 5 mm, gęsto upakowane w kolbie.

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Uprawiana w Azji od tysięcy lat[6], obecnie w całej w strefie tropikalnej i subtropikalnej. Dostarcza w skali światowej ok. 9 mln t bulwiastych kłączy, które są surowcem spożywczym. W Polinezji jest podstawowym środkiem spożywczym. Często przerabiane na mąkę, wykorzystywaną przy produkcji żywności dla niemowląt oraz dla osób cierpiących na celiakię. Ze sfermentowanej masy skrobiowej sporządza się poi, narodową potrawę hawajską.

  • Bulwy osiągające wagę do 6 kg[5] zawierają dużo skrobi (nawet do 98%)[7] oraz witamin z grupy B, lecz przed spożyciem należy je długo gotować lub piec, aby wyeliminować igiełkowate kryształki szczawianu wapnia, które działają drażniąco na układ pokarmowy. Mylone niekiedy z bulwami jamsu (Dioscorea batatas).
  • Młode liście oraz kolby kwiatostanowe wykorzystywane bywają jako warzywo (kapusta karaibska).
  • Różne części rośliny stosowane są w tradycyjnej medycynie, jako maść na skaleczenia, owrzodzenia, do hamowania krwawienia, na zapalenie spojówek itd.[5]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-07-28] (ang.).
  3. Colocasia esculenta. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-03-16].
  4. Colocasia esculenta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. a b c Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008, s. 459. ISBN 978-83-61320-17-3.
  6. Rohwer, Jens: Atlas roślin tropikalnych. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 270. ISBN 83-7311-378-9.
  7. Jolanta i Karol Węglarscy: Rośliny dalekiej Azji. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2006, s. 352. ISBN 83-60247-27-7.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  • Jens Rohwer: Atlas roślin tropikalnych. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-378-9.
  • Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008. ISBN 978-83-61320-17-3.
  • Jolanta i Karol Węglarscy: Rośliny dalekiej Azji. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2006. ISBN 83-60247-27-7.