بۆ ناوەڕۆک بازبدە

ئەحمەد زوەیل

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ئەحمەد زوەیل
Ahmed Zewail
لێدوان=
وەرگرتنی خەڵاتی پریستلی لە ساڵی ٢٠١١
لەدایکبوون٢٦ی شوباتی ١٩٤٦
دامانهور، میسر
مردن٢ی ئابی ٢٠١٦ (۷۰ ساڵ ژیاوە)
نەتەوەمیسری، ئەمریکی
بواری زانستیکیمیا، فیزیک
شوێنی بڕوانامەزانکۆی ئەسکەندرییە، University of Pennsylvania
ناسراو بە ھۆیFemtochemistryFemtochemistry
خەڵاتەکانیخەڵاتی نۆبێل لە کیمیا (1999)
The Franklin Medal (ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا) (1998)
Wolf Prize (ئیسرائیل) (1993)
Priestley Medal (ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا) (2011)
Davy Medal (2011)

ئەحمەد حەسەن زیوەیل بە ئینگلیزی: Ahmed Hassan Zewail (لە دایکبووی ٢٦ی شوباتی ١٩٤٦ - ٢ی ئابی ٢٠١٦) زانایاکی موسوڵمانی میسرییە و خاوەنی ڕەگەزنامەی ئەمریکیە کە ناسراوە بە باوکی فێمتۆ کیمیا (Femtochemistry) لە ساڵی ١٩٩٩ خەڵاتی نۆبێلی لە کیمیا وەرگرتووە بۆ کارکردنی لەسەر بواری (Femtochemistry) و و ھەروەھا یەکەم زانای میسرییە کە خەڵاتی نۆبێلی وەرگرتووە.

لە ٢٦ ی فبرایەری ساڵی ١٩٤٦ لەشاری دەمنھوری میسر لەدایک بووە، بەشی کۆلێژی زانستی لەزانکۆی ئیسکەندەریە تەواو کردووە، لەساڵی ١٩٦٧ بڕوانامەی بەکالۆریۆسی لە زانستی کیمیا بە پلەی شەرف بەدەستھێناوە دواتر بڕوانامەی ماجستێری وەرگرتووە.

ئەحمەد زوەیل ڕۆشووە بە ویلایەتەیەکگرتوەکانی ئەمریکا و لەزانکۆی بنسلڤانیا بڕوانامەی دکتۆرای لە زانستی لیزەر بەدەستھێناوە، لەساڵی ١٩٧٤ بۆ ساڵی ١٩٧٦ وەکو تۆێژەر لە زانکۆی کالیفۆرنیا کاری کردووە، لەساڵی ١٩٧٦ لە پەیمانگای کالیفۆرنیای تەکنەلۆجیا کاری کردووە کە لەگەورەترین زانکۆکانی زانستی ئەمریکایە، لەساڵی ١٩٨٢ ڕەگەزنامەی ئەمریکی وەرگرتووە، بۆتە مامۆستایەکی سەرەکی بۆ زانستی کیکیا لەزانکۆی کالتک کە گەورەترین پۆستی زانستیە لەزانکۆکانی ئەمریکا.

ئەحمەد زوەیل ڕژێمی وێنەگرتنی بەپەلەی داھێناوە کە بەلیزەر کاردەکات و توانای دیاریکردنی جموجۆڵەکانی بەشەکانی ھەیە لەکاتی دوروستبون و پێکەوە لکاندنیان، زیاتر لە ٣٥٠ توێژینەوەی زانستی ھەیە لە گۆڤارە زانستیە جیھانیەکاندا، ناوی لە لیستی شەرەفی ویلایەتەیەکگرتوەکانی ئەمریکا بڵاوکراوەتەوە کە گرنگترین ئەو کەسایەتیانە لەخۆ دەگرێت بەشداریان لە بنیاتنانی ئەمریکادا کردووە بەو پێیەی کە گرنگترین زاناکانی لیزەر بووە لە ویلایەتەیەکگرتوەکانی ئەمریکا.

ئەحمەد زوەیل ٣١ خەڵاتی نێو دەوڵەتی وەرگرتووە و لەساڵی ١٩٩٩ خەڵاتی نۆبڵی لەبواری کیمیادا بەدەستھێناوە و بەیەکەم زانای میسری و عەرەبی دەژمێردرێت کە لەبواری کیمیادا خەڵاتی نوبڵی وەرگرتووە ھەروەھا وەکو نوێنەری زانستی ویلایەتەیەکگرتوەکانی ئەمریکا بۆ وڵاتانی ڕۆژھەڵاتی ناوەڕست دامەزراوە.

بڵاوکراوەکانی

[دەستکاری]
  • Advances in Laser Spectroscopy I, ed. A. H. Zewail, SPIE, Bellingham, 1977
  • Advances in Laser Chemistry, ed. A. H. Zewail, Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg, 1978
  • Photochemistry and Photobiology, Vols. 1 and 2, ed. A. H. Zewail, Harwood Academic, London, 1983
  • Ultrafast Phenomena VII, eds. C. B. Harris, E. P. Ippen, G. A. Mourou and A. H. Zewail, Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg, 1990
  • The Chemical Bond: Structure and Dynamics, ed. A. H. Zewail, Academic Press, Boston, 1992
  • Ultrafast Phenomena VIII, eds. J. -L. Martin, A. Migus, G. A. Mourou, and A. H. Zewail, Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg, 1993
  • Ultrafast Phenomena IX, eds.
  • Age of Science (autobiography)
  • Physical Biology: From Atoms to Medicine, ed. A. H. Zewail, Imperial College Press, London, 2008
  • 4D Electron Microscopy, ed. A. H. Zewail, Imperial College Press, London, 2009
  • Encyclopedia of Analytical Chemistry (editor)
  • Voyage Through Time, ed. Ahmed Zewail, 2002

ئەمانەش ببینە

[دەستکاری]

پەراوێزەکان

[دەستکاری]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]