Mont d’an endalc’had

Emgann Mosoul (2016-2017)

Eus Wikipedia

Emgann Mosoul (2016-2017)
Kartenn emgann Mosoul d'ar 25 a viz Even 2017.

Kartenn an emgann
Maread 16 a viz Here 2016 – bremañ
Lec'h Irak, Mōṣul
Disoc'h Da c'hortoz emgann diechu
Cheñchamant tiriad:Irak
Emgannerien
Nerzhioù lu Irak
Kurdistan Irak
Kata'ib Hezbollah
Aozadur Badr
Golden Division
Quwwat Sahl Ninawa)
ar Stad Islamek
Pennoù-brezel
Haidar al-Abadi
Najim al-Jubouri
Stephen J. Townsend
Hadi Al-Amiri (Penn an aozadur Badr)
Abu Bakr al-Baghdadi
Aziz Ali † (Penn uhel an nerzhioù lu lazhet d'an 20/10/2016)
Aymam al-Mosuli lesanvet Rambo † (Penn an nerzhioù surentez ispisial lazhet d'an 28/10/2016)[1]
Abu Faruq † (Pennofiser e kêr Bashiqa, lazhet d'an 23/10/2016)[2]
Abu Yakoub † (Penn ofiser war an dachenn lazhet d'an 1/11/2016)[3]
Abu Hamza al-Ansari † (Penn uhel d'ar Stad Islamek)
Abu Maryam † (Penn ofiser evit Baghdad ha Wilayat Diyala)
Mahmoud Shukri al-Nuaimi † (lesanvet Sheikh Faris, penn ofiser)
Niver a emgannerien
111 000
Nerzhioù lu Irak:
  • 9vet divizion hobregonet
  • 15vet divizion
  • 16vet divizion

Nerzhioù enep-sponterezh Irak:

4000-9000 (1000 djihadour estren)
  • Achbal al-khilafa
  • Wilayat al-Jazirah
  • Jaysh al-Khilafa/Jaysh Dabiq (Lu ar c'halifad/Lu Dabiq, batailhonon tarzhadennoù emlazh, tagadennoù gaz, karbedoù emlazh primsavet)
  • Poblañs gour Mosoul emezelet dre rediñ
  • Kolloù
    Banniel ar Stadoù-Unanet Stadoù-Unanet: 2

    Banniel Iran Iran: 2 (ofisiel) ; 807 lazhet hag e-tro 4800 gloazet (hervez SUA)
    Banniel Irak Irak: 774 lazhet, 4600 gloazet (sifroù ofisiel)

    Kurdistan Kurdistan Irak: 30 lazhet, etre 70 ha 100 gloazet
    2000 lazhet pe gloazet (hervez SUA ha labourerien ar morgoù)
    Etre 8622 ha 9622 (hervez gouarnamant Irak)

    Emgann Mosoul (arabeg : معركة الموصل‎‎; ; kurdeg kreiz : شەڕی مووسڵ‎) e 2016 zo un argadenn liesnerzh gant nerzhioù lu gouarnamant Irak hag he harperien, Kurdistan Irak, ha nerzhioù etrebroadel, en sell da adkemer kêr Vōṣul a zo e dalc'h ar Stad Islamek abaoe Kouezhadenn Mosul e miz Even 2014. An argadenn lesanvet "We Are Coming, Nineveh" (قادمون يا نينوى; Qadimun Ya Naynawa), a grogas d'ar 16 a viz Here 2016[4] a vodas nerzhioù stourm o sevel sez war kêr. An emgann-se a vez gwelet evel un oberiadur brezel diazez a-enep ar Stad Islamek. Bez' e voe an implij brasañ eus nerzhioù lu Irak abaoe Aloubadeg Irak e 2003 gant Stadoù-Unanet Amerika hag o harperien.

