Перайсці да зместу

Пангаліны

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Пангаліны
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Pholidota Weber, 1904

Сінонімы
Edentata
Геахраналогія

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  180104
NCBI  9971
EOL  1665
FW  43658

Пангаліны, або яшчары (Pholidota) — атрад плацэнтарных сысуноў, прадстаўнікі якога насяляюць трапічныя раёны Азіі і Афрыкі, усюды іх папуляцыя не вельмі вялікая.

Лічыцца, што слова «пангалін» паходзіць ад малайскага «той, хто зварочваецца» — і гэта тое, чым яны адметныя. Пангалін зварочваецца клубком падчас сну або для аховы[1][2].

Даўжыня цела 30–88 см, хваста 35–80 см, маса 4,5–27,2 кг. Самцы амаль удвая буйнейшыя за самак.

Вонкавы выгляд неха­рак­тэрны для сысуноў: вы­цягнутае цела, галава і длўгі ўчэпісты хвост пакры­тыя буйнай шчыльнай рагавой луской, у асноўным трохвугольнай формы, якая пакрываючы ўсё цела ўтварае падабенства брані. У азіяцкіх відаў пры аснове лускі ёсць кароткія шчацінкападобныя валасы. Луска мацуецца да скуры асновай і свабод­на на­лягае адна на адну.

Галава за­востраная, вочы не­вялікія, вуш­ныя ра­кавіны адсутнічаюць, рот малень­кі, размешчаны з ніжняга боку. Доўгі (да 40 см) тонкі язык слу­жыць для лоўлі насякомых. У пангалінаў адсутнічаюць зубы, зубныя норкі былі выяўлены толькі ў эмбрыёнаў.

Афарбоўка лускі ад цём­на-карычневай да блед­на-аліўкавай. На пазбаўленых лускі мес­цах (пад­баро­дак, шчокі, бакі, бруха, унутраныя час­ткі канцавін) валасяное по­крыва белава­тага, карычневага або чар­нава­та-бу­рага колеру. Канцавіны пя­ціпальцыя, узброены доўгімі магутнымі кіпцюрамі.

Пашыраны ў Афрыцы (на поўдзень ад Сахары да ПАР), у Паўднёва-Усходняй Азіі (ад Індыі і Шры-Ланкі і Паўднёва-Усходняга Кітая да астравоў Ява, Суматра, Балі, Калімантан і інш.). Пангаліны засяляюць адкрытыя ці лясістыя раўніны. Некаторыя віды жывуць на зямлі, іншыя аддаюць перавагу жыццю на дрэвах.

Асаблівасці біялогіі

[правіць | правіць зыходнік]

Актыўныя галоўным чынам уначы. Кормяцца насякомымі, ча­сцей мурашкамі і тэрмітамі, іншымі бес­пазваноч­ны­мі. На­зем­ныя віды дзень праводзяць в но­рах, дзе ўладкоўваюць гнез­давую ка­ме­ру (да 2 м у дыяметры), дрэўныя — у ду­п­лах. Трымаюцца паасобку. Самец ме­ціць тэрыторыю.

Самка нараджае звычайна адно дзіця (радзей двух ці трох). У нованароджаных скура пакрыта мяккай луской, якая становіцца цвёрдай праз некалькі сутак пасля нараджэння. З сам­кай дзіцяняты трымаюцца 2 гады, да дасягнення палавой спеласці.

Атрад уключае адно аднайменнае сямейства (пангалінавых), якое ў сваю чаргу ўключае адзін род Manis з сям’ю відамі:

Пангаліны вельмі папулярныя сярод браканьераў у Азіі; у Кітаі ёсць законы, якія абмяжоўваюць іх адлоў. Кітайскія СМІ параўноўваюць кошт лускі пангаліна на чорным рынку з коштам срэбра. Высокія цэны на луску пангаліна звязаны з яе папулярнасцю ў кітайскай народнай медыцыне. Лячыць лускай пангаліна прапануюць мноства захворванняў: ад астмы да артрыту. Мяса пангаліян таксама высока цэніцца, у Кітаі і В’етнаме яно лічыцца далікатэсам[3].