Saltar al conteníu

Alvernés

De Wikipedia
Auvernhat
Faláu en
Faláu en Francia
Númberu de falantes
Falantes Tipu Añu
80 000
Datos
Familia occitano septentrional (es) Traducir, Arverno-Mediterrean (en) Traducir y occitanu
Estáu de vulnerabilidá 4 peligru severu
Sistema d'escritura alfabetu llatín
Códigos
ISO 639-3 auv
Cambiar los datos en Wikidata

L'alvernés (auvernhat o alvernhat) ye un dialeutu occitanu que se fala nel centru de Francia, nun territoriu que nun coincide dafechu col de l'actual rexón d'Auvernia más partes del departamentu de Lozère y de l'Ardèche. Si la frontera coles llingües d'oil, al norte, y el francoprovenzal, al Este, fueron nidiamente definíes, les de los otros dialeutos o variantes del diasistema ocitanu varia según los autores.

Espaciu xeográficu

[editar | editar la fonte]

Por departamentos, la distribución del alvernés ye la que vien darréu:

Carauterístiques

[editar | editar la fonte]
  • Palatalización de los grupos llatinos ca y ga : chanta, vacho, jial , frente a los equivalentes provenzales canta, vaco, gau, ("cantar", "vaca", "gallu", "papu").
  • Perda de les consonantes finales, incluyendo la -s del plural: Lis omes /lizɔmi/ ("los homes").
  • Pronunciación /b/ de la letra b.
  • Vocalización de la -l final, como en gascón y provenzal: l'ostau, la sau frente al llinguadocianu l'ostal, la sal ("la casa", "el sal")

Ente les carauterístiques propies del alvernés destaca la palatalización de delles consonantes cuando van siguíes de /i/ o /y/: libre, tu /ljibrə/, /tjy/ ("llibru", "tu")

Sistemes ortográficos

[editar | editar la fonte]

Dellos escritores de finales del sieglu XIX como Regis Michalias adautaron al alvernés les normes ortográfiques del Felibrige, popularizaes por Frederic Mistral.

En 1973, Pierre Bonnaud, que defende la tesis de que l'alvernés ye una llingua orixinal estremada de la llingua d'oc, creó unes normes ortográfiques específiques. Esti sistema ortográficu conozse col nome d'Escritura Alvernesa Unificada (eicritürà euvarnhatà vunefiadà).

Dellos escritores n'alvernés

[editar | editar la fonte]

A partir del sieglu XI apaecen los primeros trovadores orixinarios d'Auvernia, como Peire d'Alvernhe, Dalfin d'Alvernhe, Peirol, Pons de Chaptuelh, Peire Cardinal, el flaire de Montaudon o Na Castelloza. Sicasí, nun puen considerase stricto sensu como escritores n'alvernés, yá qu'escriben mandándose d'un modelu llingüísticu idénticu al del restu de los trovadores, nel que nun apaecen práuticamente rasgos dialeutales propios del so área llingüística. Ye a partir de los sieglos XVI y XVII cuando se pue falar d'una lliteratura específicamente alvernesa.


Referencies

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]