    Emgann Mosoul zo un heuliad eus argadenn Mosoul 2015 hag eus argadenn Mousoul 2016. Tro 1.5 milion a drevourien a oa o chom e kêr pa voe kroget gant an emgann. Aon a oa savet rak un enkadenn denel drastus abalamour d'an niver a repuidi a oa o tec'hout a-zirak an emgann hep kavout lec'hioù repuiñ niverus a-walc'h. Ouzhpenn-se, emeur engortoz da welout ar Stad Islamek oc'h implijout ar siviled a zo sac'het e kêr evel skoedoù denel.

    Gant soudarded Irak ha Peshmergaed e voe boulc'het Emgann Mosoul, pa zagjont nerzhioù ar Stad Islamek dre dri c'hostez war an dro a-vaez da Vosoul. O vont a gêriadenn da gêriadenn e klaskent lakaat sez war Mosoul. En un nebeud devezhioù e voe adtapet un dousennad kêriadennoù a-ziwar daouarn ar Stad Islamek. A-feur ma tostae an nerzhioù lu enebet d'an Djihadourien e kreske an enep-argadoù evit talañ outo gant implij tarzhadennoù-emlazh dreist-holl, pe trapoù-tarzh.

    Ma z'eo sklaer hag anat ne c'hello ket an aozadur Stad Islamek bezañ trec'h d'an emgann e chom amsklaer pet amzer a vezo ezhomm evit adkemer ar gêr ha dreist-holl pet a dud soudarded, milisianed ha trevourien a zaio da Anaon.

    Pa gouezho kêr Vosoul e vezo fin ar Stad Islamek en Irak setu perak e oar ar gadourien ar gêr e vezo un emgann garv etrezo ha nerzhioù ar C'halifat. Ar stad Islamek a glasko implij an holl doareoù a vo tu dezhañ a-benn gounezh amzer a-raok ar gouezhadenn ha dreist-holl diskouez ez eo an emgann-se hini an Djihad a-enep ar gevredidi. Ar pal a zo ivez dezho da blantañ aon war nerzhioù a vefe dedennet gant tagañ Raqqa kêrbenn ar C'halifat Stad Islamek e Siria.

    Prientiñ an emgann

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Tu enep Stad Islamek

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Pep diaesañ ar mare prientiñ d'an emgann ne voe ket ar gourdoniñ pe an dafariñ met gouzout piv a gemerfe perzh hag evit ober petra. Kalz nerzhioù ouzhpenn da nerzhioù lu ha surentez ar Stad irakian a fell dezho kemer perzh er stourm. Nerzhioù stourm ar Gurded, bezenoù chiit pe sunnit, lu Turkia... Pep hini anezho a fell dezhañ kemer perzh en emgann met gant palioù lies ur wech trec'het ha skarzhet ar Stad Islamek diouzh kêr Mosoul.

    Nerzhioù surentez Irak o dezougen dafar brezel, tankoù M1A1 Abrams ha karbedoù dezougen an troadegiezh d'an 18 a viz Here 2016, e-kichen Makhmour, Irak.

    Ouzhpenn da-se lod bezenoù a zo war listenn an aozadurioù sponterezh irakian pe Amerikan met a vez o stourm asambles gant nerzhioù lu Irak pe gant sikour gourdonerien SUA hag e gevredidi. Choazet e oa bet aerborzh Qayyarah Kornôg evel lec'h diazez d'ar pennoù brezel a-benn ren an dagadenn war Mosoul.

    Pennoù brezel Irak hag SUA o prientiñ an emgann e "Q-West" lesanv aerborzh kornôg kêr Qayyarah

    Tu ar Stad Islamek

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    A-raok an emgann e voe toullet fozioù-difenn e-pep lec'h dre kêr Vosoul kement hag ar gêriadennoù tro-dro. Ouzhpenn-se e voe lakaet bloc'hadoù betoñs war an hentoù evit talañ ouzh ar c'hirri tagañ. Dilojet e oa bet dre ret milieroù trevour evit dont da vezañ skoedoù denel d'an djihadourien.

