Tân

Tân

Math	ffenomen ffisegol, hylosgiad
Yn cynnwys	fflam, mwg
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Ocsideiddiad cyflym o nwyon hylosg a ddaw allan o danwydd yw tân. Yn cyd-fynd â thân fel arfer y mae fflam, gwres a golau. Gall tân sydd y tu hwnt i reolaeth fod yn beryglus iawn, ond o dan reolaeth bu tân yn un o'r adnoddau mwyaf defnyddiol a fu gan y ddynol ryw ar hyd yr oesoedd. Mae tân mynydd yn enghraifft o hyn, ble y llosgir yr hen dyfiant megis grug er mwyn ysgogi twf newydd.

Yn Gymraeg, rydym yn 'cynnau' tân. Gelwir twmpath o dân yn goelcerth.

Mae tanau yn gyffredin ar y ddaear gan fod ei hatmosffêr yn cynnwys un o'r ocsidyddion mwyaf pwerus; ocsigen. Ocsigen yw'r elfen fwyaf electronegatif ar ôl fflworin ac felly mae ei electronau allanol yn isel iawn mewn egni. O ganlyniad mae ocsigen yn cael ei rydwytho gan bron pob elfen arall i ffurfio ocsidau gan ryddhau llawer o egni:

O₂ + 4e^- → 2O^2-

Gweler hefyd adweithiau rhydocs.

• Tân yn Llŷn

Chwiliwch am tân
yn Wiciadur.

Eginyn erthygl sydd uchod am gemeg. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.