Przejdź do zawartości

Tytus Filipowicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tytus Filipowicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 listopada 1873
Warszawa, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

18 lipca 1953
Londyn, Wielka Brytania

kierownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych
Okres

od 16 listopada 1918
do 17 listopada 1918

Przynależność polityczna

Polska Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Władysław Wróblewski

Następca

Leon Wasilewski

Chargé d’affaires w RFSRR
Okres

od 1 lipca 1921
do 22 października 1921

Poprzednik

funkcja utworzona

Następca

Zygmunt Stefański (chargé d’affaires)

Poseł RP w Finlandii
Okres

od 27 października 1922
do 6 września 1927

Poprzednik

Michał Sokolnicki (poseł)

Następca

Tomasz Sariusz-Bielski (chargé d’affaires)

Poseł RP w Belgii
Okres

od 6 września 1927
do 1 lutego 1929

Poprzednik

Anatol Mühlstein (chargé d’affaires)

Następca

Tadeusz Jackowski

Poseł/Ambasador RP w USA
Okres

od 1 marca 1929[1]
do 17 grudnia 1932

Poprzednik

Jan Ciechanowski

Następca

Władysław Sokołowski (chargé d’affaires)

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

Tytus Filipowicz (ur. 21 listopada 1873[2] w Warszawie, zm. 18 lipca 1953 w Londynie) – polski działacz polityczny, dyplomata, publicysta. Przed I wojną światową jeden z przywódców Polskiej Partii Socjalistycznej. Jako kierownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych 16 listopada 1918 r. podpisał depeszę notyfikującą powstanie państwa polskiego. Chargé d’affaires w RFSRR (1921), poseł i następnie ambasador RP w Stanach Zjednoczonych (1929–1932).

Członek loży wolnomularskiej w Warszawie w czasach II Rzeczypospolitej[3], założyciel Unii Narodowo-Państwowej w 1922 roku[4].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Ukończył szkołę górniczą w Dąbrowie Górniczej[2]. Następnie pracował jako sztygar w kopalni „Flora”. W 1897 został redaktorem socjalistycznego pisma „Górnik”. Początkowo działał na terenie Zagłębia Dąbrowskiego w ramach SDKP a następnie PPS. Przed I wojną światową stał się jednym z przywódców Polskiej Partii Socjalistycznej. Propagował idee niepodległościoww w Londynie (w socjalistycznym czasopiśmie „Przedświt”), gdzie ukończył Szkołę Nauk Politycznych[5]. W PPS współpracował blisko z Józefem Piłsudskim. Razem z Piłsudskim udał się w 1904 r. do Japonii w celu pozyskania tamtejszych władz dla sprawy polskiej. W latach 1907–1914 działał w PPS Frakcji Rewolucyjnej. W 1915 r. został oddelegowany do prowadzenia w Warszawie nieoficjalnego przedstawicielstwa Naczelnego Komitetu Narodowego. Funkcję tę pełnił do 20 maja 1916 r., kiedy to został aresztowany przez okupacyjne władze niemieckie[6]. Na początku 1917 r. pełnił funkcję referenta prawno-historycznego w Departamencie Stanu Tymczasowej Rady Stanu. Jednocześnie pracował w nieoficjalnym biurze prasowym przy przedstawicielu austro-węgierskiego Armeeoberkommando w Warszawie, płk. Paiču. W związku z tym w maju 1917 r. został ponownie aresztowany przez niemiecką policję i zwolniony pod warunkiem wyjazdu do Krakowa[a][7].

W okresie od czerwca do grudnia 1917 r. kierował biurem informacyjnym Naczelnego Komitetu Narodowego w Wiedniu, zaś od stycznia do listopada 1918 r. pełnił funkcję zastępcy przedstawiciela Rady Regencyjnej w Wiedniu[8]. W dniach 16-17 listopada 1918 r. kierował Ministerstwem Spraw Zagranicznych[9]. W okresie od 18 listopada do 13 grudnia 1918 r. pełnił funkcję wiceministra w MSZ[6].