    Ar Stad Islamek a brientas hag a lakaas e-plas ardivinkoù tarzh primsavet er muiañ a lec'hioù ma oa tu a-benn trapañ ar soudarded o tagañ anezho. Toullet e oa bet ivez ribinoù dindan zouar e-leizh pe evit kuzhañ an djihadourien diouzh ar bombezadegoù lies pe evit reiñ an tu dezho da dagañ o enebourien dre a-dreñv.

    Ouzhpenn da-se e oa bet prientet bombezennoù evit ar re kamikaze, betek kirri-hobregonet emlazh. Danvez tarzh a zo bet lakaet dindan an holl pontoù evit distruj anezho a lakaat tizh an argadourien enep Stad Islamek da vezañ sioulaet.

    Dre ar vank anat a gadourien a voe tu d'ar Stad Islamek enebiñ da argaderien kêr Vosoul e voe rediet lod paotred ar c'horn-bro da emezelliñ dre ret e nerzhioù stourm ar Wilayat al-Jazirah. Ar re-se o devoa ar choaz pe emezelliñ pe bezañ lazhadeget. Hervez meur a vammennoù ar re anezho a-gill e-pad an emgann a zo lakaet d'ar marv gant doareoù spouronus (tredanet, beuzet, devet...).

    D'ar 16 a viz Here 2016, Kentañ maodiern Irak Haidar al-Abadi a zisklerias e oa kroget an dagadenn evit adpakañ kêr Mosoul. Ar c'hanolierezh a grogas gant tennañ war lec'hioù difenn ar Stad Islamek gant Kanolioù ponner howitzer Amerikan ha mortarioù ar Pershmerga.

    Kanolierezh amerikan M109 Paladin e Qayyarah Here 2016

    Eus tu an argadourien enep Stad Islamek ez eus tro 110 000 soudard, re ar Stad Islamek a vefe etre 3000 ha 9000 d'an uhelañ. Evit ar spiañ Amerikan e vefe etre 300 ha 5000 djihadour e kêr Mosoul ha 100 betek 2000 lec'hiet war tro-war-dro kêr. Diaes eo gouzout an niver a djihadourien hep gouzout pet a oa bet kemeret a-ziwar douaroù Sirian ar C'halifad ha pet a zo bet emezelet dre ret e-touezh tud poblañs Mosoul. An darn eus an djihadourien hervez Mosul Eye a zo tud eus Irak paneveken eus korn-bro plaenennoù Ninive. Gouzout a reer ez eus bet degaset lod bugale eus aozadur Leoniged ar c'halifad eus Siria betek Mosoul.

    30 a viz Here 2016

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Hervez ar Syrian Observatory for Human Rights e vefe bet marvet 300 bugel sirian e-pad an emgann. Ar re-se a oa bet degaset gant ar Stad Islamek e Mosoul evel nerzh harp. D'an nebeutañ ez eus bet 480 stourmer Sirian d'an aozadur a zo aet da anaon abaoe penn kentañ an emgann, 300 anezho a vefe izili Leoniged ar c'halifad.

    31 a viz Here 2016

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Goude bezañ bet aloubet kêriadenn Bazwaya, an hini ziwezhañ e-dalc'h gant ar Stad Islamek e reter Mosoul, an nerzhioù enep Stad Islamek a zo tro 1.6 km eus bannlevioù kêr hag 8.0 km esu kreiz-kêr.

    Penn uhel ar Golden Division Fazil Barwari, a ziskler da Rudaw Media Network, e vezo deuet-tre kêr Mosoul gant nerzhioù lu Irak e-pad an nozvezh. Ar Jeneral Talib Shegati, penn an nerzhioù enep-sponterezh irakian a ziskler e vezo deuet-tre kêr en un nebeud eurvezhioù. Hervez ar Pentagon kantadoù stourmerien ar Stad Islamek a zo terc'het kuit a-raok ma errufe an argadourien.

