Saltar al conteníu

Calendariu shaka

De Wikipedia
Una moneda de plata ―de 16 mm, 2.2 gramos― del rei Rudrasena I (200-222), de la Satrapía occidental. Esta moneda lleva la fecha en saka n'escritura brahmi nel aviesu: 131 saka, que correspuende a 209 d. C.
Mohar del rei gorkhali Prithvi Narayan Shah, fecháu nel 1685 saka (1763 d. C.).

La era saka, tamién conocida como la era shalivajana adoptóse pol gobiernu indiu como'l calendariu nacional de la India. El so añu cero empieza cerca del equinocciu de primavera del añu 78 d. C. El calendariu saka empieza'l 22 de marzu de cada añu, sacante nos años bisiestos, en que principia'l 23 de marzu.

La era saka empezó cola ascensión al tronu del emperador kushana Kaniska, nel añu 78 d. C. Dempués de la caida de los kushanas, los sos herederos los sakas d'Uyain siguieron utilizando esta era. Astrónomos como Varaja Mijira, el matemáticu Brahmagupta y l'historiador Kaljana utilizaron la era saka nes sos obres célebres.

Los guryaras de Bhinmal, los chalukias de Badami y los rastrkutas de Deccan utilicen la era saka. Ello ye que la era saka foi'l calendariu más estendíu nel tiempu na India y foi una de les principales razones poles que'l Comité de Reforma del Calendariu decidió que la era saka fuera'l «calendariu nacional de la India» ―otra razón foi la so relativa precisión en rellación con otros calendarios rexonales de la India, enforma imperfeutos―.

Nun informe arqueolóxicu de 1864, A. Cunningham ―el primer direutor xeneral del Serviciu Arqueolóxicu de la India― acreditó a Shalivajan ―el llexendariu rei de Panyab de la dinastía Bhati― la creación de la era saka pa conmemorar la so victoria sobre los sakas. La dinastía Bhati gobernó dende Siyalkot de Panyab.

La era tamién foi utilizada polos tribunales de Java dende la dómina del antiguu xavanés hasta l'añu 1633, cuando se sustituyó pol calendariu anno javánico, un sistema híbridu xavanés-islámicu.[1]

El calendariu saka tamién ayudó a los historiadores a datar la inscripción Laguna Copperplate, el primer documentu escritu atopáu nes Filipines.

Utilizóse non solo en munches inscripciones indies sinón tamién n'antigües inscripciones en sánscritu del sureste d'Asia.

El calendariu reformáu promulgáu pol gobiernu de la India a partir de 1957 ta basáu nel calendariu salivajana. Utilízase xunto al calendariu gregorianu, na Gazette d'India (publicación oficial del Gobiernu), nes tresmisiones de noticies de la All India Radio, y en calendarios y comunicaciones publicaos pol gobiernu de la India. Al marxe de tales propósitos formales, el calendariu nun s'utiliza ampliamente.

Estructura del calendariu

[editar | editar la fonte]
nome del mes duración fecha d'empiezu
chaitra 30/31 díes 22 de marzu
vaisakha 31 díes 21 d'abril
jyaistha 31 díes 22 de mayu
asadha 31 díes 22 de xunu
sravana 31 díes 23 d'agostu
asvina 30 díes 23 de setiembre
kartika 30 díes 23 d'ochobre
agrahayana 30 díes 22 de payares
pausha 30 díes 22 d'avientu
magha 30 díes 21 de xineru
phalguna 30 díes 20 de febreru

Nos años bisiestos, el mes de chaitra tien 31 díes y empieza el 21 de marzu en llugar del 22. Los meses de la primera metá del añu tienen toos 31 díes, pa tener en cuenta'l movimientu más lentu del sol al traviés de la eclíptica nesti tiempu.

Los nomes de los meses deriven de calendarios hinduistes lunisolares más antiguos, polo qu'esisten variaciones nel delletréu, lo que ye una fonte posible de tracamundiu tocantes a qué calendariu pertenez una fecha.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. Ricklefs, M. C.: A History of modern Indonesia since c. 1300.