İçeriğe atla

Saniye

Vikipedi, özgür ansiklopedi
saniye
Her saniye tıklayan bir saatin sarkaçla yönetilen eşapman
Genel bilgi
Birim sistemiSI
Neyin birimizaman
Sembols[1]

Saniye, Uluslararası Birimler Sistemine (SI) (Fransızca: Système International d’unités) göre en düşük enerji seviyesindeki (ground state) Sezyum-133 atomunun (133 Cs atom çekirdeği) iki hyperfine seviye arasındaki geçiş radyasyonunun 9.192.631.770 periyoduna karşılık gelen süredir, (13. CGPM, 1967). 1997 deki CIPM toplantısında bu tanımın durağan ve 0 K termodinamik sıcaklıkta Sezyum atomu için geçerli olduğu onaylandı. Değişkendir.

Saniye, zaman ölçüsü birimidir ve uluslararası birim sistemi (SI) tarafından tanımlanmıştır. Saniye, bir dakikanın 60, bir saatin ise 3600 eşit parçaya bölünmesiyle elde edilir.

Saniyenin tanımı, 1967 yılında kabul edilmiştir ve Cesium-133 atomunun iki hiperfein seviyesi arasındaki geçiş süresi esas alınarak yapılmıştır. Bu süre, "saniye" olarak tanımlanmıştır ve uluslararası standart saniye olarak kullanılmaktadır.

Saniye, zamana ilişkin birçok ölçüm ve hesaplama yapmak için kullanılır. Örneğin, fizikte ve astronomide, zaman dilimleri, hareketlerin süreleri, ışık hızı gibi birçok kavram saniye cinsinden ifade edilir. Saniye ayrıca, atomik saatler ve diğer zaman ölçüm cihazları gibi birçok teknolojik araçta da kullanılır.

Sözcük, kökenini Arapça "iki" sayısı olan "isnân"dan almaktadır. Bunun nedeni ise Biruni'nin zaman birimlerini adlandırırken sayısal sıralamalar kullanmasıdır (örneğin, "salise" de "üç" anlamındaki "selâse"den gelmektedir). Saniyenin eş anlamlısı olan ket sözcüğü de aynı zamanda ikinci anlamına gelmektedir.[2][3]

saniye (s) SI çarpanları
Alt katlar Katlar
Değer SI sembolü Adı Değer SI sembolü Adı
10−1 s ds desisaniye 101 s das dekasaniye
10−2 s cs santisaniye 102 s hs hektosaniye
10−3 s ms milisaniye 103 s ks kilosaniye
10−6 s µs mikrosaniye 106 s Ms megasaniye
10−9 s ns nanosaniye 109 s Gs gigasaniye
10−12 s ps pikosaniye 1012 s Ts terasaniye
10−15 s fs femtosaniye 1015 s Ps petasaniye
10−18 s as attosaniye 1018 s Es egzasaniye
10−21 s zs zeptosaniye 1021 s Zs zettasaniye
10−24 s ys yoktosaniye 1024 s Ys yottasaniye
10−27 s rs rontosaniye 1027 s Rs ronnasaniye
10−30 s qs quectosaniye 1030 s Qs quettasaniye


  1. ^ "Temel Birimler". 1 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2023. 
  2. ^ NTV Haber, 18 Ekim 2022, Ket Kelimesinin Eş Anlamlısı Nedir?
  3. ^ PAÜ İngilizce Sözlük

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]