Neidio i'r cynnwys

Tyfrydog

Oddi ar Wicipedia
Tyfrydog
Ganwyd6 g Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Cysylltir gydaLlandyfrydog Edit this on Wikidata
Dydd gŵyl1 Ionawr Edit this on Wikidata

Sant Cymreig oedd Tyfrydog (bl. 6C). Ef a sefydlodd eglwys Llandyfrydog ar ynys Môn, yn ôl traddodiad. Dethlir gŵyl Tyfrydog ar Ddydd Calan (1 Ionawr).

Eglwys Tyfrydog Sant, Llandyfrydog.

Hanes a thraddodiad

[golygu | golygu cod]

Ychydig iawn o wybodaeth sydd amdano. Yn ôl achau'r saint, roedd yn un o feibion Arwystli Gloff gan Dynwynedd ferch Amlawdd Wledig, ac felly o dras frenhinol.[1]

Ceir hanesyn gan Gerallt Gymro am 'ddial' y sant ar Huw Flaidd, Iarll Caer, yn 1098. Yn ôl Gerallt,

Ar yr ynys hon, hefyd, y mae eglwys Sant Tyfrydog, cyffeswr. Pan letyodd Huw, Iarll Caer... ei gŵn dros nos ynddi, cafodd hwynt drannoeth y bore i gyd yn wallgof; a cyn pen mis syrthiodd ef ei hun yn farw mewn modd truenus.[2]

Lladdwyd Huw Flaidd fis ar ôl hynny gan Magnus III, brenin Norwy, mewn brwydr ar Afon Menai.

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. T. D. Breverton, The Book of Welsh Saints (Cyhoeddiadau Glyndŵr, 2000).
  2. Gerallt Gymro, Hanes y Daith Trwy Gymru, gol. Thomas Jones yn Gerallt Gymro (Caerdydd, 1938), tud. 132.