W latach 1921–1933 pełnił kolejno funkcje: przewodniczącego „Misji specjalnej na Kaukaz Południowy” w randze ministra pełnomocnego III klasy[b], chargé d’affaires w RFSRR (1921), posła w Finlandii, posła w Belgii, posła, następnie ambasadora w USA (1929–1932), od 1930 również posła w Meksyku.

Po powrocie z misji w Waszyngtonie przeniesiony w 1933 w stan spoczynku. Inicjator i prezes Ligi Odrodzenia Gospodarczego, przekształconej w styczniu 1936 w Polską Partię Radykalną. W grudniu 1937 zgłosił akces do Klubu Demokratycznego. Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę wyjechał do Francji. W latach 1941–1942 i 1949–1953 był członkiem Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej. W styczniu 1937 był prezesem komitetu głównego Polskiego Czerwonego Krzyża[10].

Po II wojnie światowej pozostał na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii. Pełnił obowiązki przewodniczącego Polskiego Stronnictwa Demokratycznego (1945–1947), z którego został wykluczony w 1947 za poparcie udzielone Augustowi Zaleskiemu[11].

Zmarł w Londynie 18 lipca 1953[12].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]
  1. Formalnie zachowując status pracownika Departamentu Stanu.
  2. W lutym 1921 r., podczas rozmów z przedstawicielami Demokratycznej Republiki Azerbejdżanu w Baku, został aresztowany przez wkraczające wojska Armii Czerwonej, a następnie przewieziony do Moskwy wraz z pozostałymi członkami misji.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Po podniesieniu rangi przedstawicielstw dyplomatycznych, od 30 stycznia 1930 w randze ambasadora.
  2. a b Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 177.
  3. Ludwik Hass, Ambicje, rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, Warszawa 1984, s. 232.
  4. Deklaracja programowa. [Inc.:] Polska jako naród ani na chwilę nie przestawała istnieć [...] : 28 czerwca 1922 r. / [Unia Narodowo-Państwowa]
  5. Zofia Nałkowska, „Dzienniki 1930–1939”, Czytelnik, Warszawa 1988 ISBN 83-07-01579-0, str.148
  6. a b Tytus Filipowicz: Kolekcje Archiwalne Online. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. [w:] Listy ws. dymisji z urzędu Ministra Spraw Zagranicznych [on-line]. 1918-12-17. [dostęp 2014-12-19]. (pol.).
  7. Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 80-81, 221; Damian Szymczak: Między Habsburgami a Hohenzollernami. Rywalizacja niemiecko – austro-węgierska w okresie I wojny światowej a odbudowa państwa polskiego. Kraków: Avalon, 2009, s. 283. ISBN 978-83-60448-71-7..
  8. Krzysztof Smolana: Polski Instytut Dyplomacji im. Ignacego Jana Paderewskiego. 2009. [dostęp 2014-12-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-17)]. (pol.).;Stanisław Jan Rostworowski: Nie tylko pierwsza brygada. T 3. Wyd. I. Warszawa: P.W. Egross - Oficyna Wydawnicza, 1993, s. 150, 164.
  9. W dniu 16 listopada działał w zastępstwie ministra - M.P. Nr 206 z 18 listopada 1918 r., 17 listopada 1918 r. kierownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych - M.P. Nr 208 z 20 listopada 1918 r.
  10. Obrady Polskiego Czerwonego Krzyża. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 13 z 19 stycznia 1937. 
  11. Andrzej Friszke, Druga Wielka Emigracja 1945–1990. T. 1. Życie polityczne emigracji, Warszawa 1999, s. 84
  12. Bartosz Czajka, Tytus Filipowicz – zarys biografii (do 1939 r.), „Polonia Inter Gentes” (1), 2020, s. 101–120, DOI10.56583/pig.513, ISSN 2719-8871 [dostęp 2023-07-18] (ang.).
  13. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 17.