    Ar chadenn skinwel irakian TV network Al Sumaria en deus kemennet e oa bet paouezet gant ar Stad Islamek da gomz a-ziwar Mosoul evel kêrbenn ar c'halifad evit ar wech kentañ abaoe aloubadeg ar gêr e miz Even 2014. Ar pal a vez da brientiñ spered harperien an aozadur da welet koll ar gêr en desped d'un difennerezh kreñv.

    Kentañ maodiern Irak Haidar al-Abadi, a zo deuet war ur skinwel ofisiel evit kas ur galv d'ar stourmerien djihadourien o c'houlenn dezho en em rentañ peogwir "n'o deus ket un hent all, hag hent kuit ebet" nemet "Mervel pe kodianañ"

    3 a viz Du 2016

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Kalif ar Stad Islamek Abu Bakr al-Baghdadi en deus embannet ur filmig propaganda gant son nemetken evit reiñ urzh da stourmerien e c'halifad da genderc'hel gant an emgann e-plas dirak an argadourien lies. Evit ar C'hurded eo kuzhet penn an aozadur e kêr Vosoul c'hoazh met n'eus prouenn anat ebet eus ar fed-se betek-henn. Goulennet eo bet ivez gant al-Baghdadi da dagañ kreñv Turkia hag Arabia Saoudat a zo gwelet evel treitourien d'an Islam dre o perzh en emgann a-enep ar Stad Islamek.

    6 a viz Du 2016

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Enep tagadennoù ar Stad Islamek a redi nerzhioù enep sponterezh Irak da vont war gil evit ar wech kentañ. Feulsoc'h-feulsañ eo an emgann pa vez an nerzhioù enep Stad Islamek o vont tre kêr. Ar mailh-tennerien a-bep tu a vez e-kreizh an emgannoù. Krog eo e Siria gant an argadenn evit adtapout douaroù Raqqa diouzh ar Stad Islamek. 30 000 soudard eus ur c'hengevread Nerzhioù Demokratel Siria a grog gant an argadenn. Hervez al lec'hienn kelaouiñ Rudaw ez eo bet lazhet Abu Hamza al-Ansari ur penn uhel d'ar stad Islamek. Hervez e vefe bet emsavadegoù gant poblañs kêr Mosoul a-enep izili ar Stad Islamek, tri anezho a vefe bet lazhet ha 111 familh harp d'an aozadur rediet da derc'hout e Siria.

    Un tank faos savet gant ar Stad Islamek.

    7 a viz Du 2016

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    7 ezel d'ar Stad Islamek a zo bet dibennet war ur blasenn e Mosoul, rebechet dezho da vezañ torfedourien. Nerzhioù enep sponterezh Irak a vez diaes dezho derc'hel an nebeut tachennoù kêr a oa bet aloubet ganto. Enep argadoù drastus izili ar c'halifad Stad Islamek a zo drastus. An tankoù implijet e kêr a vez distrujet pe torrret buan-tre. Penn ofiserien ar brigadennoù hobregonet a ziskler ne z'int ket bet stummet evit seurt emgannioù hag e seblant dezho e vezo diaes spontus d'o soudarded da vezañ efedus e-pad an emgann kêrel-se.

    13 a viz Du 2016

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Merc'hed an aozadur stourm Al-Khansa brigade, ur strollad merc'hed armet doare polis ar vertuz, a vez o kuzhañ dre kêr Vosoul goude ma vefe bet goulennet dezho bezañ prest da vont gant hent an tarzhadennoù emlazh. Unan anezho a zo bet lazhadegegt gant izili ar Stad Islamek dre ma oa klasket terc'hout diouzh e kefridi nevez. Klask a vez war izili all ar strollad stourm rebechet dezho bezañ treitour d'al le d'a c'halif Abou Bakr Al Baghdadi.

