Idi na sadržaj

Kraton

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Svjetske geološke provincije. (USGS)

Kraton je stari i stabilni dio kontinentalne kore koje je preživio stvaranje i razbijanje kontinenata i superkontinenata barem 500 miliona godina. Kratoni su uglavnom pronađeni u unutrašnjosti kontinenta i sastoje se od kore sačinjene od lagane felzične magmatske stijene kao što je granit pričvršćene uz dio gornjeg plašta. Kraton se može prostirati u dubinu od 200 km.

Kratoni su po geografskim kriterijima podijeljeni u geološke provincije, od kojih je svaka prema godištu klasificirana kao Arhon, Proton i Tekton:

  • Arhoni: sastoje se od stijena iz Arhejske ere, starijih od 2,5 milijarde godina (2.5 Ga).
  • Protoni: sastoje se od stijena od rane do srednje proterozojske ere, starijih od 1.6 Ga.
  • Tektoni: sastoje se od stijena iz kasnog Proterozoika, starih između 1.6 Ga i 800 miliona godina (800 Ma).

S obzirom na to da minerali (uključujući plemenite metale i dijamante) u Zemljinoj kori imaju običaj da se razdvoje s vremenom, najstariji kratoni su predmet najvećeg zanimanja rudarskih tvrtki. Kratone dan-danas otkrivaju prospektori širom globusa.

Sjevernoamerički kraton i podrumske stijene.

Imenovani kratoni, navedeni po kontinetima, uključuju:

  • Australija
    • Altjawarra kraton
    • Central kraton
    • Curnamona kraton, Južna Australija
    • Gawler kraton, centralna Južna Australija
    • Pilbara kraton, Zapadna Australija
    • Yilgarn craton, Zapadna Australija
  • Amerike
Sjevernoamerički kraton.