Przejdź do zawartości

Lebiodka pospolita

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lebiodka pospolita
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

jasnotowate

Rodzaj

lebiodka

Gatunek

lebiodka pospolita

Nazwa systematyczna
Origanum vulgare L.
Sp. pl. 2:590. 1753

Lebiodka pospolita (Origanum vulgare L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny jasnotowatych. Rośnie w Afryce Północnej, Europie i Azji[3]. W Polsce występuje na całym terytorium i jest pospolity. Inna nazwa: dziki majeranek[4]. Roślina jest silnie aromatyczna i wykorzystywana jako przyprawa pod nazwą oregano[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kwiatostan
Liście
Pokrój
Bylina o łodygach wyrastających z pełzających kłączy tworzących też rozłogi. Łodygi są wzniesione, proste, owłosione, czterokanciaste, rozgałęzione, o wysokości do 80 cm, czasami nabiegłe purpurowo. Cała roślina wytwarza silny, charakterystyczny zapach[5].
Liście
Ulistnienie naprzeciwległe. Liście są krótkoogonkowe, górne siedzące. Blaszka o długości 10–40 mm, jajowata, całobrzega, czasem słabo, odlegle ząbkowana. Na liściach występują drobne, przeświecające gruczoły zawierające olejki eteryczne[5].
Kwiaty
Wyrastają w szczytowych podbaldachach. Są przedprątne, jedno, lub obupłciowe, zapylane przez błonkówki. Ich kielich ma jajowatotrójkątne, zaostrzone ząbki, korona o długości 4–6 mm ma różowoliliowy kolor i jest wargowa. 3 klapy dolnej wargi są okrągłe, warga górna i środkowa klapa dolnej wargi są nieco wycięte. Występują małe przykwiatki, o szerokości większej niż ich długość.
Owoc
Rozłupnia zawierająca 4 brunatne, kulistojajowate rozłupki.

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do września, czasem do października[5]. Rośnie w świetlistych zaroślach i lasach, w murawach kserotermicznych i w innych zbiorowiskach w miejscach nasłonecznionych. W górach sięga zwykle do górnego regla[5], rzadziej do piętra kosodrzewiny. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla zbiorowisk okrajkowych Cl. Trifolio-Geranietea, ale rośnie też w płatach roślinności Prunetalia i Festuco-Brometea[5].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Przyprawa

[edytuj | edytuj kod]

Napoje alkoholowe

[edytuj | edytuj kod]

Przemysł drogeryjny

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
  3. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-02].
  4. Anrea-Anna Cavelius: Zioła w medycynie naturalnej. Bremen: MAK Verlag GmbH, 2005. ISBN 978-3-939991-32-8.
  5. a b c d e f g Anna Cwener, Rośliny kserotermiczne, Barbara Sudnik-Wójcikowska (red.), Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2012, s. 100, ISBN 978-83-7073-982-9, OCLC 805383087.
  6. Borgis Sp., Kwas rozmarynowy, ważny składnik terapeutyczny niektórych surowców roślinnych • Postępy Fitoterapii 1-2/2002 • Czytelnia Medyczna BORGIS [online], www.czytelniamedyczna.pl [dostęp 2016-04-21].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-03281-3.
  • Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  • Anna Mazerant-Leszkowska: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.
  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  • Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  • Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.