    Nerzhioù stourm lu Irak a zo skuizh gant an emgann, ar c'holloù a zo ramzel en desped d'ar guzh lakaet war-raok gant o fenn ofiserien. E doug un devezh e voe 37 soudard marvet ha 70 gloazhet don hervez ur penn ofiser. 2 tank t-72 a zo bet distrujet e-pad ar memes devezh. Aon a zo gant nerzhioù lu Irak ha gant ar Peshmergaed e vefe ezhomm mizioù all c'hoazh a-raok dont a-benn da tapout kêr[5].

    An emgannoù a zo drastus evit ar gêr.

    Dont a ra war-wel e oa un taol propaganda gant ma vefe bet emsavadegoù tud kêr a-enep ar Stad Islamek. Izili ar c'halifad a implij hentoù didan zouar evit tagañ soudarded lu Irak dre an a-dreñv pe distrujañ ar c'hirri hobregonet tapet gant an tachennoù treut evit fiñval o karbedoù stourm.

    Soudarded 101st Airborne Division o sikour soudarded Irak e-pad an emgann

    14 a viz Du 2016

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Hervez Hossam Eddin al-Abbar, un ezel da kuzul-kêr Nineve e vefe bet lazhet 30 ezel d'ar Stad Islamek gant pennoù ofiserien e-touezh anezho. Lazhet e vefent bet e-pad dieubidigezh kêriadenn al-Abbas (40 kilometr e kornôg Mosoul ). E-touezh ar sponterien e oa japaniz ha chinaiz. Enkelc'hiet e oant bet gant nerzhioù lu Irak a-raok bezañ lazhet.

    Fin an emgann

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Abaoe miz Even 2017 e oa stanket soudarded diwezhañ ar Stad Islamek e lodenn ar gêr kozh e Mosoul.

    9 a viz Gouhere 2017

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Haidar al-Abadi kentañ ministr Irak a embann ez eo bet trec'het ar Stad Islamek padal e kendalc'h ar stourm evit peurechuiñ aloubadeg ar gêr. Disklêriañ a ra ivez ez laouen e vefe bet lakaet er post-se gant nerzhioù lu Irak ha pobl ar vro. Degemener ar gouarnamant Saad al-Hadithi, a zisklêrie eñ e vefe disklêriet dre un doare ofisiel an trec'h nemet ur wech ma vefe bet naetaet ar ger eus an holl djihadisted a chome c'hoazh.

    Kolloù trevourien

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]
    Soudarded al lu irakian o eskemm gant trevourien Mosoul.

    Uhel e oa an niver a golloù gortozet e-touez siviled en abeg d'an emgann, ha pa vijent lazhet e-pad an eskemmoù tennoù pe lazhadeget gant ar Stad Islamek pe gant an nerzhioù enebet outo.

    Fabourzioù kêr Mosoul d'ar 17 a viz Du 2016.

    D'an 21 a viz Here 2016 ez eus bet lazhadeget 540 trevour d'an nebeutañ gant ar Stad Islamek. 214 anezho à oa bet Izili d'an nerzhioù surentez irakian.

    Nerzhioù ispisial Irak o vont war-raok dre straedoù kêr Mosoul.

    Tu ar Stad Islamek

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Daou filmig a zo bet embannet gant ar Stad Islamek e-pad an emgann betek an 31 a viz Here 2016. Evel boaz e vez taolennet feulster garv gant an aozadur[6].

    • D'ar 17 a viz Here 2016 kentañ filmig "Deterring the Hirelings 2": Filmig propaganda o taolenniñ lazhadegoù ramzel izili ar stad Islamek eus "spierien" hervezo.
    • D'an 31 a viz Here 2016 eil video lesanvet "Ignition of War": filmig propaganda o tiskouez argadennoù emlazh gant karbedoù tarzh, distrujoù karbedoù an argaderien gant djihadourien ar Stad Islamek.
    • D'an 2 pe 3 a viz Du 2016: Ar c'halif Abu Bakr al-Baghdadi en deus embannet ur filmig propaganda gant son nemetken evit reiñ urzh da stourmerien e c'halifad da genderc'hel gant an emgann e-plas dirak an argadourien lies. Evit ar C'hurded eo kuzhet penn an aozadur e kêr Vosoul c'hoazh met n'eus prouenn anat ebet eus ar fed-se betek-henn. Goulennet eo bet ivez gant al-Baghdadi da dagañ kreñv Turkia hag Arabia Saoudat a zo gwelet evel treitourien d'an Islam dre o perzh en emgann a-enep ar Stad Islamek.
    • 10 a viz Du 2016: Embannet ur poltred-diell gant poltriji tud kroazstaget evit bezañ rebechet da vezañ spierien, lod all bannet adal toennoù evit bezañ heñvelreizhidi, lod all a vez troc'het dezho un dorn.
    • 14 a viz Du 2016: Film propaganda gant ar Stad Islamek anvet "The promise of Allah". Er film e welet izili ar Stad Islamek o stourm a-enep nerzhioù ar c'hengevrad, oc'h imlij dronoù evit aesaat distruj karbedoù hobregonet (Tantkoù Abrams...). Embannet e vez er video sifroù a-bep seurt evit diskouez e vefe spouronus kolloù ar c'hant, tud ha karbedoù ar c'hengevrad enep Stad Islamek.

    Torfedoù lies

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]
    Implijet e vez a-bep seurt armoù evit trec'hiñ izili ar Stad Islamek, dañjer bras a zo d'o implij evit an trevourien e Mosoul.

    Tu enep Stad Islamek

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Ar c'hevredad enep Stad Islamek a vez rebechet dezhi torfedoù lies. Embannet e oa bet e-penn kentañ an emgann e oa torfedoù kaset da benn gant bezenoù nemetken. Gant an amzer o redek e teue war-wel e oa kalz muioc'h a unvezioù engouestlet.

    Jahinerezh trevourien

    Ar bezen chiit Al-Hashd al-Shaabi a zo bet filmet o jahinañ daou vugel repuad e Mosoul[7]

    Jahinerezh prizonidi

    An International Business Times he deus lakaet war-raok e oa bet skignet filmoùigoù enrollet war-eeun war ar rouedadoù sokial, a ziskouez nerzhioù surentez Irak o jahinañ prizonidi – bugale anezho (8 bloaz hervez) – gant ur morzhol[8]

    Fuzuilhadenn trevourien

    Trevourien eus kêrioù tro-war-dro Mosoul a zo bet jahinet ha fuzuilhet gant nerzhioù surentez Irak ur wech prizoniet anezho[9].

    Bombezadennoù trevourien hag implij fosfor gwenn

    Al lu stadunanat a vez rebechet dezhi da vezañ bombezet oc'h implij bombezennoù re bonner a lakae uhel ar riskloù da lazhañ trevourien. Lod kazetennerien Kurdek a embann sklaer e voe implijet bombezennoù fosfor gwenn difennet hervez gwir ar brezel.

    Tu ar Stad Islamek

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]
    Feulster enep trevourien
    • D'an 21 a viz Here 2016 ez eus bet lazhadeget 540 trevour d'an nebeutañ gant ar Stad Islamek. 214 anezho a oa bet Izili d'an nerzhioù surentez irakian. Ouzhpenn da-se ez eo bet rediet trevourien da fiñval etrezek kêr Mosoul evit dont da vezañ skoedoù denel d'an Djihadourien.
    Feulster enep kilerien
    • D'ar 25 a viz Here 2016 ez eo bet lazhadeget 9 ezel d'ar Stad Islamek gant an aozadur evit bezañ kuitaet an emgann. Bannet eo bet an izili ur wech staget o taouarn hag o divc'harr e fozioù-difenn leun a eoul-maen entanet.[2]

    Liammoù diavaez

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Notennoù ha daveennoù

    [kemmañ | kemmañ ar vammenn]

    Commons
    Commons
    Muioc'h a restroù diwar-benn

    a vo kavet e Wikimedia Commons.